Cms (content management systems– kontentni boshqaruv tizimlari)

CMS (CONTENT MANAGEMENT SYSTEMS – KONTENTNI BOSHQARUV TIZIMLARI)

TAYANCH TUSHUNCHALAR

Xaker – maxfiy axborotlarni ruxsatsiz olish va ularni virus bilan zararlash maqsadida yopiq axborot tizimlari, ma’lumotlar banki kabi tarmoqlar himoya tizimini buzib kiradigan kompyuter dasturchisi.

TAYANCH TUSHUNCHALAR

Shablon – mazmuni (matn, rasm, multimedia va b.) sayt tizimi mexanizmi tomonidan to‘ldiriladigan, o‘ziga xos dizayn va tuzilmaga ega HTML teglar to‘plamidan iborat sahifa.

Internet

So‘nggi yillarda Internet omma hayotiga shunchalik jadal ta’sir ko‘rsatmoqdaki, bu bilan u nafaqat inson hayotining muhim qismiga aylanmoqda, balki biznes loyihalar rivojlanishida hal qiluvchi omil vazifasini ham o‘tamoqda.

Internet kompaniyalarga o‘z bizneslarini yuritish va rivojlantirishda katta yordam berish bilan birga bu jarayonlarda asosiy rol o‘ynamoqda, shuningdek, u barcha insonlar uchun tengi yo‘q aloqa vositasi hamdir.

CMSdan foydalanish ko‘nikmalariga ega bo‘lsangiz kifoya.

BUNI BILASIZMI?

• CMS deganda nimani tushunasiz?
• Sizningcha, CMS nima uchun kerak?
• CMS qanday imkoniyatlarga ega?
• CMS platformalarini tanlashda nimalarga e’tibor berish lozim?

DIQQAT

CMS (Content Management System – kontentni boshqaruv tizimi) – tayyor shablonli tuzilmalar, ma’lumotlarni kiritish va dizayn ishlariga mo‘ljallangan funksiyalar to‘plamidan iborat platforma.

CMS imkoniyatlari

CMS imkoniyatlari

CMS dasturlash tillaridan bexabar foydalanuvchiga ham sayt yaratish va uni boshqarish imkonini bera oladi.

CMSNING AFZALLIKLARI:

Sayt bilan ishlash jarayonining soddaligi va qulayligi

CMS boshqaruv tizimi har qanday foydalanuvchiga resurlar ustida to‘liq ish olib borish imkonini beradi. Bunda sayt strukturasini ishlab chiqish va dasturlash bo‘yicha texnik bilim yoki ilg’or ko‘nikmalar talab etilmaydi.

Qisqa vaqt ichida, yuqori tezlikda sayt yaratish imkoniyati

CMS ish jarayonining ko‘plab qismini avtomatlashtirgani sababli sayt va uning alohida qismlarini yaratishda vaqt sezilarli tejaladi.

Ortiqcha qiyinchiliklarsiz chiroyli dizayn yaratish imkoniyati

Tizim boshqaruvi sayt dizayni ustida ishlash va uning tarkibini yaxshilash, yangi elementlarni qo‘shish va boshqarish imkonini beradi.

Ko‘p funksionallik

Zamonaviy boshqaruv tizimi murakkab ko‘p blokli tuzilmaga ega bo‘lib, ko‘proq konstruktorga o‘xshab ketadi.

Bunday universal, moslashuvchan konstruksiya foydalanuvchiga takrorlanmas, o‘ziga xos sayt yaratish imkonini beradi.

Foydalanish huquqini boshqarish

CMS sayt foydalanuvchilari o‘rtasida rollarni taqsimlash imkoniyatiga ega.

Masalan, mehmon sifatida kirgan foydalanuvchi sahifaga izoh qoldirishi mumkin.

Lekin saytning tarkibi va boshqa elementlarini o‘zgartirish huquqiga ega emas.

CMSNING KAMCHILIKLARI:

Tizim himoya qatlamini mustahkamlash zaruratining mavjudligi

Juda keng tarqalgan boshqaruv tizimlarining ichki tuzilmalari xakerlar tomonidan o‘rganib chiqiladi, natijada ularning zaif tomonlari ko‘pchilikka oshkor bo‘lib qoladi.

Shablon asosida ishlashi

• CMSlar turli shablonlar to‘plamidan tashkil topadi.
• CMSlarning ba’zilarida shablonlar to‘plami kengroq.
• Ba’zilarida esa shablonlar to‘plami qashshoqligi bois, ijodiy g’oyani amalga oshirish qiyinchilik tug’dirishi mumkin.

Nostandart funksiyalarga ega bo‘lgan maxsus saytlar yaratishning mushkulligi

Bunday saytlar maxsus kompaniyalar yoki IT-mutaxassislar tomonidan yaratilishi mumkin.

ESLAB QOLING

Har bir CMS o‘z xususiyatlaridan kelib chiqqan holda turli imkoniyatlarga ega. Shu sababli, kompaniya ehtiyojlarini qanoatlantiradigan CMS platformani tanlash chog’ida uning keng tarqalganligi, narxi bilan bir qatorda quyidagi parametlariga ham e’tibor qaratish lozim:

• himoyalanganligi;
• elementlarni qayta o‘zgartirish imkoniyati;
• funksiyalar to‘plami va imkoniyatlari;
• sarlavha, metateglar va reklama uchun muhim bo‘lgan boshqa ma’lumotlar bilan ishlashda qulayligi;
• sahifalar va semantik URLlar uchun maxsus nomlarni yaratish qobiliyati;
• ish unumdorligi;
• xatolarni to‘g‘rilash qobiliyati;
• sayt xaritasini qo‘llab-quvvatlashi;
• sahifalarni qo‘shish va o‘chirishning qulayligi.

TAKRORLASH UCHUN SAVOLLAR

• Kontentni boshqaruv tizimlari nima?
• Kontentni boshqaruv tizimlari nima maqsadda qo‘llaniladi?
• CMSning afzalliklari nimalardan iborat?
• CMSda qanday kamchiliklar mavjud?
• Shablon nima?