Dars jarayonida kompyuter grafikasidan foydalanishning ahamiyati




Download 0,65 Mb.
Pdf ko'rish
bet1/3
Sana01.06.2024
Hajmi0,65 Mb.
#258825
  1   2   3
Bog'liq
13-16



Journal of Innovation, Creativity and Art (ISSN: 2181-4287)
Respublika ilmiy-amaliy konferensiyasi
13 
 “
SAN'AT, TIL VA MADANIYAT MASALALARINI ILMIY O'RGANISHDA FAN VA 
INNOVATSIYALAR UYG'UNLIGI

 
 
 
DARS JARAYONIDA KOMPYUTER GRAFIKASIDAN 
FOYDALANISHNING AHAMIYATI. 
Mamurova Dilfuza Islamovna 
Buxoro davlat pedagogika instituti Pedagogika va ijtimoiy fanlar fakulteti
“Musiqa va tasviriy san’at ” kafedrasi dotsenti 
 
 
Bugungi kunda jahonning qaysi bir rivojlangan mamlakatlarini olmaylik, ta'lim sohasida, 
ayniqsa maktab yoshidan boshlab san'at, xususan, tasviriy va amaliy san'at haqidagi bilimlarini 
rivojlantirishga katta ahamiyat berib kelinmoqda. Mamlakatimizda o‘rta ta'limning yana o‘n bir yillik 
bo‘lishi va unda kasbga yo‘naltirish maqsadida o‘quv markazlarining tashkil etilishi, shuningdek 
akademik litsey, kasb–hunar kollejlari, oliy ta'lim muassasalarida tahsil olayotgan yoshlarning badiiy 
va estetik tarbiyasiga katta e'tibor berilmoqda. O‘sib kelayotgan yosh avlodni jahon andozalariga javob 
beradigan barkamol etib tarbiyalashda amaliy bezak san’ati fani alohida ahamiyat kasb etadi. 
Yoshlarga badiiy ma’lumot berishda tabiat unsurlarini stillashtirish mashg‘ulotlarining ahamiyati 
benihoya katta bo‘lib, bu ularning umumiy dunyoqarashlarini o‘stirishda muhim. Yozuv 
kompozitsiyasi, yozuvlarni yozishni o‘rganish, oddiy naqsh namunalarini chizish, boyash va 
pardozlash mahoratini rivojlantirishni o‘z oldiga maqsad qilib qo‘yadi. 
Amaliy va badiiy bezak 
san'atini o‘rganish yoshlarga atrofdagi jismlarning stillashtirgan holda, badiiy tafakkur, ijodiy qobilyat, 
ko‘rib eslab qolish, fazoviy tasavvurni shakllantirish, san'at asarlariga nisbatan estetik munosabatni, 
go‘zallikka bo‘lgan muhabbatni rivojlantirish, amaliy va badiiy bezak san'atida kompozitsiya 
masalalari, naqsh turlari, badiiy naqqoshlikda zamonaviy ramzlar, o‘quv va tarbiyaviy jarayonda 
badiiy bezak san'atining o‘rni, amaliy bezak san'atida kompozitsiya, shriftlar, reklama, e'lon, shior, 
tabrik matni namunalari, interer va ekstererda badiiy bezash bilan tanishtirish orqali nazariy jihatdan 
o‘rgatadi hamda ularning estetik didlarini o‘stirishga xizmat qiladi. Bu esa, o‘z navbatida, o‘rta 
maxsus, kasb–hunar va oliy o‘quv yurtlarida o‘qitilayotgan maxsus fanlarning chuqur va asosli 
bo‘lishini taqazo etib, pedagoglar, olimlar, ustalar va rassomlar zimmasiga mashaqqatli va ayni paytda 
sharafli va yuksak mas'uliyat yuklaydi. 
Talabalarga — amaliy bezak san'ati fanini o‘qitilishida quyidagi texnik vositalardan 
foydalaniladi: Amaliy san'at namoyandalari, xalq ustalari, yetuk o‘zbek va xorijiy tasviriy san'at usta 
rassomlarining jahon miqiyosida tan olingan san'at asarlari namunalari hamda metodik jihatdan 
mukammal reproduktiv ishlari; zamonaviy kompyuter texnologiyalaridan foydalangan holda 
mashg‘ulotlarni tashkil etish taqazo etiladi. Ayniqsa bunda zamonaviy kompyuter texnologiyalaridan 
foydalanishning samarasi katta deyish mumkin. An’anaviy ta’lim jarayoni tajribadan o’tgan va 
samarali bo’lishiga qaramasdan, zamonaviy dunyoda yashayotgan talabalar uchun oddiy va zerikarli 
ta’assurot qoldirishi mumkin. 
Asosiy maqsad talabalarni ta’lim jarayonida samaradorlikka erishish va ularda tushunish, qabul 
qilish jarayonlarini osonlashtirish ekan, biz qanday fan turi bo’lishidan qat’iy nazar zamonaviy 
tehnologiyalardan foydalanishni , dars jarayonida tadbiq qilishimiz lozimdir. Zamonaviy kompyuter 


Journal of Innovation, Creativity and Art (ISSN: 2181-4287)
Respublika ilmiy-amaliy konferensiyasi
14 
texnologiyalaridan foydalanish ta’lim oluvchilarda bir muncha qulaylik yaratibgina qolmay bu jarayon 
ancha qiziqarlidir.Yuqoridagi fikrlarga asoslangan holda, amaliy bezak san’ati fanlarini o’qitishda ham 
zamonaviy kompyuter texnologiyalaridan foydalanib, amaliy san’at topshiriqlari, naqsh elementlari va 
kompozitsiyalarini kompyuter grafikasidan foydalangan holda chizishni dars jarayonida tadbiq etish 
mumkin. Bunda kompyuterning grafik dasturlaridan foydalanish mumkin. Kompyuter grafikasi- grafik 
display (monitor) ekranida tasviriy informatsiyani vizuallash (“ko’rinadigan” qilish).Tasviriy 
qog’ozda, fotopiyonkada, kinolenta va boshqalarda aks ettirish usulidan farqli ravishda kompyuter 
grafikasida kompyuterda hosil qilingan tasvirni darhol o’chirib tashlash, unga tuzatish kiritish, istalgan 
yo’nalishda toraytirish yoki cho’zish yaqinlashtirish va uzoqlashtirish, burish, harakatlantirish, rangini 
o’zgartirishva boshqa amallarni bajarish mumkin. Kitoblarni bezash, rasm va chizmalarni tayyorlash, 
buyumlarni loyihalash va modellarni yasashda teleraklamalar yaratishda, multfilmlarni yaratishda, 
kinofilmlarda qiziqarli kadrlar hosil qilishda va boshqa ko’p sohalarda qo’llaniladi. 
Kompyuter grafikasi tushunchasi hozirda keng qamrovli sohalarni o’zida mujassamlashtirib, 
bunda oddiy grafik chizishdan to real borliqdagi tasvirlarni hosil qilish, ularga zeb berish programma 
vositasida yordamida hatto tasvirga oid yangi loyihalarni yaratish ko’zda tutiladi. U multimedia 
muhitida ishlash imkoniyatini beradi. Kompyuter grafikasi – bu avvalo keng tarqalib borayotgan 
programma ta’minotidir,ya’ni kompyuter grafikasi mavjud va yangi yaratilayotgan programmalarga 
tayanadi. U hatto programmalarning o’ziga zeb berishda ham juda keng qo’llaniladi. Uning 
rivojlanishi jarayonlarning real uch o’lchovli fazoda qanday kechishini aniq tasvirlash (hattto 
harakatdagi) imkonini yaratadi. Shuning uchun hozirda shunday amaliy programmalar peketlari 
mavjudki, ular yordamida ko’rilayotgan masalaning asosiy parametrinigina bergan holda uning 
yechimi natijasi grafik shaklidagi olinishi mumkin.
Kompyuter grafikasi nafaqat rassomlar, balki turli soha vakillari reklama bilan shug’ullanuvchi 
mutaxasislar, Internet sahifalarini yaratish, o’qish jarayoni uchun va boshqa sohalarda muhim rol 
o’ynaydi. Uning ayniqsa poligrafiya sohasida qo’llanilishi keying paytlarda rang-barang, suratli 
adabiyotlar, o’quv-qo’llanmalari, badiiy asarlarning paydo bo’lishida yuksak bezash texnikasidan 
foydalanishni taqazo qilmoqda. Kompyuter grafikasi bilan ishlovchi dasturlardan bir qanchasini sanab 
o’tish mumkin. Jumladan, Microsoft Paint, Adobe Photoshop, Adobe Illustrator, Corel Draw, 
Macromedia va Adobe Freehand, Adobe InDesign, Adobe ImageReady, Macromedia va Adobe Flash, 
Discreet va Autodesk 3ds Max,Cinema 4d, Alias va Autodesk Maya, Lightwave, Adobe Brush va 
hokazolardir. Ushbu dasturlarda kompyuter grafikasiga oid ishlarni amalga oshirish mumkin. 
Ba’zilarida oddiy rasm chizish mumkin bo’lsa, ba’zilarida esa uch o’lchamli modellashtirish va hattoki 
to’rt o’lchamli modellashtirish mumkin bo’ladi. Amaliy bezak san’ati fanlarini o’qitishda ham bu 
grafik dasturlardan keng foydalanish mumkin, ularning qulayliklari fanning amaliy ish jarayoni ancha 
osonlashtiradi va o’zlashtirishni yanada oshirishga yordam beradi. Bu grafik dasturlarda naqsh 
elementlari, kompozitsiyalari, islimiy naqshdan tortib, geometrik va murakkab naqsh turlarini 
tasvirlash mumkin. Grafik dasturlar nafaqat o’zlashtirish jarayonini, vaqtni va mablag’ni ham tejashga 
yordam beradi. Talaba grafik dasturlar yordamida chizilgan amaliy ishni (topshiriq sifatida berilgan 
naqsh, naqsh elementi, kompozitsiya) bemalol o’zgartira oladi, xatolarni tuzatish ham oson kechadi, 
istalgan rangga bo’yash va uni bemalol o’zgartirish mumkin. Eng asosiysi vaqt o’tgan sari amaliy ish 
sifati va holati o’zgarmaydi. Bu esa talabalarda paydo bo’ladigan asosiy muammolarning oson 
yechimidir. 
Xulosa qilib aytganda, grafik dasturlardan foydalanish talabalar uchun bir muncha qulayliklar 
yaratadi, ta’lim jarayoni va sifatini yaxshilaydi. Grafik dasturlardagi ko’plab qulayliklar talabalarda 


Journal of Innovation, Creativity and Art (ISSN: 2181-4287)
Respublika ilmiy-amaliy konferensiyasi
15 
qiziqish uyg’otibgina qolmay, mashg’ulot jarayonlarini yanada samarali olib borishga ko’maklashadi. 
Zamonaviy texnoligiyalar hayotimizda qulayliklar yaratishga xizmat qiladi, ish faoliyatidami yoki 
ta’lim jarayonida ularni o’z o’rnida, keragicha qo’llay olsak bas. 

Download 0,65 Mb.
  1   2   3




Download 0,65 Mb.
Pdf ko'rish

Bosh sahifa
Aloqalar

    Bosh sahifa



Dars jarayonida kompyuter grafikasidan foydalanishning ahamiyati

Download 0,65 Mb.
Pdf ko'rish