Sinf: 5
Darsning mavzusi: Sonning darajasi. Sonning kvadrati va kubi.
Darsning maqsadi: 1.Ta’limiy: O’quvchilarga sonning darajasi, kvadrati va kubi , daraja asosi,
daraja ko’rsatkichi haqida ma’lumot berish.
2.Tarbiyaviy: O’quvchilarda umumiy savol, topshiriq yoki muammoli misol , masalalarni hal qilishda fikrlarini erkin bayon eta olishni rivojlantirish va ularning dars jarayonidagi faolligini oshirish.
3.Rivojlantiruvchi: O’quvchilarda darajalarni hisoblash bo’yicha
ko’nikmalarni shakllantirish.
Darsning jihozi: 5-sinf darslik,kompyuter,videoproyektor, mavzu bo’yicha tayyorlangan slaydlar, tarqatmalar, to’g’ri - noto’g’ri ko’rgazmasi , marker(turli xil rangdagi).
Darsning tipi : yangi mavzu bayoni .
Darsning shiori : Birovning xatosi – boshqaga saboq.
Darsning borishi:
I Kirish.Salomlashish , darsga tayyorgarlikni nazorat va yo’qlama qilish. Kun mavzusi bo’yicha o’quvchilar bilan suhbatlashish (5 daqiqa).
II Asosiy qism: Yangi mavzu bayoni (20 daqiqa).
Bir xil qo’shiluvchilar yig’indisini ko’paytma ko’rinishida yozish mumkin.
6+6+6=6∙3 ; 4+4+4+4+4=4∙5 ; 3+3+3+3+3+3+3=3∙7
Bir xil ko’paytuvchilar ko’paytmasini ham qisqacha yozish mumkin: 8∙8∙8∙8∙8=85
85 – sakkizning beshinchi darajasi deb o’qiladi, 5- daraja ko’rsatkichi, 8- darajaning asosi.
Bir xil ko’paytuvchilarni ko’paytirish amali darajaga ko’tarish amali deyiladi.
Bu yangi amal hisoblanadi. Agar ifodada daraja qatnashgan bo’lsa birinchi galda daraja
hisoblanadi, so’ngra boshqa amallar amal tartibini belgilovchi qoidalarga binoan
bajarilaveradi.
Masalan, hisoblang: 362:18-34:27+53∙22=1296:18-81:27+125∙4=72-3+500=569
Sonning ikkinchi darajasi shu sonning kvadrati deyiladi: 52 , 62 ,72 ,82.
Sonning uchinchi darajasi shu sonning kubi deyiladi. 53 ,63 ,73 ,83 .
Natural son a ning n-darajasi quyidagiga teng:
n ta
4 ta
O’quvchilarni fikrlashga undash maqsadida taqdim etilgan sxemaning o’ng tomoni muloqot
va munozaralardan so’ng yozilib boriladi.
O’qituvchi
O’quvchi
Har qanday sonning 1-darajasi shu sonning o’ziga teng: a1=a
Bitta 1 va 0 lardan tuzilgan natural sonlarni 10 ning darajasi ko’rinishida yozish qulay
10=101 100=10∙10=10 2 1000=10∙10∙10=103 10000=104
01=0; 11=1 ; 21=2; 31=3; 10001=1000.
Diqqat! Esda saqlang!
25∙92=2592
42=24
22=2+2
12012=1
02012=0
882+332=8833
122+332=1233
O’quvchilar misollarni yechish davomida yo’l qo’yadigan xatolarni tuzatish maqsadida to’g’ri- noto’g’ri sxemasidan foydalanamiz.
To’g’ri Noto’g’ri
173=17∙17∙17 52≠10
23∙23∙23∙23=234 14≠27
9+9+9=9∙3=33 95≠45
I II Mustahkamlash (10daqiqa): Doskada har bir qatordan bir o’quvchi misol yechadi
Daraja ko’rishida yozing: Ko’paytma shaklida yozing: Yig’indini ko’paytma
13∙13 113 ko’rishida yozing:
15∙15 24 2+2+2+2
20∙20 44 5+5+5
25+25
IV . Slayd orqali o’quvchilarga qo’shimcha test beriladi (5 daqiqa).
To’g’ri tenglikni ko’rsating:
a)34=43 b)92=23 c) 34=92
1000000 soni qaysi sonning kubi bo’ladi:
10 b) 100 c)1000
53 ning kvadrati qanday raqam bilan tugaydi:
9 b) 5 c)3
Test natijalarini tekshirishda o’quvchilar daftarlarini almashtirishadi va o’qituvchi aytgan javoblarga asosan tekshirishadi.
Test javoblari : 1) c 2) b 3)a
V. uyga vazifa (5 daqiqa):
1.Mavzu bo’yicha 5 ta test savol tuzish.
2.1 dan 20 gacha bo’lgan sonlarning kvadrat va kublarini yod olish.
3. Rebuslarni yeching (har xil harflarga har xil raqamlar to’g’ri keladi):
NEP=TUN NUK=US
|