• PISA–2021 tadqiqoti topshiriqlarida ballarni hisoblashning aqliy faoliyat turlari bo‘yicha taxminiy taqsimoti PISA–2021 da ballarni hisoblashning taxminiy
  • Davlat inspeksiyasi




    Download 33.76 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet13/76
    Sana23.10.2022
    Hajmi33.76 Mb.
    #27911
    1   ...   9   10   11   12   13   14   15   16   ...   76
    Bog'liq
    пизаҚўлланма
    Mavzu Ona plata bilan tanishish uning turini, imkoniyatlarini a, Vebinar platformasida konfrensiya yaratish va unga foydalanuvchi-fayllar.org, 2-мавзу. ПСИХОДИАГНОСТИКА ТАРИХИ, Guruhlar dinamikasi Reja, Бино ва иншоотларни техник холатини бахолаш фанидан ОБ саволлари, Kitob 9274 uzsmart.uz, amaliy -1, 150, 5-amaliyot .Algebraik va transsendent tenglamalarni taqribiy yechish algoritmlari (1), 50610401 Kompyuter injiniring ЯНГИСИ 3 (1), O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta mahsus talim vazirligi to, 6. 11-mavzu Yordamchi sferalar usuli. Reja-fayllar.org, Strategiyà va raqobatchilik ustunligi reja, animatsiya mtm SHAHLO
    21
    Ifodalash Qo‘llash 
    Talqin qilish
    Muammoni tasvir-
    laydigan matematik 
    ifodani va ko‘rinishini 
    tanlash
    Modelning muhim 
    o‘zga ruvchilarini 
    aniqlash
    Muammo mazmuniga 
    mos ifodani tanlash
    Vaziyatning 
    modelini tuzish 
    uchun tasdiqlarni, 
    masalalarni, savollarni 
    yoki chizmalarni 
    o‘qish va 
    tushuntirish
    Masala yoki 
    vaziyatlarning 
    matematik 
    ifodasini (jum-
    ladan, qonuniyatlar, 
    munosabatlar va 
    andazalarni) tushu nish
    Real olamdagi 
    muammoning 
    matematik jihatlarini, 
    jumladan, muhim 
    o‘zgaruvchilarni 
    aniqlash va bayon 
    qilish
    Sodda hisob-kitoblarni 
    bajarish
    Mos kelgan yechish 
    usu lini tanlash. 
    Matematik yechimni 
    hosil qilish uchun 
    mazkur yechish 
    usulidan foydalanish
    Matematik diagram-
    malar, grafiklar, 
    strukturalar yoki sonli 
    ifodalarni tuzish
    Ta’riflar, qoidalar 
    va formulalar, shu 
    jumladan, tanish 
    algoritmlardan foy-
    dalanish asosida 
    strukturalarni 
    tushunish va u lardan 
    foydalanish
    Matematik diag-
    rammalar, grafiklar, 
    strukturalar yoki sonli 
    ifodalarni hosil qilish 
    va ulardan mate matik 
    ma’lumotlarni 
    chiqa rish
    Sonli, grafikli, 
    statistik ma’lumotlar, 
    algebraik ifodalar 
    va tenglamalar, 
    geometrik tasvir-
    larning shaklini 
    o‘zgartirish
    Matematik natijalarni 
    real hayotiy 
    muammolarga 
    nisbatan talqin qilish
    Muammo mazmuniga 
    qarab matematik 
    natija yoki xulosa 
    ma’noga egaligini 
    aniqlash
    Yechish jarayonida 
    qo‘llanilayotgan 
    model chegaralarini 
    aniqlash
    Yechimning ma’noga 
    egaligi ni va muammo 
    mazmuni dan kelib 
    chiqqan holda barcha 
    chegaralarni aniqlash 
    uchun matematik 
    vositalarni yoki 
    kompyuter model-
    lashtirishlarni qo‘llash
    Vaziyatdan kelib 
    chiqib, matematik 
    natijalarni turli 
    shakllarda talqin 
    qilish
    Real olamning xusu-
    siyatlaridan kelib 
    chiqib, matematik 
    natijalarni qanday 
    ko‘rinishda qo‘llash 
    yoki tuzatish to‘g‘ri-
    sida xulosalar chiqarish


    22
    Vaziyatni yoki masa-
    lani matematik nuqtai 
    nazardan tahlil qilish 
    uchun uni ixcham-
    lashtirish yoki soddaroq 
    ko‘rinishlarga keltirish
    Muammoning tanish 
    bo‘lgan matematik 
    tushunchalar, faktlar 
    va algoritmlarga mos 
    jihatlarini aniqlash
    Muammoni standart 
    matematik masalaga 
    yoki algoritmga 
    keltirish
    Matematik struktu-
    ralarni yoki munosa-
    batlarni tushuntirish 
    uchun matematik 
    vositalarni (mos 
    o‘zgaruvchilarni, 
    timsollarni, diagram-
    malarni) qo‘llash
    Matematik muno-
    sabatlarni tasvirlash 
    uchun matematik 
    vositalardan 
    foydalanish
    Matematik modeldagi 
    cheklovlarni, farazlarni 
    va soddalashtirishlarni 
    aniqlash
    Yechish bosqichlarini 
    keltirib yoki 
    tushuntirib yechimni 
    topish
    Aniq yoki taqribiy 
    yechimlarni topish 
    uchun matematik 
    vositalardan, jumladan, 
    texnologiyalar, 
    modellashtirish va 
    hisoblashlardan 
    foydalanish
    Muammoni hal 
    qilishda turli ifoda-
    lash larni tushunish, 
    bog‘lash va qo‘llash
    Muammoni 
    hal qilishda bir 
    ko‘rinishdan 
    boshqasiga o‘tish
    Matematik yechim, 
    xulosa chiqarish yoki 
    umumlashtirishga 
    olib keladigan ko‘p 
    qadamli algoritmdan 
    foydalanish
    Yechim jarayonini 
    yo‘naltirish yoki 
    maqbullashtirish 
    uchun kontekstni, 
    jumladan, unga mos 
    aniqlik darajasini 
    tushunish
    Muammo 
    mazmunidan kelib 
    chiqib tushuntirish va 
    dalillarni keltirish
    Matematik tushun-
    chalar va matematik 
    yechimlarning chega-
    ralari va darajalarini 
    tan olish (namoyish 
    qilish, talqin qilish va 
    tushuntirish)
    Muammo mazmuni 
    va matematik 
    yechim ko‘rinishi 
    orasidagi bog‘lanishni 
    tushunish
    Yechimni muammo 
    mazmuniga 
    nisbatan talqin 
    qilish va uni qo‘llash 
    imkoniyatlarini 
    aniqlash uchun 
    foydalanish


    23
    PISA–2021 tadqiqotida matematik mulohaza yuritish (induktiv va 
    deduktiv) va masalani yechish (modellashtirish) sikli orasidagi bog‘lanish 
    7-rasmda berilgan. 
    PISA–2021 tadqiqoti topshiriqlarida ballarni hisoblashning aqliy 
    faoliyat turlari bo‘yicha taxminiy taqsimoti keltirilgan (2-jadval).
    Manba: PISA–2021 matematika doirasi. 2018-yil, noyabr.
    2-jadval
    PISA–2021 tadqiqoti topshiriqlarida ballarni hisoblashning aqliy 
    faoliyat turlari bo‘yicha taxminiy taqsimoti
    PISA–2021 da ballarni 
    hisoblashning taxminiy 
    ulushi (foizda)
    Aqliy faoliyat turlari
    Matematik mulohaza yuritish
    25
    25
    25
    25
    100
    Muammoning 
    matematik 
    yechimini topish
    Vaziyatni matematik 
    ifodalash
    Matematik konsepsiya, 
    dalillar va protsedura-
    lardan foydalanish hamda 
    mulohaza yuritish
    Matematik natijalarni 
    talqin qilish, qo‘llash va 
    baholash
    Jami
    7-rasm. Matematik savodxonlik: 
    matematik mulohaza yuritish va 
    masalalarni yechish (modellashtirish) sikli 
    orasidagi bog‘lanish.


    24
    M
    P
    4.
    ATEMATIK MAZMUN
    ISA–2021 topshiriqlari matematika fanining quyidagi to‘rtta maz mun 
    sohalari (bo‘limlari) bo‘yicha taqsimlangan:
    – miqdorlar;
    – o‘zgarishlar va munosabatlar;
    – fazo va shakl;
    – ma’lumotlar va noaniqliklar.
    Miqdorlar – mazmun sohasida sonlar va ular orasidagi munosabatlarga 
    doir topshiriqlar beriladi va maktab matematika kursida bu bo‘lim 
    «Arifmetika» deb yuritiladi.
    Bu mazmun sohasi bo‘yicha tuzilgan topshiriqlar quyidagi mavzularni 
    qamrab olishi mumkin:
    – Sonlar va o‘lchov birliklari: son haqida tushuncha, sonlarni tasvir lash 
    va sanoq sistemalari, butun va ratsional sonlarning xossalari, irratsional 
    son haqida dastlabki tushunchalar, vaqt, pul, og‘irlik, temperatura, 
    uzunlik, yuza, hajm, shuningdek, ulardan hosil bo‘lgan kattaliklar 
    (masalan, tezlik – km/h) va ularning qiymatlari; 
    – Kompyuter yordamida modellashtirish (PISA2021): natijasi ko‘p 
    omil larga bog‘liq muammolarni maxsus kompyuter simulatori yorda­
    mida, bu omillarning yakuniy natijaga ta’siri nuqtai nazaridan turli 
    vaziyatlar (budjetni moliyalashtirish, rejalashtirish, aholini taqsimlash, 
    kasalliklarning tarqalishi, eksperimental ehtimollik, kimyoviy 
    reaksiyalar ning davom etish vaqti va hokazolar) asosida o‘rganish. 
    Miqdorlarni o‘lchashda qo‘llaniladigan mos o‘lchov usullari asosida 
    yaratilgan kompyu terdagi simulatsion o‘quv qurollari, kalkulator va 
    o‘lchov asboblaridan foydalanish;
    – Arifmetik va algebraik amallar: arifmetik va algebraik amallar, qabul 
    qilingan qoidalar, qonunlar, shu jumladan, sonni darajaga ko‘tarish va 
    sodda kvadrat ildizlarni chiqarish amallarining mohiyati va xossalari;
    – Foizlar, munosabatlar va proporsiyalar: ularning qiymatlarini hisoblash, 
    proporsiyalar va to‘g‘ri proporsional munosabatlarning muammolarni 
    yechishda qo‘llanishi;
    – Baholash: sonli ifodalar va miqdorlarning berilgan aniqlikdagi taqribiy 
    qiymatlari, yaxlitlash;


    25
    – Saralash usuli: bu usul bilan yechiladigan guruhlash, o‘rin lash tirish va 
    o‘rin almashtirishlarga doir sodda kombinatorika masalalari.

    Download 33.76 Mb.
    1   ...   9   10   11   12   13   14   15   16   ...   76




    Download 33.76 Mb.
    Pdf ko'rish