27
T
P
5.
OPSHIRIQLARNI BAHOLASH UCHUN
KONTEKSTLAR
VA XXI ASRNING TANLANGAN
KO‘NIKMALARI
ISA tadqiqotlarida darsliklarimizdagi odatdagi matematik masala
emas, balki biror kontekstda taqdim qilingan real hayotiy muammoli
vaziyatlar beriladi.
Eslatib o‘tamiz, darsliklarimizdan o‘rin olgan, odatdagi standart
matematik masalada berilgan miqdorlar (ma’lumlar)
va topish kerak
bo‘lgan noma’lum miqdor bo‘ladi. Noma’lumni berilgan ma’lumlardan
foydalanib topish talab qilinadi. Bunda berilganlar noma’lumni topish
uchun yetarli bo‘lib, ular kam ham bo‘lmaydi, ko‘p ham bo‘lmaydi.
PISA topshiriqlari esa matematik masala emas, u matematik masaladan
oldin keluvchi bosqich – muammoli vaziyatning tavsifi (kontekst)dan
iborat. Topshiriq kontekstida tasvirlangan muammoli vaziyatni mulohaza
yuritish orqali o‘rganib, uni matematik tilga o‘girib
ifodalash, ya’ni
matematik masalaga keltirish kerak bo‘ladi. Shundan keyingina masalani
matematikani qo‘llab yechishga kirishiladi.
Shunday qilib, PISA topshirig‘i
konteksti, bu – real hayotiy vazi
yatlarning turli ko‘rinishlardagi tavsifidan iboratdir. Kontekst qaysi
hayotiy
vaziyatni ifodalashiga qarab, 4 ta topshiriqlar turkumiga doir
bo‘lishi mumkin:
«Shaxsiy» kontekstda
berilgan muammolar
turkumiga tegishli topshiriq larda:
– o‘quvchining shaxsiy hayoti bilan bog‘liq,
do‘stlar bilan muloqot qilish, sport bilan shug‘ul
lanish, dam olish kabi kundalik turmushdan olingan vaziyatlar;
– oila, do‘stlar va tengdoshlar davrasiga
aloqador kundalik maishiy
vaziyat lar;
– kattalarning kundalik turmushi bilan bog‘liq xaridlar, ovqat tay
yorlash, sog‘liq, shaxsiy ishlarni rejalashtirish
va boshqa vaziyatlar
tasvirlanishi mumkin.
