|
Декабрь 2020 21-қисмBog'liq 21.Kimyo yunalishi 1 qism 3. Электрон почта очиш, Мавзу педагогикани ўрганиш зарурати, 3 oylik reja 2022, pedagoglarda-kreativlik-sifatlarini-rivozhlantirishning-muammolari-va-samarali-y-llari, masofaviy talim haqida, Strategic Network Planning for, Hisobot 2 oxiriA.D, bozor munosabatlari sharoitida sanoat korxonalari faoliyatining, БМИ СОЛИЕВ 19.12.2023 (2), Yangi test Декабрь 2020 21-қисм
Тошкент
KiCHiK VA KAttA DAVR eLeMeNtLARiNiNG AtoM tuziLiSHiNi yANGiCHA
yoNDASHuV ASoSiDA tuSHuNtiRib beRiSH.
Amonova Marhabo
Navoiy shahar 12-IDUM
kimyo fаni o’qituvchisi
Annotatsiya: o’qituvchi har bir mavzuni o’tishda zamonaviy pedagogik texnologiyalardan,
innovatsion usullardan foydalanib ta’lim sifatini oshirishni o’z oldiga maqsad qilishi muhim
ahamiyatga ega. ushbu maqola kimyo fani o’qituvchilari uchun kichik va katta davr elementlarining
atom tuzilishini yangicha yondashuv asosida tushuntirib berishda muhim ahamiyatga ega.
Kalit so’zlar: atom tuzilishi,katta davr elementlari,kichik davr elementlari,elektron
formulalar,orbital, konfiguratsiyalar.
bugungi kunda har qanday davlatning barqaror taraqqiyoti asosini innovatsion faoliyat
tashkil etadi. Tarix shundan dalolat beradiki, inson o‘zining aql-zakovati bilan dastlabki mehnat
qurollarini o‘ylab topishdan, algoritm va nanozarralar, zamonaviy innovatsion kompyuter, quyosh
va boshqa yuqori texnologiyalarni kashf etishgacha bo‘lgan murakkab yo‘lni bosib o‘tdi.
“bugun biz davlat va jamiyat hayotining barcha sohalarini tubdan yangilashga qaratilgan
innovatsion rivojlanish yo‘liga o‘tmoqdamiz. bu bejis emas, albatta. chunki zamon shiddat
bilan rivojlanib borayotgan hozirgi davrda kim yutadi? yangi fikr, yangi g‘oyaga innovat
siyaga tayangan davlat yutadi. innovatsiya – bu kelajak degani. biz buyuk kelajagimizni
barpo etishni bugundan boshlaydigan bo‘lsak, uni aynan innovatsion g‘oyalar,innovatsion
yondashuv asosida boshlashimiz kerak”. ushbu maqolada “Kichik va katta davr elementlarining
atom tuzilishi” mavzularini yangicha talqinda tushuntirish yo’llari bayon etilgan. albatta kimyo
fani o’qituvchilari uchun yangicha – innovatsion yondashuv asosida mavzuni keng bayon etish,
osonroq tushuntirish yo’lari bayon etilgan ushbu tavsiya muhim ahamiyatga ega. chunki hozirgi
davrda innovatsiyalar har bir sohada, ta’limda ham qo’llanilmoqda. o’qituvchi har bir mavzuni
o’tishda zamonaviy pedagogik texnologiyalardan, innovatsion usullardan foydalanib ta’lim
sifatini oshirishni o’z oldiga maqsad qilishi muhim ahamiyatga ega. ushbu qo’llanma kimyo
fani o’qituvchilari uchun albatta muhim ahamiyatga ega.
Kichik va katta davr elementlarining atom tuzilishini yangicha yondashuv asosida tushuntirib
berish.
atomda elektronlarning energetik pog‘ona va pog‘onachalar bo‘yicha taqsimlanishi elektron
formulalar (konfiguratsiyalar) ko‘rinishida tasvirlanadi.
8-sinf kimyo darsligida kichik davrdagi elementlarning atom tuzilishi va katta davrdagi
elementlarning atom tuzilishi mavzularini o’quvchilar o’zlashtirishda qiyinchilikka uchraydi.
agar kichik va kata davrdagi elementlarning atom
tuzilishi quyidagicha tushuntirilsa o’quvchi oson tushunadi
va o’zi mustaqil elektron konfiguratsiya tuza oladi.
1-qadam: atom atrofidagi qavatlar haqida tushuncha
berish. element qaysi davrda joylashgan bo’lsa uning
atrofida shuncha elektron qobiq bo’ladi.
2 – qadam : har bir elektron qobiqda qaysi orbitallar
joylashganinini tushuntirish kerak. atomda 4 xil orbitallar
mavjud: s,p,d,f. har bir elektron qobiqda orbitallarni
joylashganligini quyidagi jadval orqali tushuntiriladi.
3 – qadam: har bir orbitalning elektron sig’imini
tusuntirish kerak. har bir orbitada elekton joylashadigan
kataklar mavjud. har bir katakda 2 ta elekton joylashadi.
4 – qadam: o’quvchilarda tushuncha hosil qilish uchun
atom orbitallar shakli tushuntiriladi. aslida kataklar
orbitallar elektron sig’imini bildirish uchun chiziladi.
5 – qadam elektron orbitallarning joylashish ketma-
ketligi va to’lib borish ketma ketligi quyidagi jadval orqali
aniqlanadi.
|
| |
