• Servis proqramlar
  • Dərs GİRİŞ Hesablama texnikası əsasən iki mühüm komponentin birgə fəaliyyətinə əsaslanır. Bunlar




    Download 1.61 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet2/79
    Sana14.04.2022
    Hajmi1.61 Mb.
    #19706
    TuriDərs
    1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   79
    Bog'liq
    SPT ƏS

    Birməsələli ƏS-müəyyən anda konkret bir məsələ ilə istifadəçinin işi üçün nəzərdə 
    tutulmuşdur. Bu tip ƏS-in nümayəndəsi Microsoft firması tərəfindən yaradılan MS DOS-dur. 
    Çoxməsələli ƏS-kompüterlərdə multiproqram rejimdə vaxt bölgüsü ilə kollektiv istifadəni 
    təmin edir. Bu tip ƏS-lərə UNİX, OS/2, Windows-95/98/2000 və s. göstərmək olar. 
    Səbəkə ƏS-lokal və qlobal şəbəkələrin meydana gəlməsi ilə əlaqadardır və şəbəkənin bütün 
    resuslarına istifadəçinin müraciətini təmin edir. Bu ƏS-lərə Novell Net Ware, Windows NT
    Banyan Vines, İBM LAN, UNİX, Solaris və s. misal göstərmək olar. 
    Servis proqramlar
    Servis proqramlar istifadəçiyə kompüterlə işləyərkən əlavə xidmətlər göstərir və əməliyyat 
    sisteminin genişləndirirlər. 
    Servis proqramların yerinə yetirdikləri əsas funksiyalar aşağıdakılardır: 

    istifadəçinin interfeysinin təkmilləşdirilməsi; 

    verilənlərin mühafizəsi; 

    verilənlər bərpası; 

    xarici yaddaşla əməli yaddaş arasındakı informasiya mübadiləsinin sürətlədirilməsi; 

    arxivləşdirmək-arxivi açmaq; 

    kompüter virusları ilə mübarizə. 
    Servis proqramların təşkilinə, reallaşdırılma üsullarına və yerinə yetirdikləri funksiyalara 
    görə aşağıdakı qruplara bölmək olar: 
    - örtük proqramlar
    - utilitlər; 
    - antivirus proqramlar. 
    Örtük proqramlar əməliyyat sistemləri üzərində quraşdırılaraq, istifadəçiyə keyfiyyətcə yeni 
    interfeys təqdim edir və onu ƏS-lərın əmr və əməliyyatlarını dərindən bilmədən azad edir. 
    Sistem proqram təminatı 
    Proqramlaşdır-
    ma sistemləri 
    Kompilyator-
    lar 
    Texniki xidmət 
    proqramları 
    Test 
    proqramlar 
    Xüsusi nəzarətçi 
    proqramlar 
    İnterpretator-
    lar 
    Əməliyyat 
    sistemləri 
    Birməsələli 
    ƏS 
    Çoxməsələ
    -li ƏS 
    Şəbəkə ƏS 
    Assemblerlər 
    Servis 
    proqramları 
    Örtüklər 
    Utilitlər 
    Antivirus 
    vasitələr 
    Şəkil 1. Sistem proqram təminatı 



    MS DOS mühitində olan əksər örtüklərin funksiyası fayl və kataloqlarla işə əsaslanıb. Bu 
    örtük proqramlar faylların sürətli axtarışını, mətn fayllarının yaradılmasını, baxışını və redaktəsini, 
    diskdə yerləşən fayllar haqqında məlumatların verilməsini, disk sahəsi və əməli yaddaş qurğuları 
    (ƏYQ) haqqında məlumatların verilməsini təmin edir. 
    Bütün örtük proqramlar müəyyən dərəcədə istifadəçi səhvlərindən mühafizəni təmin 
    etməklə, faylların təsadüfü korlanma ehtimalını azaldır. 
    MS DOS mühitindəki örtük proqramlardan ən çox yayılanı NORTON COMMANDER-dir. 
    Utilitlər 
    Utilitlər disk və fayl sisteminə xidmətə əsaslanaraq, istifadəçilərə əlavə imkanlar verirlər. 
    Ulitlər aşağıdakı funksiyaları yerinə yetirirlər:
    - disklərə xidmət etmək (formalaşdırma və s.) 
    - informasiya mühafizəsinin təmini, nasazlıq hallarında bərpanın mümkünlüyü və s;
    - fayl kataloqlara xidmət etmək; 
    - arxivlərin yaradılması və yeniləşdirilməsi; 
    - kompüter resusları, disk sahəsi, proqramların ƏYQ-də paylanması haqqında 
    informasiyanın verilməsi; 
    - müxtəlif rejim və formatlarda mətn və digər faylların çapı; 
    - kompüteri viruslardan mühafizə. 
    Antivirus proqram vasitələri 

    Download 1.61 Mb.
    1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   79




    Download 1.61 Mb.
    Pdf ko'rish

    Bosh sahifa
    Aloqalar

        Bosh sahifa



    Dərs GİRİŞ Hesablama texnikası əsasən iki mühüm komponentin birgə fəaliyyətinə əsaslanır. Bunlar

    Download 1.61 Mb.
    Pdf ko'rish