6
hissəsinə isə sərbəst obyekt kimi baxılır. Bu
intel firmasının bütün mikroprosessorlarının uyuşan
olmasına əsaslanır. ÜTR təyinatlarını nəzərdən keçirək:
1) EAX/AX/AH/AL (Accumulator register) – akkumulyator adlanır. Burada EAX - 32
mərtəbəli, AX - 16 mərtəbəli, AH - böyük bayt, AL - kiçik baytdır və ondan əsasən, aralıq
nəticələri müvəqqəti saxlamaq üçün istifadə olunur. Mikroprosessorun əmrlərinin strukturundan
asılı olaraq, bəzi əmrlərdə bu registrlərdən xüsusi təyinatlı registr kimi istifadə olunur və əmrdə
qeyri-aşkar şəkildə iştirak edir;
2) EBX/BX/BH/BL (Base register) – (2-4 bəndlərində göstərilən registrlərin ölçüsü 1-ci
bəndindəki kimi təyin olunur)
baza registri olub, obyektin baza ünvanının müvəqqəti
saxlanılmasında istifadə olunur;
3) ECX/CX/CH/CL (Count register) - sayğac registridir. Dövrü proseslərdə dövrlər sayını
göstərmək üçün istifadə olunur;
4) EDX/DX/DH/DL (Data register) - verilənlər registri. Bu registrdən də EAX/AX/AH/AL
registrində olduğu kimi aralıq nəticələri müvəqqəti saxlamaq üçün istifadə olunur.
Mikroprosessorun əmrlərinin strukturundan asılı olaraq bəzi əmrlərdə bu registrlərdən, xüsusi
təyinatlı registr kimi istifadə olunur və əmrdə qeyri-aşkar şəkildə iştirak edir.
5) ESI/SI (Source Index register) - mənbənin indeks registridir. Bu registrlərdən sətri
verilənlərin emalında, mənbənin dövrdəki cari elementinin ünvanını saxlamaq üçün istifadə
olunur;
6) EDI/DI (Destination Index register) - qəbuledicinin indeks registridir. Bu registrdə
zəncirvari əməliyyatlarda qəbuledicinin dövrdəki cari elementinin ünvanı saxlanılır
.
Bu axırıncı iki registrdən əsasən dövri proseslərdə uzunluğu 32, 16 və ya 8 mərtəbəli
elementlərin ünvanını saxlamaq üçün istifadə olunur.
Mikroprosessorun proqram modelində steklə işləmək üçün aşağıdakı iki registr nəzərdə tutulub:
1. ESP/SP (Stack Pointer register) - stek göstəricisi registri. Burada cari stek seqmentindəki
stekin zirvəsinin ünvanı yerləşdirilir;
2. EBP/BP (Baze Pointer register) - stek elementinin baza göstəricisi
registri olub, stekin
daxilindəki verilənlərə müraciəti təşkil etmək məqsədi ilə istifadə olunur.
Bir daha qeyd edək ki, müəyyən məqsədlər üçün, mikroprosessorun müxtəlif əmrlərində bu
registrlərin müxtəlif kombinasiyalarından istifadə etmək olar.
Seqment registrləri
Əməli yaddaşın səmərəli ünvanlaşdırıması məqsədilə yaddaş 6 tip seqmentə bölünür.
Seqmentlərin baza ünvanını göstərmək, konkret vaxt anınında ona müraciət etmək üçün
mikroprosesserun proqram modelində altı tip
CS, DS, SS, ES, GS, FS seqment registlərindən
istifadə olunur. Onlarıın sxematik təsviri aşağıdakı şəkildə göstərilmişdir:
SEQMENT REGİSTRLƏRİ:
