|
Dərs vəsaiti Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyinin 1537 saylı
|
| bet | 3/25 | | Sana | 28.04.2022 | | Hajmi | 2.02 Mb. | | #20390 | | Turi | Dərs |
Bog'liq C fakepathk.s -1 K TAB (2)1.2. Hidrostatikanın əsas tənliyi
(1.2) tənliklər sistemindən
; yəni xüsusi törəmənin qiyməti 0-a bərabər olduğu üçün
tənliyində xüsusi törəməni diferensialla əvəz etmək, yəni yazmaq olar
Sonuncu ifadənin bütün hədlərini dz-ə vurub-ə bölsək aşağıdakı ifadəni alarıq:
və ya olduğundan (1.3)
və ya (1.4)
alarıq.
Alınan tənlik hidrostatikanın əsas tənliyi adlanır [6].
Hidrostatikanın əsas tənliyində hər bir həddin həndəsi və energetik mənası vardır. Z-həndəsi basqıdır və (halın) xüsusi vəziyyət enerjisini xarakterizə edir.
- pyezometrik basqıdır və mayenin təzyiqinin xüsusi potensial enerjisini xarakterizə edir.
Tənlikdən göründüyü kimi cəmi nöqtənin yerindən asılı olmayaraq hidrostatik basqı və ya xüsusi potensial enerjisi adlanır. Hidrostatikanın əsas tənliyinin fiziki mahiyyəti ondan ibarətdir ki, sistemin bütün nöqtələrində xüsusi potensial enerji sabit qiymətə malikdir.
1.3.Paskal qanunu
Baxılan sistemin 0 və 1 nöqtələrinə hidrostatikanın əsas tənliyini tətbiq edək.
Şəkil 1.2. Maye doldurulmuş qab
(1.5)
olduğu halda (1.6)
- h hündürlüyündə maye sütununun yaratdığı təzyiqdir.
(1.6) – Paskal qanununun riyazi ifadəsi olub fiziki mahiyyəti ondan ibarətdir ki, tarazlıqda və ya nisbi sükunətdə olan sistemin hər hansı nöqtəsinə yönəlmiş təzyiq sistemin bütün həcmi boyu bərabər paylanır [7].
II. Hidrodinamika.
Axının hərəkət rejimləri.
Hidrostatikadan fəlqli olaraq hidrodinamika hərəkətdə olan sistemləri, bu hərəkəti yaradan daxili və xarici qüvvələrin xarakterini öyrənməklə məşğuldur. Bu nöqteyi nəzərdən sistemin hərəkətini təmin edən amillər müəyyənləşdirilir və bu amillərin təsirindən yaranan əlavə enerji təyin edilir.
|
| |
