Proceedings of International Conference on Educational Discoveries and Humanities
Hosted online from Plano, Texas, USA.
Date: 1
st
December, 2022
ISSN: XXXX-XXXX
Website: econferenceseries.com
18 |
P a g e
o’quvchilarning tayanch va fan yo’nalishlari bo’yicha umumiy kompetensiyalarni
shakllantirishni nazarda tutadi.
Ma’naviyat shaxs, xalq, davlat va jamiyatning kuch-qudrati, taraqqiyoti,
imkoniyatlari va istiqbollarini belgilab beruvchi ichki ijobiy, ruhiy omildir.
Ma’naviyat (arabcha «ma’naviyat» - ma’nolar majmui) mohiyatiga ko’ra ijtimoiy
taraqqiyotga ijobiy ta’sir o’tkazuvchi falsafiy, huquqiy, ilmiy, badiiy, axloqiy, diniy
tasavvur, tushuncha va g’oyalar majmui hisoblanadi.
Madaniyat («cultura» so’zidan olingan bo’lib, parvarish qilish,
ishlov berish
ma’nosini bildiradi) – ijtimoiy taraqqiyot davomida insonlarning faoliyati tufayli
qo’lga kiritilib, ularning ijtimoiy ehtiyojlarini qondirishga xizmat qiluvchi moddiy
va ma’naviy boyliklar tizimi.
Ma’rifat shaxs ongiga ilmiy bilim, axloq qoidalari hamda ijtimoiy munosabatlarni
tartibga soluvchi huquqiy me’yorlarni singdirish, ta’lim-tarbiyani takomillashtirish,
milliy meros va umuminsoniy qadriyatlarni o’rganish, ularni targ’ib etish maqsadida
amalga oshiriladigan tadbirlar tizimi. Har uchala sohaning uzviy birligi asosida
jamiyat ma’naviyati yuksaladi.
Ma’naviyat sohasida ijobiy yechimini ta’minlash zarur bo’lgan asosiy vazifani
ko’rsatar ekan, O’zbekiston Respublikasi birinchi Prezidenti I.A.Karimov
quyidagilarni ta’kidlaydi: «Bu sohadagi asosiy vazifamiz – milliy qadriyatlarimizni
tiklash, o’zligimizni anglash, milliy g’oya va mafkurani shakllantirish, muqaddas
dinimizning ma’naviy hayotimizdagi o’rnini va hurmatini tiklash kabi mustaqillik
yillarida boshlagan ezgu ishlarimizni izchillik bilan davom ettirish,
ularni yangi
bosqichga ko’tarish va ta’sirchanligini kuchaytirishdir. ... Bu sohadagi
ishlarimizning pirovard maqsadi
– iymon-e’tiqodi butun, irodasi baquvvat,
erkin
fuqaro ma’naviyatini shakllantirishdir. Ya’ni, mustaqil dunyoqarashga ega,
ajdodlarimizning bebaho merosi va zamonaviy tafakkurga tayanib yashaydigan
barkamol shaxs
– komil insonni tarbiyalashdan iborat». Demak, ma’naviyatli inson
bilimli, ma’lum kasb-hunar sohibi, o’z Vatanining sodiq fuqarosidir. O’z davlati
qonunlarini b
iladigan va ularga amal qiladigan, yurti bilan g’ururlana
oladigan
inson. O’z Vatani boyliklarini saqlaydigan, uni yanada boyitadigan, go’zalliklaridan
bahramand bo’ladigan shaxs. U har qanday zararli illatlarga qarashi kurashadigan,
milliy va umuminsoniy qadriyatlarni avaylab asraydigan insondir. Axloq esa
shaxsning xatti-harakatlari, yurish-turishi,
turmush tarzi, hayot kechirish
tamoyillari, qoidalari, ijtimoiy munosabatlar mazmunini ifodalaydi. Axloq ijtimoiy
hodisa sifatida jamiyat ma’naviyruhiy hayotida o’ziga xos o’rin tutadi.
«Axloq» (lotincha
– xulq-atvor ma’nosini bildiradi) ijtimoiy ong shakllaridan biri
bo’lib, ijtimoiy munosabatlar hamda shaxs xatti-harakatini tartibga soladigan qonun-
qoidalar majmuidir. Axloq -
ma’naviyatning tarkibiy qismi sifatida shaxs
kamolotining yuqori bosqichi sanaladi.