|
Elektr maydonida zaryadni ko‘chirishda bajarilgan ish. Zaryadlar sistemasining potensiyal energiyasi. Potensiyal maydon
|
| bet | 1/6 | | Sana | 05.01.2023 | | Hajmi | 150.56 Kb. | | #37501 |
Bog'liq Muxandislik dasturlari 2022fan dasturi (2), 13. Informatika kasbiy, 2-маъруза, titul, autoref-razrabotka-i-issledovanie-modeli-funktsionirovaniya-globalnoi-seti-dlya-analiza-dinamiki-ras, Innovatsiyalarni loyihalashdan amaliy loyiha
10-ma’ruza mashg`uloti
Mavzu: Elektrostatik maydondagi zaryad potensiali va energiyasi.
Reja:
Elektr maydonida zaryadni ko‘chirishda bajarilgan ish. Zaryadlar sistemasining potensiyal energiyasi. Potensiyal maydon Maydon potentsiali. Zaryadning potentsial energiyasi 1.Elektr maydonida zaryadni ko‘chirishda bajarilgan ish. Zaryadlar sistemasining potensiyal energiyasi. Potensiyal maydon.
Har qanday maydon va shu maydondagi kuchning tabiati bajarilgan ishning ko‘rinishi bilan aniqlanadi. Jumladan, bajarilgan ish yo‘lning traektoriyasiga bog‘liq bo‘lish yoki bo‘lmasligi, kuch va maydon tabiatining mezoni bo‘lib xizmat qiladi. Misol uchun, qo‘zg‘almas nuqtaviy zaryad q0 vakuumda
(1.1)
elektr maydonini hosil qilgan,deb hisoblaymiz. Shu maydonda boshqa nuqtaviy q zaryad harakat qilayotgan va 1-nuqtadan2-nuqtaga ko‘chgan bo‘lsin (1-rasm).
1-rasm. Qo‘zg‘almas nuqtaviy q zaryad maydonida q sinovchizaryadning harakat traektoriyasi
Elektr maydoni kuchi ta’sirida bajarilgan ish quyidagi integral bilan ifodalanadi
, (1.2)
, (1.3)
Bu ifodadan ko‘rinadiki, bir xil ishorali q va q0 zaryadlarning o‘zaro itarish kuchi ta’sirida , zaryadlar uzoqlashishida musbat ish bajariladi.
Aksincha, har xil ishorali zaryadlarning tortishish kuchi ta’sirida q va q0 zaryadlar yaqinlashib, manfiy ish bajarishadi.
Yana misol tariqasida q zaryadni a va s yo‘nalishda 1 - nuqtadan 2 - nuqtaga ko‘chiramiz (2 - rasm). Bu holda ham bir xil ish bajariladi:
(1.4)
2- rasm. Konservativ kuch ta’sirida zaryadning ko‘chishi
Shunday qilib, elektrostatik maydon kuchining bajargan ishi yo‘lning traektoriyasiga bog‘liq bo‘lmagani uchun elektrostatik maydon kuchi konservativ kuch hisoblanadi.
Agarda n - ta nuqtaviy zaryadlar (q1, q2,…., qn) hosil qilgan maydonda q - nuqtaviy zaryad harakat qilsa, unga kuchlar ta’sir qiladi. Bu natijalovchi kuchning bajarganishi A har bir kuch mustaqil bajargan ishlarning algebraik yig‘indisiga teng bo‘ladi:
, (1.5)
Yopiq kontur bo‘yicha q - zaryadni ko‘chirishda bajarilgan ish quyidagicha ifodalanadi
, (1.6)
Yopiq konturda, maydonning boshlang‘ich va oxirgi nuqtalari ustma-ust tushgani uchun bajaril-gan ish nolga teng bo‘ladi.
(1.7)
Shuning uchun
, (1.8)
Maydon kuchlanganligi vektorining yopiq kontur bo‘yicha tsirkulyatsiyasi nolga teng bo‘l-gan maydon potentsial maydon deb ataladi.
|
|
Bosh sahifa
Aloqalar
Bosh sahifa
Elektr maydonida zaryadni ko‘chirishda bajarilgan ish. Zaryadlar sistemasining potensiyal energiyasi. Potensiyal maydon
|
