12
Şəkil 2.2 Cərəyan transformatoru
Sxem 2.3 Amper-metrin cərəyan transformatoru vasitəsilə dövrəyə qoşulması
Cərəyan transformatoru dövrəyə ampermetrin qoşulmasına xidmət edir. Cərəyan transformatorunun
birinci dolağı işlədiciyə ardıcıl qoşulur. İkinci dolağı isə ampermetrə qoşulur. Ampermetrin daxili müqaviməti
çox az olur. Praktiki olaraq cərəyan transformatoru qısaqapanma rejimində işləyir. Bu
transformatorlarda birinci
dolağın cərəyanının ikinci dolağın cərəyanına nisbəti transformasiya əmsalı adlanır.
Ampermetrin nominal
cərəyanı adətən standart olaraq 5 A olur. Cərəyan transformatorunun ikinci tərəf dolağının dövrəsinin açıq halı
yolverilməzdir və bu qəza halına səbəb ola bilər. Cərəyan transformatorunun ikinci tərəf dolağı açıq qaldıqda
ondan cərəyan axmır. Nəticədə, maqnit seli maqnit dövrəsində həddindən çox artır. Bu zaman maqnitkeçirici
içlik həddindən çox qızır. Bunun nəticəsində ikinci tərəf dolağında e.h.q. - gərginlik artır və nəticədə dolağın
izolyasiyası pozulur. Bu isə qulluq edən işçilərin həyatı üçün təhlükəlidir. İndi isə belə bir ölçməni nəzərdən
keçirək. Tutaq ki, cərəyan transformatorunun ikinci tərəfinə şkalası 5 A həddində olan ampermetr qoşulmuşdur.
Cərəyan transformatorunun transformasiya əmsalı
𝐾 =
𝐼
1
=
300
= 60
𝑇
𝐼
2
5
I
1
cərəyan transformatorunun 1-ci tərəf, I
2
isə cərəyan transformatorunun 2-ci tərəf
cərəyanıdır.
Tutaq ki, ampermetrin şkalası 4 rəqəmini göstərir. Onda dövrədən axan cərəyan
I
1
=I
2
·K
T
=4·60=240 A
Hazırda istifadə olunan cərəyan transformatorlarını birinci tərəf dolağının cərəyan müxtəlif qiymətlərdə
dəyişir. İkinci tərəf dolağının cərəyanı isə standart olaraq 5 A hesablanır.
○
○
• •
• •
