15
Atrof-muhitning o‘zgarmas nisbiy namlik va temperaturasi
da gigroskopik materiallar teng namlik qiymatiga, ya’ni mate-
rialning birlik massasida bir xil namlik darajasi
ga egadir.
Agar namunaning
birlamchi namligi
materialning teng
namlik qiymati
p
dan ortsa, namlik kamayib boradi va o‘zining
teng namlik qiymati
p
ga yaqinlashib boradi va aksincha. Turli
materiallar uchun atrof-muhit namligi bir xil bo‘lgan sharoitda
teng namlik kattaligi qiymati keskin farqlanadi (1.1-rasm).
Materialning gigroskopligi uning tuzilishiga bog‘liq. G‘o-
vaklari ko‘p bo‘lgan, xususan, tolali materiallar, zichligi yuqori
bo‘lgan tekis tuzilishga ega bo‘lgan materiallarga nisbatan gigros-
kopligi yuqori bo‘ladi. Materialning gigroskopligi qaysidir ma’noda
elektroizolatsion material nam bo‘lganda
uning elektr xossalari
1.1-rasm. Turli materiallarning bir xil namlik qiymatida
havoning nisbiy namligi.
0
20
40
60
80
,
%
8
7
6
5
4
3
2
1
5
10
15
20
25
P
,
%
16
qay darajada o‘zgarishi mumkinligini aks ettiradi. Agar yutilgan
namlik izolatsiya ichida elektrodlar orasidan o‘tuvchi ið yoki parda
hosil qilish imkoniyatiga ega bo‘lsa, u holda juda kichik miqdorda
yutilgan namlik izolatsiya sifatining kuchli ravishda buzilishiga olib
kelishi mumkin. Qog‘oz xuddi shunday xususiyatga ega. Masalan,
3 % namlikka ega bo‘lgan qog‘ozning solishtirma qarshiligi absolut
darajada quruq qog‘ozning solishtirma qarshiligidan million marta
kichik bo‘ladi. Boshqa elektroizolatsion materiallarda namlik hajm
bo‘ylab alohida, bir-biri bilan bog‘liq bo‘lmagan kichik qismlar
ko‘rinishida taqsimlanadi. Bu vaqtda namlikning material elektr
xossalariga ta’siri sezilmaydi. Bunday materiallarga kauchuk misol
bo‘la oladi.
Unda namlikning ortishi faqat solishtirma qarshilikning sezi-
larsiz kamayishiga olib keladi.
