|
ERITMALARNING KONTSENTRATSIYASINI IFODALASH USULLARI
|
| bet | 2/6 | | Sana | 07.07.2023 | | Hajmi | 116.17 Kb. | | #76416 |
Bog'liq ERITMALARNING UMUMIY HARAKTERISTIKASI kkkk, Б163, BOLALARDA SIL KASALLIGI VA UNING OLDINI OLISH., matlab topshiriq, tuzlarning eruvchanlik deagramasi 12-21 guruh, Mevalar va sabzavotlarni saqlash va qayta ishlashda zamonaviy te, 1-laboratoriya ishiERITMALARNING KONTSENTRATSIYASINI IFODALASH USULLARI.
Har qanday eritmaning muhim harakteristikasi uning tarkibidir.
Eritmaning yoki erituvchining ma‘lum massa miqdorida yoki ma‘lum hajmida erigan modda miqdori eritma kontsentratsiyasi deb ataladi.
Eritmalar kontsentratsiyasini ifodalashning har xil usullari bor:
Erigan moddaning massa ulushi. Erigan modda massasini eritmaning umumiy massasiga nisbati, erigan moddaning massa ulushini tashkil etadi:
bunda (x) – erigan moddaning massa ulushi;
m (x) – erigan moddaning massasi;
m – eritmaning umumiy massasi.
Bu qiymat nisbiy kattalik o’lchamsiz bo’ladi. Bu qiymatni 100 ga ko’paytirilsa, massa ulushining foizlarda hisoblangan qiymati olinadi. Shu bilan birga erigan modda miqdori eritmaning umumiy miqdoriga nisbatan foiz hisobida ham ifodalanadi. Buning uchun 100 g eritma tarkibidagi erigan modda miqdori hisoblanadi:
S % =
bu yerda S % - eritmaning massa foizi,
a - erigan modda massasi,
v – erituvchi massasi (kontsentratsiyaning dan S% ifodalarga o’tish uchun ni 100% ga ko’paytirilishi yetarlidir).
Erigan moddaning massa ulushi (x) odatda birning ulushlarida yoki foizlarda quyidagicha ifodalanadi. Masalan, erigan moddaning – suvdagi sulfat kislotaning massa ulushi 0,05 ga yoki 5% ga teng. Bu degan suz, sulfat kislotaning 100 g massali eritmasida massasi 5g sulfat kislota va massasi 95 g suv bor, demakdir.
2. Molyar kontsentratsiya yoki molyarlik. Bunda eritma kontsentratsiyasi erigan moddaning 1 litr eritmadagi mollar soni bilan ifodalanadi.
Agar 1 l eritmada 1 mol erigan modda bo’lsa, bunday eritma kontsentratsiyasi 1 molyar bo’ladi va M bilan belgilanadi. Agar 1l eritmada 0,1 mol eruvchi modda bo’lsa, uning kontsentratsiyasi detsimolyar eritma deyiladi. (0,1 M ). Yuqoridagi ta‘rifga binoan
SM = ;
3. Normal kontsentratsiya yoki normallik. Bunda eritma kontsentratsiyasi erigan moddaning 1l eritmadagi ekvivalentlari soin bilan ham ifodalanadi.
Normal kontsentratsiyani hisoblash uchun quyidagi formuladan foydalaniladi.
SN . =
bu yerda: SN . – eritmaning normal kontsentratsiyasi,
a - erigan modda massasi,
E – erigan moddaning ekvivalent massasi (g . mol–1 ),
V – eritmaning umumiy hajmi (ml hisobida)
Ko’pincha SN .o’rinda n · (yoki N) harflari ham ishlatiladi. Eritma normal kontsentratsiyasi mol . l –1 ifodalanadi:
SN . =
4. Molyal kontsentratsiya yoki molyallik. Molyal kontsentratsiyadan
ko’pincha eritmalarning fizikaviy xossalarini tavsiflashda foydalaniladi. Erituvchining 1 kg massasida 1 mol biror modda eritib hosil qilingan eritma kontsentratsiyasi 1 molyal eritma deb ataladi.
S molyal =
bu yerda: a – erigan modda massasi (grammlar hisobida);
v – erituvchi massasi (grammlar isobida);
M – eruvchi moddaning molekulyar massasi;
5. Eritmaning titri.
O’zaro reaktsiyaga kirishadigan moddalar eritmalarida ularning normal kontsentratsyasi o’zaro teng bo’lsa, bu eritmalarning teng xajmlarida moddalar qoldiksiz reaktsiyaga kirishadi. Normal kontsentratsiyasi bir-birinikiga teng bo’lmagan eritmalarning qoldiqsiz reaktsiyaga kirishadigan hajmi ularning normalligiga teskari proportsional bo’ladi:
bu yerda : N1, N2 – o’zaro reaktsiyaga kirishayotgan eritmalarning normal
kontsentratsiyalari,
V1 – birinchi eritmaning hajmi,
V2 – ikkinchi eritmaning hajmi,
Yuqorida keltirilgan tenglama titrlash tenglamasi nomi bilan analitik kimyoda keng qo’llaniladi.
Eritmaning 1 millilitridagi erigan moddaning massa miqdori titr deb ataladi. Titr bilan normal kontsentratsiya orasida quyidagi tenglik mavjud:
titr =
bu yerda: E- erigan moddaning ekvivalent massasi,
N- eritmaning normal kontsentratsiyasi.
|
| |
