Excel 4-dars. Diagrammalar bilan ishlash (2-qism)
MS Excel 2013 dasturida diagrammalar bilan ishlash Diagrammalar
grafiklar dеb ham ataladi. Ular elektron jadvallarning ajralmas qismidir.
Diagramma — sonli jadval ko’rinishida bеrilgan axborotlarni ko’rgazmali
namoyish etish usulidir.
Ma’lumotlarni diagramma shaklida namoyish etish bajarilayotgan ishni t еz
tushunishga va uni tеz hal qilishga yordam bеradi. Jumladan, diagrammalar juda
ko’p hajmdagi sonlarni ko’rgazmali tasvirlash va ular orasidagi aloqadorlikni
aniqlashda juda foydalidir.
Diagrammalar asosan sonlar bilan ish yuritadi. Buning uchun ishchi jadval
varaqiga bir necha son kiritiladi, so’ng diagramma tuzishga kirishiladi. Odatda,
diagrammalar uchun foydalanilayotgan ma’lumotlar bir joyda joylashgan bo’ladi.
Ammo bu shart emas.
Bitta diagramma ma’lumotlarni ko’p sonli ishchi varaqlar va hatto ishchi
kitoblardan ham olishi mumkin.
Excelda tuzilgan diagrammalarni joylashtirishning ikki xil usuli mavjud:
1.
Diagrammani varaqning ichki elementi
sifatida bevosita varaqqa
qo’yish. (Bu diagramma joriy qilingan diagramma deb ataladi.)
2.
Ishchi kitobning yangi diagrammalar varag’ida diagramma qo’yish.
Diagramma varaqi ishchi kitobning varag’idan bitta diagrammani saqlashi va
yacheykalari bo’lmaganligi bilan farq qiladi.
Agar diagramma varag’i faollashtirilsa, unda Excel menyusi u bilan ishlash
uchun mos holda o’zgaradi.
MS Excelda diagrammalami joylashtirish uchun “Вставка” lentasidagi
“Диаграммы” bo’limidan foydalaniladi.
1-rasm. “Вставка” lentasidagi “Диаграммы” bo’limining ko’rinishi
Joriy qilingan diagrammala
m
ing asosiy afzalligi shundaki, ula
m
i diagramma
tuzish uchun foydalanilgan ma’lumotlarni yoniga joylashtirish mumkin.
Aloxida varaqda joylashtirilgan diagrammalar butun varaqni egallaydi.
Agarda bir ^chta diagramma tuzmoqchi bo’lsangiz,
unda har birini aloxida
varaqlarga joylashtirish maqsadga muvofiq. Shunda varaqdagi diagrammalarning
«ko’rinarlilik darajasi» saqlanadi. Bundan tashqari, bu usul qurilgan
diagrammalarni
tеzda topish imkonini bеradi, chunki bu xolda diagramma
varag’ining muqova yorlig’iga mos nomlar bеrish mumkin.
“Вставка" lentasidagi “Диаграммы" bo’limi bilan tanishib chiqish.
Yuqorida aytilganidek, MS Excel dasturi diagrammalarni
joylashtirishdan
avval, ustun yoki satrlarda bir qancha sonli ma ’lumotlar bo’lishini talab etadi.
Quyida biz “Вставка” lentasidagi “Диаграммы” bo’limi bilan tanishib
chiqamiz.
“Вставка” lentasidagi “Диаграммы” bo’limi ishga tushirilgach, “Вставка
диаграммы” oynasida ikkita bo’limni ko’rishimiz mumkin. Bular
“Рекомендуемые диаграммы” va “Все диаграммы” bo’limlaridir.
2-rasm. “Вставка диаграммы” oynasining ko’rinishi
“Рекомендуемые диаграммы” bo’limida, MS Excel 2013 dasturi tavsiya
qiladigan diagrammalarning ko’rinishi mavjud bo’ladi.
“Все диаграммы” bo’limida esa foydalanuvchiga MS Excel 2013 dasturi
tarkibiga kiritilgan barcha diagrammalar mavjud bo’ladi. Foydalanuvchi o’z
hohish binoan jadvaliga mos ravishda diagrammalrni joylashtirishi mumkin.
Microsoft Excel dasturida formulalar bilan ishlash.
Agar aktiv yacheykaga formula kiritilgan bo’lsa va shu formulani ENTER
tugmasini
bosib bajarsak, u holda shu formula turgan yacheykada formula
netijasini ko’rish mumkin.
Formula har doim = belgisidan so’ng yoziladi.
Masalan: =SIN(A1)+COS(B2) ENTER
Formulada +, -, ^, *, /, (, ) arifmetik belgilarini ham ishlatish mumkin.
Metimatik funktsiyalarni formula uchun olish kerak bo’lsa, vositalar panelidagi f
x
tugmasini bosish kerak. Ekranda oynacha paydo bo’lib,
oynachaning chap
tomonida kategoriyalar, o’ng tomonida shu kategoriyalarga tagishli bo’lgan
funktsiyalar ro’yhati keltiriladi. Formula uchun kerakli funktsiay tanlanib
tugmasi bosilsa, keyingi oynada shu funktsiya uchun qiymat so’raladi.
Agar shu funktsiya uchun qiymat yozilsa, unda bu funktsiya shu qiymat
uchun faqat bir marta ishlaydi. Agar qiymat yozilmasdan
tugmasi
bosilsa va tanlangan funktsiya formula qatorida paydo bo’lgach funktsiya uchun
so’ralgan qiymat o’rniga shu qiymat
yacheykasining adresi yozilsa, unda
avtoto’ldirish usuli bilan shu formulani bir necha qiymat uchun ishlatsh mumkin
bo’ladi.
Shuningdek f
x
tugmasi yordamida paydo bo’lgan oynadan qiymatlar
yig’ndisini, o’rta arifmetik qiymatni, max, min va hakazo qiymatlarni hisoblash
mumkin. Bunda qiymatlar ustun bo’yicha hisoblanadi. Qiymatlar yig’indisini
vositalar panelidagi belgi yordamida ham hisoblash mumkin.
Agar qiymatlarni tanlov asosida hisoblash kerak bo’lsa unda shu
qiymatga sichqoncha ko’rsatkichi keltiriladi
va CTRL tugmasini bosib,
