4- savol: Ko’phadning barcha hadlari umumiy ko’paytuvchiga ega bo’lsa uni qanday soddalashtiramiz?
Javob: Ko’phadning barcha hadlari umumiy ko’paytuvchiga ega bo’lsa uni qavsdan tashqariga chiqarish mumkin.
5- savol: Ko’phadni ko’paytuvchiga ajratish uchun qanday ishlar bajariladi?
Javob: Ko’phadni ko’paytuvchiga ajratish uchun quyidagi ishlar bajariladi:
1)shu umumiy ko’paytuvchi topiladi
2)uni qavsdan tashqariga chiqarish.
O’tilgan dars bo’yicha uyga vazifani quyidagi slayd yordamida tekshiramiz. Buning uchun daftaringizni partadoshingiz bilan almashtirib, o’zingizni muallim deb his etib, to’g’ri javoblar sonini aniqlaymiz,hamda do’stimiz daftariga qalamda 1 ball qo’yamiz.
Quyidagilar slaydda ko’rsatiladi:
III. Yangi mavzu bayoni
Aziz o’quvchilar ! Agar ko’phad umumiy ko’paytuvchilarga ega bo’lmasa, u holda uni qanday qilib ko’paytuvchiga ajratish mumkin?
Bu masala guruhlash usuli yordamida hal etiladi. Ba’zan, barcha hadlari umumiy ko’paytuvchiga ega bo’lmagan ko’phadlar qo’shish va ko’paytirishning guruhlash usuli yordamida alohida-alohida qilib, bir nechtasi qavslarga olinadi.
Misol:
a(b+c)+b+c=a(b+c)+(b+c)=(b+c)(a+1);
Bu misolni yechishda oxirgi ikki had oldiga “+” ishorasi bilan qavsga olindi.
a(b-c)-b+c=a(b-c)-(b-c)=(b-c)(a-1);
Bu misolni yechishda oxirgi ikki had oldiga “-” ishorasi bilan qavsga olindi.
Slayd orqali 3-4- misollar yechish yo’lini tushuntiraman.
Ba’zan ko’phad hadlarini turli usullar bilan guruhlarga ajratish mumkin, ammo, yakuniy natija bir xil bo’ladi: misol quyidagi ko’phadni ko’raylik. 2am+2an-3bm-3bn
I usul:
2am+2an-3bm-3bn=(2am+2an) - (3bm+3bn)=2a(m+n)-3b(m+n)=(m+n)(2a-3b).
II usul:
2am+2an-3bm-3bn=(2am-3bm)+(2an-2bn)=m(2a-3b)+n(2a-3b)=(2a-3b)(m+n).
Hadlari soni 6ta bo’lganda ham ko’phad xuddi shunday guruhlanadi.
Xo’sh ,bolajonlar! Shunday qilib guruhlash usuli qanday usul, bosqichlarda amalga oshiriladi?
Guruhlash usuli bilan ko’paytuvchiga ajratish uchun:
Ko’phadning hadlarini umumiy ko’paytuvchiga ega bo’ladigan qilib guruhlarga birlashtirish;
Bu umumiy ko’paytuvchisi qavsdan tashqariga chiqariladi.
|
