• Replikatsiyaning initsiatsiyasi
  • DNK sintezi (replikatsiya)




    Download 4.83 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet26/101
    Sana21.02.2023
    Hajmi4.83 Mb.
    #43090
    1   ...   22   23   24   25   26   27   28   29   ...   101
    Bog'liq
    O.N. Imomov. Genetika va genomika asoslari
    asosiy texnologik jarayon va qurilmalar, Sharofat diss.slayd, kompyuter haqida umumiy ma\'lumot Sitora, Birinchi jahon urushining boshlanishi va borishi, Calendar plan-Qattiq jismlar fizikasi (22), eksperement tadqiqot, akt, СИ узб (лаб) , Farg\'ona politexnika insitituti kimyo texnologiya” fakulteti-fayllar.org, Ўзбекистон тарихи модел-папка, @uqituvchiga hujjat sinf rahbari daftari, Chiqish xati, BREND MASHINA, 8-mavzu. Web ilova yaratish asoslari. PHP tili.
    DNK sintezi (replikatsiya) 
    DNK-matritsasida DNK molekulasining ikki martadan ko‘payish jarayonini replikatsiya 
    deb ataladi. Replikatsiya reaksiyasining ketishi uchun bir zanjirli DNK-matritsa, 
    dezoksinukleozidtrifosfatlar, fermentlar, magniy ionlari va ikki zanjirli DNK molekulasini bir 
    biridan ajratuvchi oqsil omillari bo‘lishi zarur. DNK biosintezini umumiy tarzda quyidagi 
    ko‘rinishda yozish mumkin: 
    nd АТФ
    nd ТТФ
    nd ГТФ
    nd ЦТФ
    ДНК-матрица
    ДНК-полимераза
    Mg2
    +
    d АMФ
    d ТMФ
    d ГMФ
    d ЦMФ n
    + n H
    4
    P
    2
    O
    7
    DNK biosintezi matritsa (qolip) DNKdan komplementar nusxa olish, ya’ni replikatsiya 
    orqali amalga oshiriladi. Qo‘sh spiralni bir-biridan ajratuvchi oqsil ta’sirida nukleotid zanjirlari 
    bir-biridan ajraladi. Makromolekula birdaniga bir zanjirli dezoksipolinukleotidga aylanmasdan, 
    balki ma’lum qismlargina ayri hosil qiladi. Prokariotlarda DNK molekulasi halqa shaklida 


    33 
    bo‘lib, ma’lum erlaridan ori-sayt (Origin-replikatsiyani boshlanishi) boshlanib, DNK zanjiri 
    ikkiga ajralgan ayri qarama-qarshi tomonlarga harakatlanadi. Eukariotlarda ori-saytlar ko‘p 
    miqdorda bo‘lganligi uchun replikatsiya DNK molekulasining ko‘p qismlaridan boshlanishi 
    aniqlangan. DNK molekulasida AT jufti qaerda ko‘p bo‘lsa, o‘sha nuqtalarda replikatsiya 
    boshlanadi, chunki GS juftidagi bog‘ni uzishga nisbatan AT bog‘larni ajratish osondir. 
    Replikatsiyaning initsiatsiyasi 
    Hujayralarning bo‘linishi DNK molekulasini replikatsiyasiga sababchi bo‘ladi. DNK 
    molekulasini ikkiga ajralishi xelikaza fermenti ta’sirida bo‘ladi. Bu ferment DNK molekulasi 
    orasida joylashib, zanjirni despirallab, ikkiga ajratadi. Mazkur jarayon ATF ishtirokida sodir 
    bo‘ladi. DNK molekulasidagi zanjirning echilishi juda tez va muttasil bo‘lganligi uchun DNK 
    molekulasining ayrim erlarida qo‘shimcha bog‘lar hosil bo‘lib qoladi. Bunday bir-birlariga o‘ta 
    o‘ralib ketgan qo‘shimcha molekulalarni topoizomeraza fermentlari parchalab, yo‘qotib turadi. 
    Bunday fermentlarni girazalar deb ham ataladi. Ikkiga ajralgan DNK molekulasini stabil, turg‘un 
    holatda ushlab turadigan oqsillar mavjud bo‘lib, ular DNK molekulasini qaytadan 
    rekombinatsiyaga to‘sqinlik qiladi. Mazkur oqsil SSB (single strand binding) deb ataladi. 
    SHunday qilib, ikkiga ajralgan DNK, hosil bo‘lgan replikativ ayri, ferment va substratlar DNK 
    replikatsiyasi uchun boshlang‘ich bosqich hisoblanadi. 
    Replikatsiya jarayonida qatnashadigan oqsillar va ularning vazifalari 10-jadvalda 
    keltirilgan. 
    Replikatsiyada qatnashuvchi oqsil xillari 
    10-jadval 

    Download 4.83 Mb.
    1   ...   22   23   24   25   26   27   28   29   ...   101




    Download 4.83 Mb.
    Pdf ko'rish