• YONG’IN VA YONG’IN-PORTLASH XAVFSIZLIGI
  • II.METODOLOGIK QISM
  • III.XULOSA……………………………………...…………….…31 IV.FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR RO‘YHATI
  • Geologiya-qidiruv va kon-metallurgiya




    Download 1.68 Mb.
    bet1/8
    Sana22.11.2022
    Hajmi1.68 Mb.
    #31302
      1   2   3   4   5   6   7   8
    Bog'liq
    Jamshid (3) (2) (2)
    ZYONET, Презентация2

    O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VA O’RTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI

    ISLOM KARIMOV NOMLI TOSHKENT DAVLAT TEXNIKA UNIVERSITETI

    GEOLOGIYA-QIDIRUV VA KON-METALLURGIYA” FAKULTETI



    HAYOT FAOLIYATI XAVFSIZLIGI KAFEDRASI
    “5640100-Hayotiy faoliyat xavfsizligi” bakalavr ta’lim yo’nalishi

    YONG’IN VA YONG’IN-PORTLASH XAVFSIZLIGI


    fanidan

    KURS LOYIHASI
    MAVZU: Ammiak mahsulotlarini saqlash va tashishda yong'in xavfsizligini ta'minlash chora-tadbirlari

    Bajardi:21-19 guruh talabasi Ismatullayev.J.Q
    Rahbar: dots. G’ulomova G.M.

    Toshkent-2022

    MUNDARIJA


    KIRISH
    I.ASOSIY QISM

      1. AMMIAK HAQIDA ASOSIY TUSHUNCHA ………………..6

      2. AMMIAKNI SAQLASHDA QO`YILADIGAN TALABLAR..10

      3. AMMIAKNI TASHISH USULLARI ………………………...15

    II.METODOLOGIK QISM
    2.1. AMMIAK BILAN ISHLOVCHI KORHONALARDA YONG`IN XAVFSIZLIGI QOIDALARI….………………………………….….18
    2.2 YONG’IN XAVFSIZLIGI QOIDALARIGA RIVOYA QILMASLIK NATIJASIDA YUZAGA KELADIGON XAVFLAR………………..22
    HISOB QISM…………………………….……………………...…30
    III.XULOSA……………………………………...…………….…31
    IV.FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR RO‘YHATI………...33

    KIRISH
    Ammiak – tibbiyotdan tortib to sanoatgacha bo’lgan turli xil sohalarda ishlatiladigan va o’g’itlar, kislota ishlab chiqarishning asosiy omili bo’lgan gazdir.


    Ammiak bu gaz, tuz va eritma sifatida ishlatiladigan eng keng tarqalgan moddalar qatoriga kiradi. Uning ayrim turlari sog’liq uchun zararli bo’lsa-da, inson salomatligi uchun juda ko’p foydali va kislotalar ishlab chiqarishda etakchi rol o’ynaydigan ammiak sanoatda va o’g’it ishlab chiqarishda keng qo’llaniladi. Odamlar orasida » kraxmal » deb nomlangan tuz aslida ammoniy xlorid birikmasidir.
    Ammiak «NH3» kimyoviy formulasli gaz bo’lib, azot va vodorod atomlaridan iborat. Bu azot va vodorodning eng sodda barqaror birikmasi. Uning tarkibida -3 azot va karbamid kabi organik moddalar bo’lgan oqsillar mavjud. Ushbu moddalar bakteriyalar ta’sirida parchalanib, ammiak hosil qiladi. Uning qaynash harorati -33 C, -78 C muzlaydi. U xona haroratida gazsimon shaklda bo’ladi. U rangsiz, o’tkir, korroziv va zaharli hisoblanadi. Uning notinchlik xususiyati beruvchi, jirkanch hidi bor. U past haroratlarda va ba’zi muhitlarda yonishi yoki portlashi mumkin.
    U asoslarga kiradi, boshqacha qilib aytganda, uning tarkibidagi kislota va asos og’irligi oddiy tuz bilan taqqoslaganda past va asos nisbati yuqori. Molekula shakli uchburchak piramidadir, chunki u bog’lanmagan juft elektronga ega. Ammiak molekulasi qutbli; ya’ni turli xil atomlar o’rtasida bog’lanishlar hosil qilishi mumkin. Ammiak kovalent bogʻlanish birikmadir. Shu sababli u suvda yuqori darajada eruvchanlikka ega. U deyarli barcha oraliq elementlari bilan murakkab birikmalar (aminlar) hosil qiladi. Gazli aminlar o’ziga xos ammiak hidini chiqaradi. Shu sababli baliq, siydik, chirigan go’sht hidlari, xuddi ammiak kabi bo’ladi. Otxona va iflos hojatxonalarning o’tkir hidi ham ammiak bilan bog’liq. Kanalizatsiya suvlari ammiakning muhim manbai hisoblanadi. Parchalanadigan o’simlik qoldiqlari va o’lik hayvonlar ammiak tuzi va gazlarni hosil qiladi. Ammiak o’simlik va hayvon oqsillarining parchalanishi natijasida havoga tarqaladi.
    Havo va yomg’ir tarkibida ammiakning oz miqdori, masalan, karbonat mavjud. Ammiak gumusga boy tuproqlarda, dengiz suvlarida, o’simliklarda va vulqon gazlarida uchraydi. Odam va hayvonlar siydigida ammiak bo’lsa, u o’simlik va hayvonot materiallarini nitrifikatsiya qilish natijasida ham paydo bo’ladi.
    Ammiak gazi xona haroratida bosim o’tkazilsa suyuqlanadi. Ammiak suyuqligining bug’lanish harorati juda yuqori. Suyuqlikdan gazga aylanayotganda atrof-muhitdan sezilarli darajada issiqlik oladi. Bir gramm ammiak suyuqligi 327 kaloriya issiqlikni yutadi, chunki u gazga aylanadi. Shu sababli, u sovutish va shamollatish tizimlarida muhim sovutish suyuqligi hisoblanadi. Ammiak tuzlari gazli ammiak va ammiak eritmasining olinadigan tuz kislotasi bilan suvdagi reaktsiyasi natijasida hosil bo’ladi. Ammiak osongina parchalanishi mumkinligi sababli, vodorodni osonlikcha olish mumkin.
    Ishlab chiqarish bo'yicha ammiak birinchi o'rinlardan biridir. Dunyo bo'ylab har yili 100 million tonnaga yaqin ushbu birikma ishlab chiqariladi. Ammiak nitrat kislota (HNO3) ishlab chiqarish uchun ishlatiladi, undan o'g'itlar va boshqa turli xil mahsulotlar tayyorlanadi; azotli tuzlar [(NH4)2SO4, NH4NO3, NaNO3, Ca(NO3)2], karbamid, gidrosiyan kislotasi.
    Ammiak, shuningdek, ammiak usulida soda ishlab chiqarishda, organik sintezda, suvli eritmalar (ammiak) tayyorlash uchun ishlatiladi, ular kimyo sanoati va tibbiyotda turli xil qo'llaniladi. Suyuq o'g'itlar sifatida suyuq ammiak, shuningdek uning suvli eritmalari ishlatiladi. Ammiak azot o'z ichiga olgan birikmalarning muhim sinfi uchun yaxshi hal qiluvchi hisoblanadi. Superfosfatni ammiaklash uchun ko'p miqdorda ammiak ishlatiladi.
    Ammiakning bug'lanishi atrof-muhitdan sezilarli miqdorda issiqlikni yutish bilan sodir bo'ladi. Shuning uchun ammiak sanoat sovutish tizimlarida arzon sovutgich sifatida ham qo'llaniladi. Bunday holda, suyuq ammiak GOST 6221 - 90 "Suyuq texnik ammiak" talablariga javob berishi kerak. Sovutgich sifatida Suyuq texnik toifa A ammiak ishlatiladi.Bu holda suv miqdori 0,1% dan oshmasligi kerak.
    Ammiak neylon va kapron kabi sintetik tolalarni ishlab chiqarish uchun ham ishlatiladi. Yengil sanoatda paxta, jun va ipakni tozalash va bo'yashda ishlatiladi. Neft-kimyo sanoatida ammiak kislotali chiqindilarni zararsizlantirish uchun ishlatiladi va tabiiy kauchuk sanoatida ammiak plantatsiyadan zavodga tashish paytida lateksni saqlashga yordam beradi. Po'lat sanoatida ammiak azotlash uchun ishlatiladi - po'latning sirt qatlamlarini azot bilan to'yintirish, bu uning qattiqligini sezilarli darajada oshiradi.

    ASOSIY QISIM



    Download 1.68 Mb.
      1   2   3   4   5   6   7   8




    Download 1.68 Mb.

    Bosh sahifa
    Aloqalar

        Bosh sahifa



    Geologiya-qidiruv va kon-metallurgiya

    Download 1.68 Mb.