|
Glitsin xossalari va biologik ahamiyati
|
bet | 7/10 | Sana | 18.10.2022 | Hajmi | 2.94 Mb. | | #27454 |
Bog'liq Glitsin2.3. Glitsin xossalari va biologik ahamiyati
Kimyoviy xossalari. Aminokislotalarda ikki xil -COOH va -NH2 guruhlar borligi uchun karbon kislotalar kabi -COOH guruh hisobiga tuz, efir, amid va galogenangidridlar hosil qiladi, shuningdek ular -NH2 guruhga xos reaksiyalarga ham kirishadi.
Aminokislotalarning karboksil guruhiga xos reaksiyalar
Aminokislotalar ishqorlar bilan ta’sirlashib tuzlar hosil qiladi:
Odatdagi tuzlar bilan bir qatorda aminokislotalar og’ir metall kationlari bilan ichki kompleks tuzlar ham hosil qiladi. Masalan, mis bilan ko’k tusli kristall bo’lgan ichki kompleks (xelat) hosil qilish barcha α- aminokislotalar uchun xos reaksiya hisoblanadi:
Aminokislotalar ham karbon kislotalar kabi soirtlar bilan eterifikatsiya reaksiyasiga krishadi. Reaksiya HCl ishtirokida boradi:
Oxirgi mahsulotga ammiak ta’sir ettirilsa aminokislotalarning amidlari hosil bo’ladi:
Aminoguruhi himoyalangan (atsillangan) aminokislotalarga SOCl2 yoki POCl2 ta’sir ettirib ularning xlorangidridlari olinadi:
Xlorangidridlardan esa tegishli angidrid, amid va efirlar olish mumkin.
Aminokislotalarning aminoguruhiga xos reaksiyalar
Aminokislotalar mineral kislotalar bilan aminlar kabi ammoniy tuzlarini hosil qiladi:
H2N CH2 COOH + HCl Cl H3N CH2 COOH
Nitrit kislota ta’sirida oksikislotalarga aylanadi. Bunda erkin azot ajraladi. Ushbu reaksiya aminokislota, oqsil va uning parchalanish mahsulotlaridagi -NH2 guruhni miqdoriy jihatdan aniqlash maqsadida ishlatiladi:
α- Aminokislotalarning murakkab efirlarini diazotirlab diazoefirlar olinadi.
Olingan mahsulot organik sintezda ishlatiladi:
Xlorangidridlar va angidridlar ta’sirida aminokislotalarning N- atsil hosilalari olinadi. Ushbu brikmalar esa peptidlar sintezida katta ahmiyatga ega moddalar sirasiga kiradi:
Kuchsiz ishqoriy muhitdagi (PH=9) formaldegidning aminokislotaga ta’siridan N- metilen hosila olinadi, undan -/COOH guruhini titrlashda foydalanish mumkin:
α- Aminokislotalarga xos reaksiyalar
Fermentlar (dekarboksilaza) yoki ayrim mikroorganizmlar ta’sirida aminokislotalarning dekarboksillanishidan aminlar hosil bo’ladi:
Oksidlovchilar ta’sirida aminokisotalar dezaminlashadi ya’ni aminoguruhini yo’qotadi:
O’simlik va hayvon organizmida maxsus fermentlar ta’sirida aminokislotalarning qayta aminlanishi sodir bo’ladi:
α- Aminokislotalarga ningidrin qo’shib qizdirilganda binafsha rang paydo bo’ladi. Shuning uchun ningidrin qog’oz xromatogrammasi va elektroforegrammalarni ochiltirish uchun keng ishlatiladi:
α- Aminokislotalar va ularning efirlari qizdirilganda molekulalararo degidratlanish va halqalanish natijasida diketopiperazinlar (siklik amidlar) hosil bo’ladi:
|
| |