GULISTON DAVLAT UNIVERSITETI
SYSB YO’NALISHI 2/21- GURUH
TALABASI
ARTIKOV ISLOMNING
TEXNOLOGIYAGA KIRISH FANIDAN
MUSTAQIL ISH
TIKUV BUYUM DETALLARIGA NAMLAB
ISHLOV BERISH USULLARI
Nam-issiqlik bilan ishlov berish kiyim dctallariga va tayyor buyumlarga
muayyan shakl berish va uni xaridorgir mahsulot ko'rinishiga keltirish uchun
kerak. Nam-issiqlik bilan ishlov berish jarayonlari juda xilma-xil. Turli choklarni
yorib dazmollash va bukib dazmollash, mahsulotlar (cho'ntaklar, xlvastiklar va
hokazo) chetini bukish, kiyim detallari ezilgan jo y lari n i d a z m o ll a s h .
kirishtirib d a z m o l l a s h n i n g turli xillari (kastumlar, paltolar old bo'lagini,
bort qotirmasini kirishtirib dazmollash) va hokazolar nam-issiqlik bilan ishlov
berish ishlariga kiradi.Nam-issiqlik bilan ishlov berish vaqtida materialni
namlash, qizitish.kerakligicha dcformatsiyalash kerak. keyin esa quritiladi va
materialni sovitishga qo'yiladi. Demak. materialning qanchalik namligi, uning
qizitilish harorati, bosim. ishlashning va nam surilishining davomiyligi nam-
issiqlik bilan ishlov berish natijalarini ko'rsatadigan asosiy omillar
hisoblanadi.Ana shu ko'rsatkichlarning eng muvofiq qiymatlarini tanlab olish
nam-issiqlik bilan ishlov berishning ratsional rejimini belgilaydi. Turli tolalardan
to'qilgan materiallar uchun nam-issiqlik bilan ishlov berish rcjimlari ham
turlicha bo'ladi.
Tikuvchilik mahsulotlari ishlab chiqarishda nam-issiqlik bilan ishlov
berishning uch turi ishlatiladi: dazmollash. presslash va bug'lash.
Dazmolning ish qismini namlangan yarimfabrikat ustida 14700 Pa
gacha bosimda birin-ketin surib nam-issiqlik bilan ishlov berish
dazmollash deb ataladi. Dazmollash uchun qo'l dazmollari va
mexanizatsiyalashgan dazmollar. dazmol stollari ishlatiladi. Ishlov
berishning
ratsional rejimiga riova qi 1 ish qiyinligi va m c h n a t un um do rli gi
kamligi
dazmollashning kamchiliklari hisoblanadi.
Presslashda mahsulot bug'lanadi. press yostiqchalarida muayyan
bosim
hosil qilinadi, namlik suriladi. Bcrilgan parametrlarni ta ’minlash uchun
kerakli presslash vaqti 60 sckundgacha bo'ladi. Mahsulotlar va
buyumlar
xilma-xil konstruksiyali presslarda dazmollanadi
Hamma dazmollash presslari presslash kuchiga qarab yengil
presslar
(10 KN gacha), o'rta presslar (15 dan 20 KN gacha) va og'ir
presslar
(30 KN dan ortiq) ga bo'linadi.
Yuritmasiga qarab elektromexanik, pnevmatik va gidravlik
dazmollash presslari bo'ladi.
Dazmollash presslarini mexanizatsiyalashtirilganiga va
avtomatlashtirilganiga qarab uch guruhga bo'lish mumkin:
1. Mexanizatsiyalashtirilmagan presslar.
2. Elektromexanik, gidravlik va pnevmatik yuritmali presslar.
3. Mexanizatsiyalashtirilgan uzatish mexanizmli va texnologik
ishlov
berish dasturlashtirilgan presslar.
Presslarning ko‘p konstruksiyalarida ostki yostiqeha bug1 bilan,
ustkisi
esa elektr manbai bilan qizitiladi. Ustki yostiqchalar sirpanuvchan
xususiyatli aluminlar, ostki yostiqchalar esa cho'yan metallardan
tayyorlanadi. Dazmollash presslariga quyidagi asosiy talablar
qo‘yiladi:
a) Minimal energiya va quvvat sarflab kerakli presslash kuchini
ta’minlash;
b) dazmollovchi yuzalarga nisbatan materialning siljishini
yo'qotish;
d) ishlov bcriluvchi yuzalarga tekis bosim berish;
e) dazmollash yuzalarining tekis qizishini ta’minlash;
f) yuqori darajali avtomatlashtirish va ish xavfsizligini ta’minlash
| 