boshqarish imkoniyatini cheklaydi. O‘zgaruvchan
tok zanjirlarida ikki
tomonlama kalit sifatida
simistor (simmetrik tiristor) ishlatiladi.
Simistor triak
deb ham ataladi. Simistor
p-n-p-n-p tuzilmaga va bir yoki ikki boshqaruvchi
elektrodga
ega.
Uchta
p-n o‘tishga ega diodga o‘xshash ikki elektrodli asbob
dinistor deb ataladi.
Uning tuzilmasi 3.1 a – rasmda, shartli belgilanishi esa 3.1 b – rasmda keltirilgan.
Dinistorning
uchta
p-n
o‘tishi J
1
,
J
2
va
J
3
deb
belgilangan.
Dinistor sxemalarda o‘zaro ulangan ikkita triodli tuzilma bilan almashtirilgan
xolda ko‘rsatilishi mumkin. Dinistorni tashkil etuvchi
tranzistorlarga ajratilishi
va o‘zaro ulangan tranzistorlar bilan almashtirilishi 3.2 – rasmda ko‘rsatilgan. Bu
ulanishda T1 tranzistorning kollektor toki T2 tranzistorning baza tokini, T2
tranzistorning kollektor toki esa T1 tranzistorning baza tokini tashkil etadi.
Tranzistorlarning bunday ulanishi hisobiga asbob ichida musbat TA hosil bo‘ladi.
Tiristor dinistorga o‘xshash tuzilmaga ega bo‘lib, baza sohalaridan biri
boshqaruvchi bo‘ladi. Agar bazalardan biriga
boshqaruvchi tok berilsa, mos
tranzistorning
uzatish
koeffitsienti
ortadi
va
tiristor
ulanadi.
.
Boshqaruvchi elektrod (BE) joylashgan sohasiga mos ravishda tiristorlar katod
bilan va anod bilan boshqaruvchilarga ajratiladi. BE larning joylashishi va
tiristorlarning shartli belgilanishi
.
BE ga signal berilganda yopiluvchi tiristorlar ham mavjud. Bunday tiristorlarning
BE toki tiristor uzilayotganda asosiy kommutatsiyalanayotgan tokka qiymat
jihatdan yaqinlashgani uchun chegaralangan hollarda qo‘llaniladi.
Elektrod toklari asosiy zaryad tashuvchilarning kristall hajmidagi elektr maydon
ta’sirida dreyf harakatlanishiga
asoslangan uch elektrodli, kuchlanish bilan
boshqariladigan yarimo‘tkazgich asbob
maydoniy tranzistor (MT) deyiladi.
MTlarda tok hosil bo‘lishida faqat bir turli–
asosiy zaryad tashuvchilar
(elektronlar yoki kovaklar) qatnashgani sababli ular ba’zan
unipolyar
