Rt = R0 (1 + bt ) (1.2.4)
Termoqarshiliklarni sezuvchi elementini 0 0 S dagi qarshiligi va W – proporsionallik koeffitsienti(graduirovka koeffitsienti) o‘rtasidagi standart belgilanishlar quyidagi 1.2.1-jadval bilan beriladi:
1.2.1-jadval.
Termoqarshilik turi
|
0 0 S dagi qarshiligi, Om
|
Nominal statistik xarakteristikalarini shartli belgilanishi
|
MDX mamlakatlarida
|
Xalqaro
|
platinali(TSP)
|
1
10
50
100
500
|
1 P
10 P
50 P
100 P
500 P
|
W100=1,3850
Pt 1
Pt 10
Pt 50
Pt 100
Pt 500
|
W100=1,3910
Ptґ 1
Ptґ 10
Ptґ 50
Ptґ 100
Ptґ 500
|
misli(TSM)
|
10
50
100
|
10 M
50 M
100 M
|
W100=1,4260
Cu 10
Cu 50
Cu 100
|
W100=1,42800
Cuґ 10
Cuґ 50
Cuґ 100
|
nikelli(TSN)
|
100
|
100 N
|
Ni 100
|
Ishlab chiqarishda qo‘llanilayotgan termoqarshiliklarni o‘lchash oraliqlari va o‘lchashdagi xatoliklari quyidagi jadvalda keltirilgan:
1.2.2-jadval.
Termoqarshilik nomi
|
O‘lchash oralig‘i
|
Absolyut xatoligi
|
Keltirilgan nisbiy xatoligi
|
TSM 50M W100=1,4260
TSM 50M W100=1,4280
TSM 100M W100=1,4260
TSM 100M W100=1,4280
TSP 50P W100 =1,3850
TSP 50P W100 =1,3910
TSP 100P W100 =1,3850
TSP 100P W100 =1,3910
TSN 100N
|
-50 0S…+ 200 0S
-190 0S…+ 200 0S
-50 0S…+ 200 0S
-190 0S…+ 200 0S
-200 0S…+ 750 0S
-200 0S…+ 750 0S
-200 0S…+ 750 0S
-200 0S…+ 750 0S
-600S…+ 180 0S
|
0,10S
0,10S
0,10S
0,10S
0,10S
0,10S
0,10S
0,10S
0,10S
|
0,25%
|
Termoqarshiliklarni davlat standarti bo‘yicha o‘zini graduirovka jadvali bo‘lib, ulardan o‘tayotgan tokni maksimal qiymati 5 mA dan ortmaydi. Ularni kalibrovkalashda mos graduirovka jadvallaridan foydalaniladi.
Termodatchiklar yordamida har qanday muhitni haroratsini aniqlash mumkin, Datchikni sezuvchi qismi maxsus metall trubkaga germetik maxkamlangan. Namlik, zararli muhit sezuvchan qismiga ta’sir ko‘rsata olmaydi. Metall trubkaning uzunligi, diametr o‘lchami, maxkamlash qismi va shakli foydlanish joyi va sharoitiga qarab tayyorlanadi.
Termoqarshilikni sezuvchi qismi turli markadagilariniki turlicha formada tayyorlanadi. Platinadan tayyorlangan termoqarshilikni sezuvchi elementi rasmda ko‘rsatilgan.
1.14. Расм. Платинли сезгир элемент
1-платина сим, 2- керамика изолятор, 3-покошокли изолятор, 4-чикишлар, 5-жойлаштирувчи идиш, 6- метал қобиқ
Haroratni o‘lchash jarayonida datchikdan ikkilamchi qurilmagacha bo‘lgan ulanish simlarini qarshiligini va bu linyaning qarshiligini muhit haroratsiga qarab o‘zgarishini o‘lchash tizimidagi ta’sirini yo‘qotish maqsadida uch simli ulash sxemasidan foydalanish mumkin. Odatda bu usuldan faqat datchik bilan ikkilamchi o‘lchash qurilmasi orasidagi masofa yetarli darajada uzoq (50 – 100 m) bo‘lganda foydalaniladi.
1.15. Расм. Мисли сезгир элемент а) – каркасли, 1- урам, 2- каркас, 3- лакли катлам, 4- химоя кобиги, 5- чикишлар
б)- каркассиз, 1- урам, 2- фторопласт катлам, 3-химоя кобиги, 4- изоляция порошоги, 5- чикишлар
Elektr sxemalarida ikki simli va uch simli ulanish quyidagicha beriladi:
Misol uchun, DTS045 – 100P.V3.120.MG - ko‘rinishida ifodalanishi termoqarshilik datchigi standart bitta sezuvchi elementli, platinali, 100 Om qarshilikli, konstruktiv o‘lchovlari 045 markali, aniqlik klassi V, ichki sxemasi uch simli, montaj qismini uzunligi 120 mm, datchikni ulanish kallagi metalldan.
1.16.Расм. Термокаршилик датчиги
1- сезувчи элемент, 2- ҳимоя арматураси, 3- чиқишлар, 4- изоляция, 5- герметик, 6- каллак, 7- клеммник, 8- қатиргичлар, 9- кабел сими, 10- кабель, 11- гайка
Termoqarshilik datchiklarini dunyodagi juda ko‘p kompaniyalar ishlab chiqaradi. Ular bir standartda bo‘lib, markasini ifodalanishi turlicha. Misol uchun «OVEN» kompaniyasi ishlab chiqarilayotgan termoqarshiliklar markasida quyidagi informatsiyalar ifodalangan.:
X DTS XX5 – X . X.X .X . XX
Ishlab chiqarishda -50 0S…+ 200 0S uzliksiz haroratni nazorat qilish uchun asosan termoqarshiliklardan foydalaniladi.
Reja:
1.Birlamchi datchiklar
2.Termo qarshilik datchiklari
3.Termo datchiklar
|
