|
Hisoblash tizimi tushunchasi. Ma’lumotlarni qayta ishlashning avtomatlashtirilgan tizimlari. Reja
|
| bet | 1/2 | | Sana | 02.11.2023 | | Hajmi | 30.26 Kb. | | #93139 |
Bog'liq Hisoblash tizimi tushunchasi Ҳисобот журнали, Veb dasturlash kitob, 2. Tizimli plata turlari Tizimli platani tanlashning ba`zi masal, taqvim yuzi, Abdurasulova Sarvinoz, 30610501 Kompyuter tizimlarida dasturlash , 30610401 AXBOROT VOSITALARI 31 08 22, Axborot xavfsizligini ta’minlashning apparat-dasturiy vositalari, Axborot vositalari mashinalari va kompyuter tarmoqlari operatori, 1. Masofaviy ta’lim tushunchasi. Masofaviy o`qitish usullari. Ma, 1-mavzu axborotni izlash va ajratib olish , Elektr ta\'minoti, Saydinov Nodir Fozil o, Darslarim, 7-Mavzu. Media va an’anaviy matnlarni o’qish(1)
Hisoblash tizimi tushunchasi.Ma’lumotlarni qayta ishlashning avtomatlashtirilgan tizimlari.
Reja:
Hisoblash tizimi tushunchasi
Ma’lumotlarni qayta ishlashning avtomatlashtirilgan tizimlari
Hisoblash tizimi (HT) keng tushuncha bo'lib, ulaming tashkiliy asosida bir necha hisoblash mashinalarini Yagona ishlov berish tizimiga birlashtirish orqali ishlov berish teziigini boshqarish qoidasi yotadi.
Tizim so'zining bir nechta asosiy tushunchalarini korib chiqamiz.
Tizim (grekcha systema - to'liq bog'lanishli qismlardan iborat) - bu ma lum to liqlikni, birlikni tashkil etuvchi bir-biri bilan o'zaro bog'liq elementlar majmuasi hisoblanadi. Tizim xarakteristikasi uchun ko'p qo'llaniladigan bir nechta tushunchalarni keltirib o'tamiz.
Tizim elementi - bu ma'lum funksional vazifaga ega bo'lgan tizimning tashkil etiivchisi. 0'z navbatida bir muncha oddiy, o'zaro aloqaga ega elernentlardan iborat tizimning murakkab elementlari ko'p hollarda qism tizimlari deb ataladi.
Tizimning tuzilishi - bu xususiy holda, turli xil holatdagi ciementlarni tizim doirasida cheklashda paydo bo'Iuvchi ichki tartiblanish, tizim elementlari o'zaro aloqasining kelishuvi.
Tizim struktnrasi - bu tizimning asosiy xususiyatini belgilovchi tarkibi, tizim elementlari o'zaro aloqasining
tartibi va qoidalari. Agar tizimning alohida elementlari turli xil bosqichlar bo'yicha taqsimiangan bo iib. elementlarning ichki aloqalari faqat yuqorida turuvchilari pastki darajada turuvchilari va aksincha ko'rinishda tashkil qilingan bo'lsa, bu iyerarxik strukturali tizim bo'Iadi.
Tizim arxitekturasi - bu foydalanuvchi uchun muhim hisoblangan tizimning xususiyatlari majmui. Axborot tizimlarida arxitekturaning munosabati - bu kompyuter va dasturiy komponentlaming mantiqiy qurilishi va ular orasida vazifalaming taqsimlanishini bildiradi.
Hisoblash tizimlarini qurishning turli xil variantlari, tanlanadigan hisoblash elementlarini bog'lash strukturasi va apparat dasturiy vositalaming arxitekturasi yechiladigan masalaga bog'!iq bo'ladi. Hisoblash tizimlariga bitta kompyuter echa olmaydigan masalalar ajratiladi. Bunday masalalarga quyidagilar kiradi:
- murakkab buyumlarni (avtomobillar, samolyotlar) yoki murakkab konstruksiyalar (bino, ko'priklar) ni loyihalash;
- ob-havo bashorati, iqlim va ekologiya o'zgarishini modellashtirish;
- masshtabli tabiiy ofatlar (suv toshqini, yer qimirlashi) ni bashoratlash;
- foydali qazilmalami qidirish va o'zlashtirish;
- astronomiya, yer sathi tasvirlariga ishlov berish;
- murakkab elektron sxemalar (superkomputerlar) ni loyihalash.
HT insoniyatning ishlab chiqarish faoliyati va hujjat almashinuv bo'yicha xizmat ko rsatish (lokal, korporativ va globai kompyuter tarmoqlari) sohalarini avtomatlashtirishda ham qo'llaniladi.
HT yangi materiallar yaratish, astrofizika, molekulyar va atom fizikasi, kimyo va biologiya, yangi dori vositalarini yaratish kabi ilmiy tadqiqotlarda keng tadbiq topdi.
Hisoblash tizimi deganda foydalanuvchi masalalarini tayyorlash va yechish uchun mo'IjaIlangan birgalikda ishlovchi protsessorlar yoki kompyuterlar, tashqi qurilmalar va dasturiy ta'minotlaming to'plami tushuniladi.
HT hisoblash vositalarining mavjudligi nuqtai nazaridan bir mashinali, ko'p mashinali va ko'p protsessorli turlarga bo'linadi. Bitta quvvatli kompyuter va ko'p funksiyali pereferik qurilmalari bilan HT qurishning eng oddiy varianti hisoblanib, barcha pereferik qurilmalar (ayniqsa, masofadan turib erkin foydalanish yoki ishlov berish) avtonoxn hisoblash qurilmalari vazifasini bajaradi.
Ko'p mashinali HT markazlashgan (masalaning yechilishi boshqaruvini belgilangan kompyuter bajaradi) yoki markazlashmagan (tizim kompyuterlari teng huquqli) boshqaruvli an'naviy arxitekturadagi kompyuterlar arxitekturasidan tashkil topadi. Bundan tashqari HT hududiy-to'plangan (barcha kompyuterlar bir-biiiga yaqin joylashgan) va hisoblash tarmoqlari (lokal, global) ko'rinishida taqsimlangan bo'Iishi mumkin. Hisoblash tizimlarini bunday tashki! qilishda komponentlar bir biri bilan tezkor aloqa kanallari yordamida bog'lanadi.
Ko'p protsessorli HT buyruq va ma'lumotlar oqimiga parallel ishlov beruvchi, ya ni bitta katta masalaning har xil bo'laklarini echuvchi protsessorlar to'plamidan tashkil topadi. Ko'p protsessorli tizimlaming klassik misoli - bu super EHM.
Shunday ekan, hisoblash tizimi yoki tarmog'i foydalanuvchilaming individual va korporativ masalalarini echish uchun o'zaro bog' iangan va birgalikda ishlovchi protsessorlami, kompyuterlami, pereferik qurilma va kommunikatsion vositalami o'zida aks ettiradi.
Hisoblash mashinalari, tarmoqlari va tizimlarini tashkil etish va boshqarishning nazariy asosini quyidagi fanlar tashkil yetadi:
- axborot nazariyasi elementlari - axborotlar miqdori, kanalning o'tkazuvchanlik qobiliyatini, «signal - shovqin» munosabatini olchash, kodlash, siqish va axborotni tiklash;
- sonlar nazariyasi va hisoblash matematikasi elementlari - hisoblash tizimlari, sonni turli xil tizimlanla tasvirlash, sonlar ustida amallar, tasvirlash va amal natijalarining aniqligi;
- matematik mantiq elementlari - mantiqiy ifoda va o'zgaruvchilar, ular ustida amallar, sxema elementlari, mos o'zgartirishlarga asoslangan bog'lamalar va EHM sxemalarini ulash;
- algoritmlar nazariyasi elementlari - davriy, tarmoqlanuvchi, iteratsion jarayonlar, ulaming xususiyatlari;
- amaliy matematikaning boshqa bo'limlari - graflar nazariyasi, tarmoq konfiguratsiyasini topologik o'zgartirish.
Kompyuterli jihozlanishi bo'yicha hisoblash tizimlarining quyidagi turlari bo'ladi:
- bir turdagi;
- bir turda bo'lmagan.
|
| |
