|
I BAB. OPERATSION SISTEMALAR
|
| bet | 2/27 | | Sana | 19.05.2024 | | Hajmi | 178,7 Kb. | | #243978 |
Bog'liq Piyshenbaev Ilham Kurs jumisi 3k1.... 1.1. Operatsion sistemalar. Olardiń kelip shıǵıw tariyxi
Hár bir kompyuter, smartfon hám cifrlı qurılmanıń orayında operatsion sistema - apparattı basqaratuǵın, sistema resurslarini muwapıqlastıratuǵın hám programmalardı jumısqa túsiriw ushın platforma usınıs etetuǵın tiykarǵı programmalıq támiynat bar. Operatsion sistemalar onlap jıllar dawamında keskin ózgergen, eń áyyemgi magistral sistemalardan tap búgingi kúnde shekemgi ámelde bolǵan mobil platformalarǵa diyin. Bul bólim operatsion sistemalardıń kelip shıǵıwı, rawajlanıwı hám tiykarǵı qásiyetlerin úyrenedi hám zamanagóy esaplawda olardıń zárúrli rolin túsiniw ushın tiykar jaratadı.
Operatsion sistemalar (OS) - bul kompyuter apparat hám programmalıq támiynat resurslarini basqarıwshı hám olardan paydalanıwshılarǵa xızmet kórsetetuǵın programmalıq támiynat. Operatsion sistemalardıń tariyxı hám kelip shıǵıwı uzaq jıllarǵa barıp taqaladı. Tómende OSlar rawajlanıwı tariyxı qısqasha kórsetip beriledi:
1. Birinshi áwlad (1950-jıllar): Erte kompyuterler ENIAC (Electronic Numerical Integrator and Computer) - dáslepki elektron cifrlı kompyuterlerden biri bolıp, 1940 -jıllardıń aqırında isletilingen. Bul dáwirde kompyuterler ushın arnawlı OSlar joq edi. Programmalar tuwrıdan-tuwrı apparatqa jazılǵan hám isletiwge qıyın bolǵan. Cifrlı kompyuterlerdi jaratıwda tabıslar Ekinshi jáhán urısı tawsılǵanınan keyin júz boldı. 40 -jıllardıń ortalarında birinshi lampalı esaplaw qurılmaları jaratıldı. Usınıń menen birge, kompyuterdi proektlestiriw hám programmalastırıw ámelge asırıldı. Buǵan basqa ámeliy tarawlardan hár túrlı túrdegi ámeliy mashqalalardi sheshiw salasındaǵı izertlew jumısları kirar edi. Operatsion sistemada matematikalıq hám de járdemshi programmalar kitapxanalarınan basqa programmalıq támiynat joq edi.
2. Ekinshi áwlad (1960 -jıllar): Batch processing (Keste qayta islew) GM-NAA I/O - General Motors hám North American Aviation tárepinen jaratılǵan OS, avtomatlastırılgan programmalardı izbe-iz isletiwge múmkinshilik bergen. IBM 7094 - bul kompyuter sisteması ushın islep shıǵılǵan OS túrli programmalardı izbe-iz orınlaw imkaniyatın berdi. Bıyılǵı jılılarda birinshi algoritmik tiller hám birinshi sistema programmaları — kompilyatorlar payda boldı. Protsessor waqtıniń bahası asdı, bul programmanı jumısqa túsiriw ortasında kemrek qosımsha ǵárejetlerdi talap etken. Birinshi ǵalabalıq qayta islew sistemaları payda boldı, olar birin-ketin programmanı jumısqa túsiriwdi avtomatlashtirdi hám usınıń menen protsessorning júkleniw koefficiyentin asırdı. Ǵalabalıq qayta islew sistemaları zamanagóy operatsion sistemalardıń prototipi bolıp tabıladı. Partiyalardı qayta islew sistemaların ámelge asırıw processinde rásmiylestirilgen tapsırmalardı basqarıw tili islep shıǵıldı, onıń járdeminde programmist sistema hám operatorǵa kompyuterde qanday jumıstı orınlawdı qálewin ayttı. Ádetde perfokartalar palubasi kórinisindegi bir neshe wazıypalar kompleksi tapsırmalar paketi atınıń aldı.
|
| |
