|
Butunlik (ruxsatsiz yozishning mumkin emasligi)
|
| bet | 3/6 | | Sana | 22.02.2023 | | Hajmi | 175.97 Kb. | | #43220 |
Bog'liq 1-mavzu kimyoning-asosiy-qonunlari-, Amirova N 3, 11-amaliy topshiriq, 403 guruh 2-mustaqil ish mavzulari (1), 2-mavzu, 7 лаб, drtyjhkj, elektronika, Boshlang‘ich maktabda pedagogik jarayonning zamonaviy tendensiya, HTML, O‘ q u V – uslubiymajmu a ў Қ у в – у с л у б и й м-hozir.org, Sahna ma\'ruza 3 (1), Dori vositalarini ishlab chiqarish Validatsiya Q A Ubaydullaev Toshkent, 1731255168336226Butunlik (ruxsatsiz yozishning mumkin emasligi) xususiyati asosida ma‘lumotni uzatish davomida unga oʻzgartirish kiritilganligi yoki kiritilmaganligi aniqlanadi. Ushbu xususiyat boshqacha qilib aytilganda, ma‘lumotni buzg’unchi tomonidan oʻzgartirilgan (almashtirilgan, oʻchirib tashlangan)ligini aniqlashni bildiradi. Axborotning ushbu xususiyati kriptografik himoya usullari asosida amalga oshiriladi. Hozirda kriptografik xesh funksiyalar asosida ma‘lumotning butunligini ta‘minlash usullari amaliyotda keng qoʻllaniladi.
Foydalanuvchanlik xususiyati axborotdan istalgan vaqt doirasida foydalanish imkoniyati mavjudligi bilan belgilanadi. Ushbu xususiyat ochiq turdagi ma‘lumot uchun dastlabki talab etiladigan talabdir. Ushbu xususiyatni buzilishiga olib keluvchi hujum usullaridan biri DOS (Denial Of Service) yoki uning shaklantirilgan koʻrinishi DDOS (Distributed Denial Of Service) sanalib, ushbu hujum usuli tizimni foydalanuvchanlik xususiyatini buzilishiga olib keladi.
Ushbu uchta xususiyat axborot himoyasining asosiy tashkil etuvchilari sanalib, axborotni himoyalash deganda asosan shu uchta xususiyatni ta‘minlash tushiniladi. Ammo ushbu uchta xususiyat toʻliq bajarilishi uchun bir nechta bajarilishi mumkin boʻlgan ishlar talab etiladi. Boshqacha qilib aytganda ushbu uchta xususiyatni bajarishdan oldin, quyida keltirilgan amaliyotlarni bajarishga toʻg’ri keladi (1.1.3-rasm).
Identifikatsiya – bu foydalanuvchini tizimga oʻzini tanitish jarayoni boʻlib, unda foydalanuvchi nomidan (login), maxsus shaxsiy kartalardan yoki biometrik xususiyatlaridan foydalanish mumkin.
Autentifikatsiya – bu foydalanuvchilarni haqiqiyligini tekshirish jarayoni boʻlib, jarayon natijasida foydalanuvchi tizimdan foydalanish uchun ruxsat oladi yoki olmaydi.
Avtorizatsiya – bu foydaluvchiga tizim tomonidan berilgan huquqlar toʻplami boʻlib, foydalanuvchini tizim doirasida qilishi mumkin boʻlgan vazifalarini belgilaydi.
|
| |
