1. Biologiya atamasini fanga kim kiritgan?
A)
Gyugo de Friz
B)
J.B. Lamark; G.R.Trevinarus
C) Yustus Fon Libix
D) Ch. Elton
2. Oziq zanjiri atamasini fanga kim kiritgan?
A)
Gyugo de Friz
B)
J.B. Lamark; G.R.Trevinarus
C) Yustus Fon Libix
D) Ch. Elton
3. Mutatsiya nazariyasini fanga kim kiritgan?
A)
Gyugo de Friz
B)
J.B. Lamark; G.R.Trevinarus
C) Yustus Fon Libix
D) Ch. Elton
4. Quyidagilar orasidan hayotning molekula darajasi uchun tegishlilarini aniqlang.
1) tirik organizmlarning tuzilish, funksional va rivojlanish birligidir;
2) komponentlari biomolekulalardir;
3) DNK reduplikatsiya jarayoni sodir bo`ladi;
4) mitoz va meyoz jarayonlari yuz beradi;
A) 1,4 B) 2,3 C) 2,4 D) 1,3
5. Quyidagilar orasidan hayotning hujayra darajasi uchun tegishlilarini aniqlang.
1) tirik organizmlarning tuzilish, funksional va rivojlanish birligidir;
2) komponentlari biomolekulalardir;
3) DNK reduplikatsiya jarayoni sodir bo`ladi;
4) mitoz va meyoz jarayonlari yuz beradi;
A) 1,4 B) 2,3 C) 2,4 D) 1,3
6. Quyidagi ma`lumot hayotning qaysi darajasi uchun mos keladi?
“
hayotning bu darajasida tur hosil bo‘lish jarayonlari sodir bo‘ladi”
A) molekula B) hujayra
C) organism D) populyatsiya
7. Quyidagi ma`lumot hayotning qaysi darajasi uchun mos keladi?
“
Moddalar va energiya almashinuvi orqali o‘zaro bog‘langan tirik organizmlar va anorganik tabiat omillari yig‘indisi”
A) organizm B) hujayra
C) ekosistema D) populyatsiya
8. Quyidagilarni biotop (a), biotsenoz (b) larga ajrating.
1) tuya; 2) tuproq; 3) suv; 4) o`simliklar;
5) qo`ziqorin.
A) a – 2,3; b – 1,4,5 B) a – 1,3; b – 2,4,5
C) a – 2,3,4; b – 1,5 D) a – 1,4,5; b – 2,3
9. Ekosistemaning elementar birligi …
A) organism B) hujayra
C) molekula D) populyatsiya
10. Quyidagi jadvalda qaysi hayot darajasi qatorida xatolik bor?
|
Daraja
|
Komponent
|
Jarayon
|
A)
|
Hujayra
|
Molekula
|
Oqsil biosintezi
|
B)
|
Organizm
|
Hujayra
|
Nafas olish
|
C)
|
Ekotizim
|
Biosfera
|
Ozon qatlami mavjudligi
|
D)
|
Biosfera
|
Ekotizim
|
Moddalar va energiyaning davriy aylanishi
|
11. Quyidagilar uchun hayot darajasini yozing.
Sitoplazma
|
|
O`pka
|
|
Yadro
|
|
Gemoglobin
|
|
Xloroplast
|
|
Cho`l
|
|
Nafas olish sistemasi
|
|
Yurak
|
|
Infuzoriya
|
|
Jigar
|
|
Quyon
|
|
Delfinlar to`dasi
|
|
Poya
|
|
12. Quyidagilar orasidan hujayra darajasini aniqlang.
1) tufelka; 2) zebralar podasi;
3) okean; 4) o`rmon;
5) neyrogliya; 6) tovuq tuhumi
7) odam askaridasi; 8) sherlar oilasi;
A) 5,6 B) 2,8 C) 3,4 D) 1,7
13. Quyidagilar orasidan organizm darajasini aniqlang.
1) tufelka; 2) zebralar podasi;
3) okean; 4) o`rmon;
5) neyrogliya; 6) tovuq tuhumi
7) odam askaridasi; 8) sherlar oilasi;
A) 5,6 B) 2,8 C) 3,4 D) 1,7
14. Quyidagilar orasidan ekotizim darajasini aniqlang.
1) tufelka; 2) zebralar podasi;
3) okean; 4) o`rmon; 5) neyrogliya;
6) tovuq tuhumi 7) odam askaridasi;
8) sherlar oilasi;
A) 5,6 B) 2,8 C) 3,4 D) 1,7
15. Quyidagilar orasidan populyatsiya darajasini aniqlang.
1) tufelka; 2) zebralar podasi; 3) okean;
4) o`rmon; 5) neyrogliya; 6) tovuq tuhumi
7) odam askaridasi; 8) sherlar oilasi;
A) 5,6 B) 2,8 C) 3,4, D) 1,7
16. Quyidagi sxemadan “a” uchun mos keluvchi elementni aniqlang.
A) K,Cl,Mg B) H,O,N
C) F,Cu,Co D) Fe,Mg,C
17. Quyidagi sxemadan “b” uchun mos keluvchi elementni aniqlang.
A) K,Cl,Mg B) H,O,N
C) F,Cu,Co D) Fe,Mg,C
18. Quyidagi sxemadan “c” uchun mos keluvchi elementni aniqlang.
A) K,Cl,Mg B) H,O,N
C) F,Cu,Co D) Fe,Mg,C
19. Quyidagi ma`lumot qaysi elementning tirik organizmdagi faoliyatini ifodalaydi?
“gemoglobin , mioglobin oqsillari tarkibida O2 transportini ta’minlaydi”
A) Magniy B) Temir C) Kalsiy D) Azot
20. Quyidagi ma`lumot qaysi elementning tirik organizmdagi faoliyatini ifodalaydi?
“qonning ivishi, mushaklar qisqarishini ta’minlaydi”
A) Magniy B) Temir C) Kalsiy D) Azot
21. Quyidagi ma`lumot qaysi elementning tirik organizmdagi faoliyatini ifodalaydi?
“oshqozon shirasi tarkibiga kiradi”
A) Yod B) Ftor C) Xlor D) Kobalt
22. Quyidagi ma`lumot qaysi elementning tirik organizmdagi faoliyatini ifodalaydi?
“xlorofill molekulasi tarkibiga kiradi va DNK sintezini faollashtirishda koferment sifatida ishtirok etadi”
A) Magniy B) Temir C) Kalsiy D) Azot
23. Quyidagi ma`lumot qaysi elementning tirik organizmdagi faoliyatini ifodalaydi?
“qalqonsimon bez gormonlari tarkibiga kiradi”
A) Yod B) Ftor C) Xlor D) Kobalt
24. Quyidagi ma`lumot qaysi elementning tirik organizmdagi faoliyatini ifodalaydi?
“B 12 vitamini tarkibiga kiradi”
A) Yod B) Ftor C) Xlor D) Kobalt
25. Quyidagi ma`lumot qaysi elementning tirik organizmdagi faoliyatini ifodalaydi?
“tish emali tarkibiga kiradi”
A) Yod B) Ftor C) Xlor D) Kobalt
26. Qaysi element DNK va RNK-polimeraza fermentlari, insulin gormoni tarkibiga kiradi?
A) Cu B) Zn C) Mg D) Fe
27. Dipol tushunchasiga mos keluvchi ma`lumotni aniqlang.
A) molekulaning bir qutbida musbat boshqasida manfiy zaryadlarning bo`lishi
B)
hujayra ichki muhitining kuchsiz ishqoriy holatda doimiy saqlash
C) suvda yaxshi eruvchi moddalar
D) suvda yaxshi erimaydigan moddalalar
28. Buferlik tushunchasiga mos keluvchi ma`lumotni aniqlang.
A) molekulaning bir qutbida musbat boshqasida manfiy zaryadlarning bo`lishi
B)
hujayra ichki muhitining kuchsiz ishqoriy holatda doimiy saqlash
C) suvda yaxshi eruvchi moddalar
D) suvda yaxshi erimaydigan moddalalar
29. Gidrofob tushunchasiga mos keluvchi ma`lumotni aniqlang.
A) molekulaning bir qutbida musbat boshqasida manfiy zaryadlarning bo`lishi
B)
hujayra ichki muhitining kuchsiz ishqoriy holatda doimiy saqlash
C) suvda yaxshi eruvchi moddalar
D) suvda yaxshi erimaydigan moddalalar
30. Gidrofil tushunchasiga mos keluvchi ma`lumotni aniqlang.
A) molekulaning bir qutbida musbat boshqasida manfiy zaryadlarning bo`lishi
B)
hujayra ichki muhitining kuchsiz ishqoriy holatda doimiy saqlash
C) suvda yaxshi eruvchi moddalar
D) suvda yaxshi erimaydigan moddalalar
31. Hujayra ichidagi miqdori tashqaridan ko`ra ko`proq bo`lgan ionlarni aniqlang.
1) K+ ; 2) Na+
3)
H2PO4 -va HPO4-2
4) HCO3-2
A) 1,3 B) 2,4 C) 1,4 D) 2,3
32. Hujayra ichidagi miqdori tashqaridan ko`ra kamroq bo`lgan ionlarni aniqlang.
1) K+ ;
2) Na+
3)
H2PO4 -va HPO4-2
4) HCO3-2
A) 1,3 B) 2,4 C) 1,4 D) 2,3
33. Gomopolimerlarni belgilang.
1) gemoglobin oqsili; 2) DNK 3) kraxmal;
4) selluloza;
A) 1,2 B) 3,4 C) 1,3 D) 2,3
34. Geteropolimerlarni belgilang.
1) gemoglobin oqsili; 2) DNK 3) kraxmal;
4) selluloza;
A) 1,2 B) 3,4 C) 1,3 D) 2,3
36. Dezoksiriboza uchun tegishli ma`lumotlarni aniqlang.
1) asalning asosiy tarkibiy qismi;
2) pentozalar vakili;
3) RNK va ATF tarkibiga kiradi;
4) tarkibida vodorod va kislorod nisbati 2:1;
5) tarkibida kislorod atomlari soni 4 ta
6) qon tarkibida 4,5 – 5,5 millimol.
A) 1,6 B) 3,4 C) 2,5 D) 1,3
37. Riboza uchun tegishli ma`lumotlarni aniqlang.
1) asalning asosiy tarkibiy qismi;
2) pentozalar vakili;
3) RNK va ATF tarkibiga kiradi;
4) tarkibida vodorod va kislorod nisbati 2:1;
5) tarkibida kislorod atomlari soni 4 ta
6) qon tarkibida 4,5 – 5,5 millimol.
A) 1,6 B) 3,4 C) 2,5 D) 1,3
38. Glukoza uchun tegishli ma`lumotlarni aniqlang.
1) asalning asosiy tarkibiy qismi;
2) pentozalar vakili;
3) RNK va ATF tarkibiga kiradi;
4) tarkibida vodorod va kislorod nisbati 2:1;
5) tarkibida kislorod atomlari soni 4 ta
6) qon tarkibida 4,5 – 5,5 millimol.
A) 1,6 B) 3,4 C) 2,5 D) 1,3
39. Qaysi qatorda monosaxaridlar uchun mos kelmaydigan ma`lumot keltirilgan?
A
|
Galaktoza
|
Geksoza
|
Laktoza tarkibiga kiradi
|
B
|
Fruktoza
|
Pentoza
|
Asal tarkibiga kiradi
|
C
|
Sut kislota
|
Trioza
|
Moddalar almashinovida oraliq mahsulot
|
D
|
Eritroza
|
Tetroza
|
Zamburug`larda B6 vitamin sintezi uchun muhim
|
40. Disaxarid va monosaxaridlar tarkibida monomerlarni bog`lovchi bog`?
A) peptid B) glikozid
C) fosfodiefir D) vodorod
41. Oqsil tarkibida monomerlarni bog`lovchi bog`?
A) peptid B) glikozid
C) fosfodiefir D) vodorod
42. RNK tarkibida monomerlarni bog`lovchi bog`?
A) peptid B) glikozid
C) fosfodiefir D) vodorod
43. DNK ning ikki zanjirini bog`lovchi bog`?
A) peptid B) glikozid
C) fosfodiefir D) vodorod
44. Qaysi qatorda uglevodlarning ikkinchi nomi noto`g`ri keltirilgan?
A) glukoza – meva shakari
B) saxaroza – qand shakari
C) maltoza – don shakari
D) laktoza – sut shakari
45. Polisaxaridlar uchun tegishli ma`lumotlarni aniqlang.
1) gidrofob moddalardir;
2) kraxmal amilaza tasirida maltozaga parchalanadi;
3) kraxmal, laktoza, glikogen, sellyuloza kabi turlari bor;
4) geteropolimerlardir.
A) 1,2 B) 2,3 C) 2,4 D) 1,4
46. Hayvon kraxmalini belgilang.
A) xitin B) pectin
C) glikogen D) kletchatka
47. Quyidagi uglevodlar orasidan zahira funksiyasini bajaruvchilarini aniqlang.
1) selluloza; 2) glikogen; 3) kraxmal; 4) murein.
A) 2,3 B) 1,4 C) 1,3 D) 2,4
48. Quyidagi uglevodlar orasidan zahira funksiyasini bajaruvchilarini aniqlang.
1) selluloza; 2) glikogen; 3) kraxmal; 4) murein.
A) 2,3 B) 1,4 C) 1,3 D) 2,4
49. Retseptorlik vazifasini bajaruvchi uglevodni belgilang.
A) geparin B) glikokaliks
C) glitseraldegib D) murein
50. Himoya vazifasini bajaruvchi uglevodni belgilang.
A) geparin B) glikokaliks
C) glitseraldegib D) murein
51. Kislorodsiz parchalanish bosqichi mahsulotini aniqlang.
A) geparin B) glikokaliks
C) glitseraldegib D) murein
52. Quyidagi jadvalning qaysi qatorida uglevodlar to`g`risida noto`g`ri ma`lumot keltirilgan?
A
|
Murein
|
Bakteriyalarning hujayra qobig`i
|
B
|
Glikogen
|
Zamburug`larning zahira ozuqasi
|
C
|
Geparin
|
Hayvonlarda qon ivishiga to‘sqinlik qiluvchi ingibitor
|
D
|
Glikokaliks
|
O`simlik hujayra membranasi retseptori
|
53. Mum (a), fosfolipid (b) uchun tegishli ma`lumotlarni aniqlang.
1) hujayra membranasi tarkibiga kiradi;
2) hayvonlar yungini suvdan himoya qiladi;
3) gidrifob modda;
4) gidrofil va gidrofob qismlardan iborat.
A) a – 2,3; b – 1,4 B) a – 1,3; b – 2,4
C) a – 1,4; b – 2,3 D) a – 2,4; b – 1,3
54. Glikolipidlar (a), steroidlar (b) uchun tegishli ma`lumotlarni aniqlang.
1) xolesterin shu guruhga kiradi;
2) plazmatik membrana tarkibiga kiradi;
3) D vitamini sintezi uchun zarur;
4) glikokaliskni hosil qilishda qatnashadi.
A) a – 2,3; b – 1,4 B) a – 1,3; b – 2,4
C) a – 1,4; b – 2,3 D) a – 2,4; b – 1,3
55. Yog`da eruvchi vitaminlarni aniqlang.
A) A,B,C B) A,D,C C) A,D,E D) A,C,E
56. Yog` tabiatli gormonlarni aniqlang.
A) somototrop, insulin
B) insulin, esterogen
C) kortikosteroid, androgen
D) esterogen, somotrop
57. Yog`lar …
A) glikozid bog`lari orqali bog`langan glukozadan iborat
B) fosfodiefir bog`lari orqali bo`glangan
nukleotidlardan iborat
C) 3 ta yog‘ kislota va uch atomli spirt – glitserinning birikishidan hosil bo‘lgan
D) peptid bog`lar orqali bo`glangan aminokislotalardir
58. Oqsillar …
A) glikozid bog`lari orqali bog`langan glukozadan iborat
B) fosfodiefir bog`lari orqali bo`glangan nukleotidlardan iborat
C) 3 ta yog‘ kislota va uch atomli spirt – glitserinning birikishidan hosil bo‘lgan
D) peptid bog`lar orqali bo`glangan aminokislotalardir
59. Kraxmal …
A) glikozid bog`lari orqali bog`langan glukozadan iborat
B) fosfodiefir bog`lari orqali bo`glangan nukleotidlardan iborat
C) 3 ta yog‘ kislota va uch atomli spirt – glitserinning birikishidan hosil bo‘lgan
D) peptid bog`lar orqali bo`glangan aminokislotalardir
60. DNK …
A) glikozid bog`lari orqali bog`langan glukozadan iborat
B) fosfodiefir bog`lari orqali bo`glangan nukleotidlardan iborat
C) 3 ta yog‘ kislota va uch atomli spirt – glitserinning birikishidan hosil bo‘lgan
D) peptid bog`lar orqali bo`glangan aminokislotalardir
61. Quyidagi qaysi modda tarkibida amino va karboksil guruhlari bo`ladi?
A) timin, tirozin
B) mum, xitin
C) ATF, sut kislota
D) glutamin kislota, asparagin kislota
62. Uchta aminokislotadan foydalanib nechta tripeptid hosil qilish mumkin?
(bir triplet tarkibida bir aminokislotadan faqat bir martta foydalaniladi)
A) 5 B) 6 C) 4 D) 3
63. Oqsillarning birlamchi strukturasi …
A) NH va - CO guruhlari vodorod bog‘lar orqali birikishidan alfa spiral hosil bo’ladi
B) spiral ko‘rinishidagi polipeptid zanjirining fazoda globulyar struktura
C) bir-biridan mustaqil sintezlangan polipeptid subbirliklarning birikishi
D) peptid bog’lari orqali bog’langan aminokislota qoldiqlarining aniq ketma-ketlikda joylashish
64. Oqsillarning ikkilamchi strukturasi …
A) NH va - CO guruhlari vodorod bog‘lar orqali birikishidan alfa spiral hosil bo’ladi
B) spiral ko‘rinishidagi polipeptid zanjirining fazoda globulyar struktura
C) bir-biridan mustaqil sintezlangan polipeptid subbirliklarning birikishi
D) peptid bog’lari orqali bog’langan aminokislota qoldiqlarining aniq ketma-ketlikda joylashish
65. Oqsillarning uchlamchi strukturasi …
A) NH va - CO guruhlari vodorod bog‘lar orqali birikishidan alfa spiral hosil bo’ladi
B) spiral ko‘rinishidagi polipeptid zanjirining fazoda globulyar struktura
C) bir-biridan mustaqil sintezlangan polipeptid subbirliklarning birikishi
D) peptid bog’lari orqali bog’langan aminokislota qoldiqlarining aniq ketma-ketlikda joylashish
66. Oqsillarning birlamchi strukturasi …
A) NH va - CO guruhlari vodorod bog‘lar orqali birikishidan alfa spiral hosil bo’ladi
B) spiral ko‘rinishidagi polipeptid zanjirining fazoda globulyar struktura
C) bir-biridan mustaqil sintezlangan polipeptid subbirliklarning birikishi
D) peptid bog’lari orqali bog’langan aminokislota qoldiqlarining aniq ketma-ketlikda joylashish
67. Gemoglobin oqsillarning qaysi strukturasiga mansub?
A) ikkinchi B) uchinchi
C) birinchi D) to`rtinchi
68. Struktura oqsillarini aniqlang.
A) fibrinogen, antitelo B) aktin, miozin
C) amilaza, pepsin D) kollogen, tubulin
69. Himoya oqsillarini aniqlang.
A) fibrinogen, antitelo
B) aktin, miozin
C) amilaza, pepsin
D) kollogen, tubulin
70. Harakat oqsillarini aniqlang.
A) fibrinogen, antitelo B) aktin, miozin
C) amilaza, pepsin D) kollogen, tubulin
71. Ferment oqsillarini aniqlang.
A) fibrinogen, antitelo
B) aktin, miozin
C) amilaza, pepsin
D) kollogen, tubulin
72. Interferon funksiyasiga ko`ra …
A) virus replikatsiyasini bloklaydigan oqsillarni faollashtiradi
B) ko’z to’r pardasidagi ko’rish pigmenti tarkibiga kiradi
C) gipofizning oldingi bo`lagidan ajraluvchi oqsil tabiatli gormon
D) kraxmalni maltozagacha parchalaydi
73. Opsin funksiyasiga ko`ra …
A) virus replikatsiyasini bloklaydigan oqsillarni faollashtiradi
B) ko’z to’r pardasidagi ko’rish pigmenti tarkibiga kiradi
C) gipofizning oldingi bo`lagidan ajraluvchi oqsil tabiatli gormon
D) kraxmalni maltozagacha parchalaydi
74. Somototropin funksiyasiga ko`ra …
A) virus replikatsiyasini bloklaydigan oqsillarni faollashtiradi
B) ko’z to’r pardasidagi ko’rish pigmenti tarkibiga kiradi
C) gipofizning oldingi bo`lagidan ajraluvchi oqsil tabiatli gormon
D) kraxmalni maltozagacha parchalaydi
75. Amilaza funksiyasiga ko`ra …
A) virus replikatsiyasini bloklaydigan oqsillarni faollashtiradi
B) ko’z to’r pardasidagi ko’rish pigmenti tarkibiga kiradi
C) gipofizning oldingi bo`lagidan ajraluvchi oqsil tabiatli gormon
D) kraxmalni maltozagacha parchalaydi
76. Muskullarda kislorod zahiralovchi oqsilni aniqlang.
A) myoglobin B) keratin
C) pepsin D) tubulin
77. Oshqozonda oqsillarni parchalovchi oqsilni aniqlang.
A) myoglobin B) keratin
C) pepsin D) tubulin
78. Hujayradagi mikronaychalarning qurilish materiali bo`lgan oqsilni aniqlang.
A) myoglobin B) keratin
C) pepsin D) tubulin
79. Reptiliyalar tangachalari tarkibida bo`lgan oqsilni aniqlang.
A) myoglobin B) keratin
C) pepsin D) tubulin
80. Quyidagi fikr muallifini aniqlang.
“Yerda mavjud bo’lgan tirik organizmlar biologik polimerlar – oqsillar va nuklein kislotalardan tuzilgan ochiq, o‘z-o‘zini idora etuvchi va o’z-o’zini ko’paytiruvchi sistemalaridir”
A) M.V.Volkenshteyn B) Y.F. Libix
C) E. Chargaff D) Korenberg
81. Aminokislotalardan foydalanib o‘simliklarning
mineral oziqlanishi nazariyasini ishlab chiqqan?
A) M.V.Volkenshteyn B) Y.F. Libix
C) E. Chargaff D) Korenberg
82. Jirafa hujayrasining qaysi qismida DNK uchraydi?
(mos kataklarda + ishorasini qo`ying)
Yadro
|
|
Ribosoma
|
|
Xloroplast
|
|
Mitoxondriya
|
|
83. Rayxon barg eti hujayrasining qaysi qismida DNK uchraydi?
(mos kataklarda + ishorasini qo`ying)
Yadro
|
|
Ribosoma
|
|
Xloroplast
|
|
Mitoxondriya
|
|
84. Jirafa hujayrasining qaysi qismida RNK uchraydi?
(mos kataklarda + ishorasini qo`ying)
Yadro
|
|
Ribosoma
|
|
Xloroplast
|
|
Mitoxondriya
|
|
85. Rayxon barg eti hujayrasining qaysi qismida RNK uchraydi?
(mos kataklarda + ishorasini qo`ying)
Yadro
|
|
Ribosoma
|
|
Xloroplast
|
|
Mitoxondriya
|
|
86. DNK tarkibida uchrovchi nukleotidlarni aniqlang.
1) adenin + riboza + fosfat kislota
2) adenin + dezokisriboza + fosfat kislota
3) guanin + riboza + fosfat kislota
4) guanin + dezokisriboza + fosfat kislota
5) sitozin + riboza + fosfat kislota
6) sitozin + dezokisriboza + fosfat kislota
A) 2,4,6 B) 1,3,5 C) 1,2,4 D) 2,3,5
87. DNK tarkibida uchrovchi nukleotidlarni aniqlang.
1) adenin + riboza + fosfat kislota
2) adenin + dezokisriboza + fosfat kislota
3) guanin + riboza + fosfat kislota
4) guanin + dezokisriboza + fosfat kislota
5) sitozin + riboza + fosfat kislota
6) sitozin + dezokisriboza + fosfat kislota
A) 2,4,6 B) 1,3,5 C) 1,2,4 D) 2,3,5
88. Quyidagilarning qaysilari tarkibida olti va beshburchakli ikkita halqaning birlashishi natijasida hosil bo’lgan azot asosi uchraydi?
1) adenin + riboza + fosfat kislota
2) adenin + dezokisriboza + fosfat kislota
3) guanin + riboza + fosfat kislota
4) guanin + dezokisriboza + fosfat kislota
5) sitozin + riboza + fosfat kislota
6) sitozin + dezokisriboza + fosfat kislota
7) timin;
8) uratsil;
A) 2,3,6 B) 1,3,7 C) 2,3,4 D) 6,7,8
89. Quyidagilarning qaysilari tarkibida faqat bitta olti burchakli halqadan iborat azot asosi uchraydi?
1) adenin + riboza + fosfat kislota
2) adenin + dezokisriboza + fosfat kislota
3) guanin + riboza + fosfat kislota
4) guanin + dezokisriboza + fosfat kislota
5) sitozin + riboza + fosfat kislota
6) sitozin + dezokisriboza + fosfat kislota
7) timin;
8) uratsil;
A) 2,3,6 B) 1,3,7 C) 2,3,4 D) 6,7,8
90. Nuklein kislotaning nomlanishi nimaga bog`liq?
A) azot asosiga
B) fosfot kislota soniga
C) monosaxarid turiga
D) monosaxarid soniga
91. Nukleozid tarkibidagi azotli asos va pentozani bog`lab turuvchi bog` qanday nomlanadi?
A) peptid B) fosfodiefir
C) glikozid D) efir
92. Nukleozid tarkibidagi pentoza va fosfat guruhi qanday bog`lar orqali bog`lanadi?
A) peptid B) fosfodiefir
C) glikozid D) efir
93. Nukleozidning nukleotiddan farqi …
A) tarkibida fosfat qoldig`I bo`ladi
B) tarkibida efir bog`I bo`lmaydi
C) tarkibida pentoza qoldig`I bo`ladi
D) tarkibida azot asosi bo`ladi
94. Spiralning to’liq bir aylanasi uchun qancha nukleotid sarfalandi?
A) 10 B) 20 C) 5 D) 30
95. Quyidagi qaysi holatda Chargaff qoidasi noto`g`ri keltirilgan?
A) A=T B) G=C
C) A+T/G+C D) A+C=G+T
96. RNK ning DNK dan farqini aniqlang.
A) tarkibida timin va riboza uchraydi
B) tarkibida vodorod bog`lar mavjud
C) tarkbida uratsil uchraydi
D) tarkibida guanin va dezoksiriboza uchraydi
97. rRNK uchun tegishli ma`lumotni aniqlang.
1) “beda bargi” shaklida;
2) aminokislotalardan oqsillar sintezlanadigan organellalarni hosil qiladi;
3) barcha RNK larning 85 % ini tashkil etadi;
4) vodorod bog`larga ega;
5) oqsilning tuzilishi haqida ma’lumotni o’z ichiga oladi;
6) oqsil sintezi jarayonida qolip vazifasini bajaradi.
A) 2,3 B) 1,4 C) 5,6 D) 2,5
98. iRNK uchun tegishli ma`lumotni aniqlang.
1) “beda bargi” shaklida;
2) aminokislotalardan oqsillar sintezlanadigan organellalarni hosil qiladi;
3) barcha RNK larning 85 % ini tashkil etadi;
4) vodorod bog`larga ega;
5) oqsilning tuzilishi haqida ma’lumotni o’z ichiga oladi;
6) oqsil sintezi jarayonida qolip vazifasini bajaradi.
A) 2,3 B) 1,4
C) 5,6 D) 2,5
99. tRNK uchun tegishli ma`lumotni aniqlang.
1) “beda bargi” shaklida;
2) aminokislotalardan oqsillar sintezlanadigan organellalarni hosil qiladi;
3) barcha RNK larning 85 % ini tashkil etadi;
4) vodorod bog`larga ega;
5) oqsilning tuzilishi haqida ma’lumotni o’z ichiga oladi;
6) oqsil sintezi jarayonida qolip vazifasini bajaradi.
A) 2,3 B) 1,4
C) 5,6 D) 2,5
100. Oqsillar tarkibida qanday elementlar bor.
1) S; 2) N; 3) Ca; 4) Fe; 5) P; 6) H;
7) O; 8) C
-------------------------------------------------
101. Oqsil tarkibida aminokislotalar qanday bog` yordamida bog`lanadi?
A) fosfodiefir B) peptid
C) vodorod D) glikozid
102. 3 xil aminokislotalarda foydalanib nechta tripeptide hosil qilish mumkin?
A) 9 B) 6 C) 3 D) 1
103. Moslang.
a) 1
lamchi struktura -
b) 2 lamchi struktura -
c) 3 lamchi struktura -
d) 4 lamchi struktura -
1) peptid va vodorod bog`;
2) ikki va undan ortiq subbirliklarni birikishidan hosil bo`lgan;
3) faqat peptid bog`lari bor;
4) spiral ko`rinishi havoda globulyar shaklni egallaydi.
104. Gemoglobin oqsili nechanchi strukturali oqsil?
A) 1 lamchi struktura B) 2 lamchi struktura
C) 3 lamchi struktura D) 4 lamchi struktura
105. Denaturatsiya bu ...
A) oqsilning parchalanib aminokislotalarni hosil qilishi
B) oqsil molekulasining tabiiy tuzilmasining yo`qolishi
C) oqsillarning tabiiy holatini tiklanishi
D) bir oqsil tuzilishini ikkinchi tartibga o`tishi
106. Renaturatsiya bu ...
A) oqsilning parchalanib aminokislotalarni hosil qilishi
B) oqsil molekulasining tabiiy tuzilmasining yo`qolishi
C) oqsillarning tabiiy holatini tiklanishi
D) bir oqsil tuzilishini ikkinchi tartibga o`tishi
107. Mikronaychalar tarkibida bo`luvchi oqsil qaysi?
A) mioglobin B) tubulin
C) kerotin D) kollogen
108. Interferon oqsili qanday funksiya bajaradi?
A) tashish B) himoya
C) zahar D) harakat
109. Aktin - miozin oqsili qanday funksiyani bajaradi?
A) tashish B) himoya
C) zahar D) harakat
110. Rasmda oqsilning qaysi tuzilishi keltirilgan?
A ) birlamchi
B) ikkilamchi
C) uchlamchi
D) to`rtlamchi.
111. RNK turlarini moslang.
a) matritsa vazifasini bajaradi –
_____________________________
b) ribosomalarda oqsillar bilan birikadi –
_______________________________
c) beda bargi shaklida –
__________________________
112. Quyidagi ta`rif kim tomonidan nimaga nisbatan aytilgan?
«Yerda mavjud bo‘lgan tirik organizmlar, biopolimerlar: oqsil va nuklein kislotalardan tuzilgan. Ular o‘z-o‘zini idora etadigan, yarata oladigan ochiq sistemalardir»
A) Vegener; Hayot ta`rifi
B) Volter ; Hayot ta`rifi
C) Volkenshteyn ; Molekula ta`rifi
D) Volkenshteyn; Hayot ta`rifi
113. Purin (a), pirimidin (b) asoslarini yozing.
A –
B –
114. RNK tarkibidagi purin (a), pirimidin (b) asoslari, monosaxarid (c) ni yozing.
A –
B –
C –
115. DNK tarkibidagi purin (a), pirimidin (b) asoslari, monosaxarid (c) ni yozing.
A –
B –
C –
116. Nukleotid bu...
A) tarkibida monosaxarid va fosfat qoldig`i tutuvchi birikma
B) tarkibida azot asosi, monosaxarid, fosfat qoldig`i tutuvchi birikma
C) tarkibida karboksil va amino guruh tutuvchi birikma
D) tarkibida glukoza tutuvchi birikma
117. Nukleozid bu...
A) tarkibida monosaxarid va fosfat qoldig`i tutuvchi birikma
B) tarkibida azot asosi, monosaxarid, fosfat qoldig`i tutuvchi birikma
C) tarkibida karboksil va amino guruh tutuvchi birikma
D) tarkibida glukoza tutuvchi birikma
118. DNK ga oid ma`lumotlarni to`ldiring.
1) Adenin va timin orasida _______ ta vodorod bog`i bor
2) Guanin va sitozin orasida _____ ta vodorod bog`i bor
3) Spiralining to`liq aylanasi uchun ___ juft nukleotid kerak
4) Bitta spirali uzunligi ___ nm
119. Chargaff qonuni noto`g`ri ifodalangan javobni belgilang.
A) A = T B) C=G
C) A+T = C+G D) G+T = A+C
120. Jadvalni to`ldiring.
Amilaza
|
|
Insulin
|
|
Radopsin
|
|
Antitelo
|
|
Kollagen
|
|
Gemoglobin
|
|
Tuxum albumini
|
|
Membrana oqsillari
|
|
II BOB. HUJAYRA BIOLOGIYASI
1. Quyidagi qaysi tushuncha plazmatik membrana vazifasi hisoblanmaydi?
A) retseptorlik B) himoya
C) tayanch D) transport
2. Membrana orqali moddalarning konsentratsiyasi baland muhitdan konsentratsiyasi past bo‘lgan muhitga o`tishi …
A) aktiv transport B) pinotsitoz
C) fagatsitoz D) diffuziya
3. Oqsillar, polisaxaridlar va qattiq zarrachalar hujayra ichiga o`tishi …
A) aktiv transport B) pinotsitoz
C) fagatsitoz D) diffuziya
4. Eritma holida mayda tomchi shaklida hujayraga kirishi …
A) aktiv transport B) pinotsitoz
C) fagatsitoz D) diffuziya
5. Moddalarning konsentratsiyasi past bo‘lgan joydan konsentratsiyasi yuqori bo‘lgan joyga membranalar orqali moddalarning tashilishi …
A) aktiv transport B) pinotsitoz
C) fagatsitoz D) diffuziya
6. Gialoplazma – bu …
A) yadro shirasi
B) sitoplazmaning suyuq qismi
C) plazmatik membrananing tashqi qismi
D) vakuola ichidagi suyuqlik
7. Hujayra organoidlarini umumiy (U), xususiy(X), bir(1) va ikki(2) membranali, membranasiz (0) turlariga + ishoralarini qo`ying.
Organoid
|
U
|
X
|
1
|
2
|
0
|
Sentriola (namuna)
|
+
|
|
|
|
+
|
Xloroplast
|
|
|
|
|
|
Mitoxondriya
|
|
|
|
|
|
Endoplazmatik to`r
|
|
|
|
|
|
Ribosoma
|
|
|
|
|
|
Lizosoma
|
|
|
|
|
|
Golji majmuasi
|
|
|
|
|
|
Vakuola
|
|
|
|
|
|
Neyrofibril
|
|
|
|
|
|
8. Mikrofibril (a), mikronaycha (b) uchun tegishli ma`lumotlarni aniqlang.
1) barcha eukariotlar uchun tegishli;
2) aktin va miozindan iborat
3) tubulin oqsilidan tashkil topgan
4) sitoskelet tarkibiga kiradi;
A) a – 2,4; b – 1,3 B) a – 1,4; b – 2,3
C) a – 3,4; b – 1,2 D) a – 2,3; b – 1,4
9. Sentriola uchun tegishli ma`lumotlarni aniqlang.
1) bir biriga nisbatan to’g’ri burchak hosil qilib joylash ikkita slindr;
2) hujayraga aniq shakl berib turadi;
3) o‘z-o‘zidan ko’payadigan organoid;
4) barcha eukariotlarda mavjud;
5) o’simlik va suv o’tlarida yo`q;
6) hujayrada tayanch vazifasini bajaradi.
A) 2,4,6 B) 1,3,5 C) 1,2,5 D) 2,4,6
10. Sitoskelet uchun tegishli ma`lumotlarni aniqlang.
1) bir biriga nisbatan to’g’ri burchak hosil qilib joylash ikkita slindr;
2) hujayraga aniq shakl berib turadi;
3) o‘z-o‘zidan ko’payadigan organoid;
4) barcha eukariotlarda mavjud;
5) o’simlik va suv o’tlarida yo`q;
6) hujayrada tayanch vazifasini bajaradi.
A) 2,4,6 B) 1,3,5
C) 1,2,5 D) 2,4,6
11. Ribosomalar uchun tegishli ma`lumotni aniqlang.
1) faqat eukariotlarda uchraydi;
2) tarkibida teng miqdorda oqsil va RNK mavjud;
3) oqsil sintezlovchi bir membranali organoid;
4) ikkita katta va kichik birliklardan iborat.
A) 1,3 B) 2,3 C) 2,4 D) 1,4
12. Endoplazmatik to`r uchun tegishli ma`lumotni aniqlang.
1) bir membranali organoidlar guruhiga mansub;
2) barcha eukariot hujayralarida uchraydi;
3) silliq endoplazmatik to`rda uglevod va lipid sintezlangan;
4) donador endoplazmatik to`r kanallarida kalsiy ionlari to`planadi;
5) oshqozon osti bezi donador endoplazmatik to`r kanallarida insulin sintezlanadi.
A) 1,2,5 B) 2,3,4 C) 1,3,5 D) 2,4,5
13. Golji majmuasi uchun tegishli ma`lumotlarni aniqlang.
1) unga moddalar endoplazmatik to`r kanallari orqali keladi;
2) bir qavatli, umumiy organoid;
3) tarkibida DNK va RNK saqlaydi;
4) lizosomalar hosil qiladi;
5) jigar hujayralarining golji majuasida geparin sintezlanadi.
A) 2,4,5 B) 1,2,4 C) 1,3,5 D) 2,3,5
14. Mitoxondriyalar uchun tegishli ma`lumotlarni aniqlang.
1) barcha hujayrali organizmlarda uchraydi;
2) ikki membranali organoid;
3) tarkibida DNK va RNK saqlaydi;
4) bo`linish yo`li bilan ko`payadi;
5) asosiy vazifasi energiya hosil qilish;
6) tashqi membranasi burmali, ichki qismi silliq.
A) 1,3,5
B) 2,4,6
C) 2,3,4
D) 1,4,6
15. Leykoplastlar uchun tegishli ma`lumotni aniqlang.
1) monosaxarid va disaxaridlardan kraxmal hosil qilishda ishtirok etadi;
2) fotosintez jarayoni amalga oshiradi;
3) ATF sintezlanadi;
4) Gultojibarglar va mevalarga rang beradi;
5) ikki qavat membranaga ega;
6) poya, ildiz, tugunaklarda bo’ladi
A) 1,6 B) 2,3
C) 4,5 D) 2,6
16. Xloroplastlar uchun tegishli ma`lumotni aniqlang.
1) monosaxarid va disaxaridlardan kraxmal hosil qilishda ishtirok etadi;
2) fotosintez jarayoni amalga oshiradi;
3) ATF sintezlanadi;
4) Gultojibarglar va mevalarga rang beradi;
5) ikki qavat membranaga ega;
6) poya, ildiz, tugunaklarda bo’ladi
A) 1,6 B) 2,3 C) 4,5 D) 2,6
17. Xromoplastlar uchun tegishli ma`lumotni aniqlang.
1) monosaxarid va disaxaridlardan kraxmal hosil qilishda ishtirok etadi;
2) fotosintez jarayoni amalga oshiradi;
3) ATF sintezlanadi;
4) Gultojibarglar va mevalarga rang beradi;
5) ikki qavat membranaga ega;
6) poya, ildiz, tugunaklarda bo’ladi
A) 1,6 B) 2,3 C) 4,5 D) 2,6
18. Lizosomalar uchun tegishli ma`lumotni aniqlang.
1) bir membranali organoid;
2) endoplazmatik to`r va golji majmuasidan paydo bo`ladi;
3) bo‘shlig‘i ko‘pincha suv bilan to‘lgan;
4) fagositoz yo‘li bilan moddalarni parchalaydi;
5) turgorlikni ta`minlaydi;
6) ichi fermentlar bilan to`lgan.
A) 2,4,6 B) 1,2,5 C) 2,4,5 D) 4,5,6
19. Vakuola uchun tegishli ma`lumotni aniqlang.
1) bir membranali organoid;
2) endoplazmatik to`r va golji majmuasidan paydo bo`ladi;
3) bo‘shlig‘i ko‘pincha suv bilan to‘lgan;
4) fagositoz yo‘li bilan moddalarni parchalaydi;
5) turgorlikni ta`minlaydi;
6) ichi fermentlar bilan to`lgan.
A) 2,4,6 B) 1,2,5 C) 2,4,5 D) 4,5,6
20. Yadro uchun tegishli ma`lumotni aniqlang.
A) bakteriyalar bir yadroli organizmlardi
B) ichki membranasi donador endoplazmatik to`r bilan tutashgan
C) yadro shirasi bir qavat membrana orqali sitoplazmadan ajralib turadi
D) ko`ndalang targ`il muskul hujayralari ko`p yadroli
21. Xromasoma haqidagi to`g`ri mulohazani aniqlang.
A) har bir xromasoma ikkita xromatiddan iborat
B) har bir xromatidda ikkita DNK molekulasi bo`ladi
C) somatic xromasomalarda ikkita xromatidda ikki xil DNK bo`ladi
D) organism tarkibidagi barcha hujayralarda diploid to`plamli xromasomalardan iborat bo`ladi
22. Somatik (a), jinsiy (b) hujayralar uchun tegishli ma`lumotlarni aniqlang.
1) diploid to`plamga ega; 2) tuxum va urug` hujayralar kiradi; 3) gaploid to`plam; 4) tana xujayralari hisoblanadi.
A –
B –
23. Rasmdan 2 – va 10 – raqamlar qaysi organoidligini yozing.
J:
24. Organizmlarning hujayra qobiqlarini moslang.
1) xitin; 2) selluloza; 3) glikokaliks
a) o`simlik; 2) hayvon; 3) zamburug`.
A - ______
B - ______
C - ______
25. Aktiv (a), passiv (b) transport turlarini ajrating.
1) Na va K nasosi; 2) diffuziya; 3)endositoz;
4) ekzositoz.
A - ______
B - ______
26. Oddiy (a), yengillashgan (b) diffuziya turlarini ajrating.
1) transport oqsillari orqali; 2) membrana kanali orqali; 3) lipid qavati orqali;
A - ______
B - ______
27. Rasmda qanday jarayon tasvirlangan?
A) ekzositoz B) pinotsitoz
C) fagotsitoz D) osmos
28. Gialoplazma (sitozol) bu …
A) yadroning qattiq qismi
B) sitoplazmaning suyuq bo`lmagan qismi
C) sitoplazmaning suyuq qismi
D) hujayra markazining ikkinchi nomi
29. Umumiy (a), xususiy (b) organoidlarni ajrating.
1) endoplazmatik to`r; 2) lizosoma; 3) tonofibril; 4) kiprikcha;
5)
Golji majmuasi;
A - ______
B - ______
30. To`ldiring.
Bir membranali organoidlar: 4 ta
1.
2.
3.
4.
31. Ikki membranali organoidlar : 3 ta
1.
2.
32. Membranasiz organoidlar: 2 ta
1.
2.
33. Mikrofibrilla (a), mikronaycha (b) tarkibida uchrovchi oqsillarni yozing.
A –
B –
34. Hujayra markazi tarkibda uchrovchi oqsilni aniqlang.
A) insulin B) gemoglobin
C) aktin D) tubulin
35. Ribosomalar haqidagi to`g`ri ma`lumotlarni aniqlang.
1) eukariot va prokariotlarda uchraydi; 2) tarkibi DNK dan iborat; 3) oqsil sintezlash vazifasini bajaradi; 4) faqat eukariotlarda uchraydi;
A) 1,2 B) 3,4 C) 1,3 D) 2,3
36. Kiritmalarni xususiyatlariga moslang.
1) hazm bo`lmay qolgan oziq moddalar;
2) melanin kiradi;
3) fermentlar va gormonlar;
4) glikogen va yog` tomchilari kiradi.
a) trofik –
b) secretor –
c) pigment –
d) ekskretor –
37. Quyidagi ma`lumot qaysi organoidga tegishli?
“Unda hujayra butunligini ta`minlaydigan kalsiy ionlari to`planadi”
A) silliq ept B) donador ept
C) ribosoma D) golji majmuasi
38. Krista va matriks tushunchalari qaysi organoid uchun tegishli?
A) silliq ept B) mitoxondriya
C) plastid D) golji majmuasi
39. Stroma va tilakoid tushunchalari qaysi organoid uchun tegishli?
A) silliq ept B) mitoxondriya
C) plastid D) golji majmuasi
40. Sharsimon bakteriyani belgilang.
A) batsill B) vibrion
C) spirilla D) kokk
41. Spiralsimon bakteriyani belgilang.
A) batsilla B) vibrion
C) spirilla D) kokk
42. Tayoqchasimon bakteriyani belgilang.
A) batsilla B) vibrion C) spirilla D) kokk
43. Egilgan shakldagi bakteriyani belgilang.
A) batsilla B) vibrion C) spirilla D) kokk
44. Bakteriyalarni hujayra qobig`i ...
A) xitin B) selluloza
C) glikogen D) murein
45. Prokariotlar uchun tegishli ma`lumotni aniqlang.
A) hujayra bo`linishida hujayra markazi muhim ahamiyatga ega
B) sianobakteriyalarning xloroplastlarida xlorofill pigmenti orqali fotosintez qiladi
C) ribosoma va mezasomalarga ega
D) irsiy axboroti yadrodagi halqasimon xromasomada joylashadi
46. 1. Ikki (a), ko`p (b) yadroli, yadrosiz (c) hujayralarni aniqlang.
1) ko`ndalang – targ`il muskul hujayrasi; 2) tufelka infuzoriyasi; 3) eritrotsit.
A) a – 1; b – 2; c – 3 B) a – 2; b – 1; c – 3
C) a – 1; b – 3; c – 2 D) a – 3; b – 2; c – 1
47. Yadro membranasi uchun tegishli javoblarni aniqlang.
1) ichki membranasida ribosomalar joylashgan; 2) ichki membranasi silliq;
3) tashqi membranasiga donador
endoplazmatik to`r tutashgan; 4) tashqi membranasi yadro shirasiga tegib turadi
A) 1,2 B) 2,4 C) 1,3 D) 2,3
48. Prokariot (a), eukariot (b) ning irsiyati haqidagi to`g`ri ma`lumotlarni aniqlang.
1) irsiyati xromasomalarda joylashgan; 2) irsiyati nukloidlarda joylashgan; 3) DNK va oqsil kompleksiga ega; 4) irsiyatida DNK va oqsil ko`mpleks hosil qilmaydi; 5) irsiyati yadroda joylashgan; 6) irsiyati sitoplazmada
haqlasimon DNK dan iborat.
A –
B –
49. Hujayra bo`linishining (a) fazasida yadrocha yo`qolib, (b) fazasida qayta shakllanadi?
A) a – metafaza; b – anafaza
B) a – profaza; b – telofaza
C) a – profaza; b – anafaza
D) a – metafaza; b – telofaza
50. Hujayra siklining (a) davrida DNK reduplikatsiyasi ro‘y beradi, natijada har bir xromatin ikkita DNK
molekulasidan iborat bo‘lib qoladi, (b) davrida esa xromatin zichlashib, xromosomalarni hosil qiladi.
A) a – interfaza; b – anafaza
B) a – profaza; b – telofaza
C) a – profaza; b – anafaza
D) a – interfaza; b – profaz
51. Odamning somatik (a), jinsiy (b) hujayralari haqidagi ma`lumotlarni moslang.
1) spermatozoid misol bo`ladi; 2) tana hujayralari ham deb ataladi; 3) to`plami diploid bo`ladi;
4) jinsiy hujayralar deb ataladi; 5) to‘qima va organlar hosil qilishda ishtirok etadi; 6) juft xromasomalarga ega; 7) to‘plamdagi
xromosomalar shakl, o‘lcham jihatdan takrorlanmasdir; 8) 46 ta xromasoma bo`ladi;
9) 23 ta xromasoma bo`ladi
52. Steptokokk (a), spiroxeta (b) qanday shakldagi bakteriyalar guruhiga mansub?
A) a - batsilla; b – kokk
B) a – spirilla; b – batsilla
C) a – kokk; b – spirilla
D) a – kokk; b – batsilla
53. Bakteriya hujayra qobig`I - ____________________________________
54. Prokariotlarda uchrovchi tuzilmalarni belgilang.
1) plazmatik membrana 2) xloroplast;
3) mezasoma; 4) mitoxondriya; 5) ribosoma;
6) plazmid
A) 1,3,4,6 B) 1,2,4,6 C) 1,2,3,5 D) 1,3,5,6
55. Energiya almashinovi jarayonlarni bosqichlarini yozing
1) aerob parchalanish deb ataladi
2) hosil bo`lgan energiyaning 40 % i ATF da to`planadi
3) glukozaning parchalanib sut kislota hosil qilishi kuzatiladi
4) 36 mol ATF hosil bo`ladi
5) energiyaning 60 % I issiqlik sifatida tarqaladi
6) hosil bo`lgan barcha energiya issiqlik sifatida tarqalib ketadi
7) glikoliz deb ataladi
8) glikogen, kraxmal kabi moddalarning parchalanishi kuzatiladi –
56. To`ldiring
57. Energiya almashinovi jarayonlarni bosqichlarini yozing.
1) aerob parchalanish deb ataladi –
2) hosil bo`lgan energiyaning 40 % i ATF da to`planadi –
3) glukozaning parchalanib sut kislota hosil qilishi kuzatiladi –
4) 36 mol ATF hosil bo`ladi –
5) energiyaning 60 % I issiqlik sifatida tarqaladi –
6) hosil bo`lgan barcha energiya issiqlik sifatida tarqalib ketadi –
7) glikoliz deb ataladi –
8) glikogen, kraxmal kabi moddalarning parchalanishi kuzatiladi –
58. Quyidagi jarayonlardan qaysilari energiya almashinovining 2 – bosqichida yuz beradi?
1) jami energiya 2600 kj 2) jami energiya 200 kj 3) yig`ilgan ATF 2 mol 4) yig`ilgan ATF 36 mol 5) ajralgan issiqlik 120 kj 6) ajralgan issiqlik 1160 kj 7) 6 mol CO2 ajraladi 8) 2 mol sut kislota hosil
bo`ladi; 9) 42 mol suv hosil bo`ladi 10) 2 mol suv hosil bo`ladi
J: _________________________________________________
59. Quyidagi jarayonlardan qaysilari energiya almashinovining 3 – bosqichida yuz beradi?
1) jami energiya 2600 kj 2) jami energiya 200 kj 3) yig`ilgan ATF 2 mol 4) yig`ilgan ATF 36 mol
5) ajralgan issiqlik 120 kj 6) ajralgan issiqlik 1160 kj 7) 6 mol CO2 ajraladi
8) 2 mol sut kislota hosil bo`ladi; 9) 42 mol suv hosil bo`ladi 10) 2 mol suv hosil bo`ladi
J: ______________________________
60. Bosqichlarni yozing
61. Start kodonni aniqlang.
A) UAA B) AUG
C) UGG D) CGU
62. Stop kodonni aniqlang.
A) UAA B) AUG
C) UGG D) CGU
63. Triptofan aminokislotasi kodonini aniqlang.
A) UAA B) AUG
C) UGG D) CGU
64. Metionin aminokislotasi kodonini aniqlang.
A) UAA B) AUG
C) UGG D) CGU
65. Har qandan oqsil zanjiri uchun mos keluvchi ma`lumotni aniqlang.
A) UGA tarkibli kodonga mos keluvchi aminokislotadan boshlanadi
B) tarkibidagi aminokislotalar soni ushbu oqsilni kodlovchi gen tarkibidagi nukleotidlarga teng
C) metionin aminokislotasidan boshlanadi
D) tarkibidagi aminokislotalar soni ushbu oqsilni kodlovchi I - RNK tarkibidagi nukleotidlarga teng
66. Quyidagi ma`lumotlar orasidan to`g`rilarini aniqlang.
1) har bir aminokislotani nukleotidlar faqat bitta triplet kodlaydi;
2) har bir triplet (kodon) bitta aminokislotani ifodalaydi;
3) bitta aminokislotani bir necha triplet kodlashi mumkin;
4) genetik kod barcha tirik organizmlar uchun individual;
5) 3 ta genetik kod aminokislotalarni ifodalamaydi;
6) oqsil biosintezini boshlanishini ta`minlovchi genetic kodlar terminatorlar deyiladi.
A) 2,3,5 B) 1,3,4 C) 1,4,6 D) 2,3,6
67. Genetik kodni aniqlagan olimlarni belgilang.
A) Gyugo de Friz
B) M. Nirenberg, S. Ochao
C) J.B. Lamark, G.R.Trevinarus
D) Ch. Elton
68. Matritsali sintez reaksiyalarini aniqlang.
1) fotosintez;
2) xemosintez;
3) translyatsiya;
4) reduplikatsiya;
A) 1,2 B) 3,4 C) 2,3 D) 1,4
69. Reduplikatsiya uchun tegishli ma`lumotlarni aniqlang.
1) RNK – polimeraza ishtirok etadi;
2) matritsa vazifasini DNK ning kkala zanjiri ham bajaradi;
3) DNK – polimeraza fermenti ishtirok etadi;
4) A – U, G -S komplementarlik asosida kichadi;
5) eukariotlarda yadroda, prokariotlarda sitoplazmada amalga oshadi;
6) A – T, G -S komplementarlik asosida kichadi;
7) barcha organizmlarda ribosomalarda amalga oshadi;
8) yangi fosfodiefir,vodorod bog`lar
shakllanadi;
9) hujayrada vodorod bog`lari soni o`zgarmaydi.
10) matritsa vazifasini I – RNK bajaradi.
A) 1,4,5,9 B) 3,4,7,10 C) 2,3,6,8 D) 1,5,8,9
70. Translayatsiya uchun tegishli ma`lumotlarni aniqlang.
1) RNK – polimeraza ishtirok etadi;
2) matritsa vazifasini DNK ning ikkala zanjiri ham bajaradi;
3) DNK – polimeraza fermenti ishtirok etadi;
4) A – U, G -S komplementarlik asosida kichadi;
5) eukariotlarda yadroda, prokariotlarda sitoplazmada amalga oshadi;
6) A – T, G -S komplementarlik asosida kichadi;
7) barcha organizmlarda ribosomalarda amalga oshadi;
8) yangi fosfodiefir,vodorod bog`lar shakllanadi;
9) hujayrada vodorod bog`lari soni o`zgarmaydi.
10) matritsa vazifasini I – RNK bajaradi.
A) 1,4,5,9 B) 3,4,7,10
C) 2,3,6,8 D) 1,5,8,9
71. Transkripsiya uchun tegishli ma`lumotlarni aniqlang.
1) RNK – polimeraza ishtirok etadi;
2) matritsa vazifasini DNK ning ikkala zanjiri ham bajaradi;
3) DNK – polimeraza fermenti ishtirok etadi;
4) A – U, G -S komplementarlik asosida kichadi;
5) eukariotlarda yadroda, prokariotlarda sitoplazmada amalga oshadi;
6) A – T, G -S komplementarlik asosida kichadi;
7) barcha organizmlarda ribosomalarda amalga oshadi;
8) yangi fosfodiefir,vodorod bog`lar shakllanadi;
9) hujayrada vodorod bog`lari soni o`zgarmaydi.
10) matritsa vazifasini I – RNK bajaradi.
A) 1,4,5,9 B) 3,4,7,10 C) 2,3,6,8 D) 1,5,8,9
72. Quyidagilarni moslang.
I) reduplikatsiya;
II) translyatsiya;
III) transkripsiya.
1) hujayrada vodorod bog`lari soni o`zgarmaydi;
2) hujayrada vodorod bog`lari soni ortadi;
3) hujayrada peptid bog`lari soni ortadi;
4) hujayrada fosfodiefir bog`lari soni ortadi;
|
I
|
II
|
III
|
A
|
3
|
1,3
|
2,4
|
B
|
2,3
|
1,4
|
1
|
C
|
3
|
2
|
1,4
|
D
|
2,4
|
3
|
1,4
|
73. Quyidagi jadvaldan foydalanib a ifoda o`rniga mos keluvchi tripletni aniqlang.
A) GAU B) CUA C) GAT D) CUT
74. Quyidagi jadvaldan foydalanib c ifoda o`rniga mos keluvchi tripletni aniqlang.
A) GAU B) UGU
C) GAT D) CAA
75. Quyidagi jadvaldan foydalanib b ifoda o`rniga mos keluvchi tripletni aniqlang.
A) GAU B) UGU C) GAT D) CAA
76. Hujayra bo`linishining qaysi fazasida mitoxondriyalar sintezlanadi?
A) S B) G1 C) G2 D) profaza
77. Hujayra bo`linishining qaysi fazasida DNK sintezlanadi?
A) S B) G1 C) G2 D) profaza
78. Hujayra bo`linishining qaysi fazasida tubulin oqsili sintezlanadi?
A) S B) G1 C) G2 D) profaza
79. Hujayra bo`linishining qaysi fazasida sentromeralar bo`linishi kuzatiladi?
A) anafaza B) metafaza
C) telofaza D) profaza
80. Quyidagi jarayonlar orasida profaza uchun mos keladiganlarini aniqlang.
1) xromosomalar ekvator tekisligiga joylashadi;
2) xromatidalar qutblarga tarqaladi;
3) xromasomalar xromatinga aylanadi;
4) xromasomalar spirallashadi;
5) kariokinez sodir bo`ladi;
6) 2n4c to`plamga ega bo`ladi.
7) sentriolalar shakllanadi;
8) bo‘linish urchug‘i parchalanadi.
A) 4,7 B) 2,3 C) 1,6 D) 5,8
81. Quyidagi jarayonlar orasida metafaza uchun mos keladiganlarini aniqlang.
1) xromosomalar ekvator tekisligiga joylashadi;
2) xromatidalar qutblarga tarqaladi;
3) xromasomalar xromatinga aylanadi;
4) xromasomalar spirallashadi;
5) kariokinez sodir bo`ladi;
6) 2n4c to`plamga ega bo`ladi.
7) sentriolalar shakllanadi;
8) bo‘linish urchug‘i parchalanadi.
A) 4,7 B) 2,3 C) 1,6 D) 5,8
82. Quyidagi jarayonlar orasida anafaza uchun mos keladiganlarini aniqlang.
1) xromosomalar ekvator tekisligiga joylashadi;
2) xromatidalar qutblarga tarqaladi;
3) xromasomalar xromatinga aylanadi;
4) xromasomalar spirallashadi;
5) kariokinez sodir bo`ladi;
6) 2n4c to`plamga ega bo`ladi.
7) sentriolalar shakllanadi;
8) bo‘linish urchug‘i parchalanadi.
A) 4,7 B) 2,3 C) 1,6 D) 5,8
83. Quyidagi jarayonlar orasida telofaza uchun mos keladiganlarini aniqlang.
1) xromosomalar ekvator tekisligiga joylashadi;
2) xromatidalar qutblarga tarqaladi;
3) xromasomalar xromatinga aylanadi;
4) xromasomalar spirallashadi;
5) kariokinez sodir bo`ladi;
6) 2n4c to`plamga ega bo`ladi.
7) sentriolalar shakllanadi;
8) bo‘linish urchug‘i parchalanadi.
A) 4,7 B) 2,3 C) 1,6 D) 5,8
84. Ko`k kaptarning somatic hujayralari quyidagicha to`plamli bo`lsa 2n = 78. Uning somatic hujayrasi anafaza davridagi xromatidlar sonini aniqlang.
A) 78 B) 39 C) 156 D) 114
85. Rasmda mitozning qaysi fazasi keltirilgan?
A) anafaza B) metafaza C) telofaza D) profaza
86. Rasmda mitozning qaysi fazasi keltirilgan?
A) anafaza B) metafaza C) telofaza D) profaza
87. Rasmda mitozning qaysi fazasi keltirilgan?
A) anafaza B) metafaza C) telofaza D) profaza
88. Ko`k kaptarning somatic hujayralari quyidagicha to`plamli bo`lsa 2n = 78. Uning birlamchi jinsiy hujayrasi profaza I davridagi xromatidlar tetradasi sonini aniqlang.
A) 78 B) 39 C) 156 D) 114
89. Quyidagi jarayonlarni qaysi biri yuz beruvchi fazaga mos keladi?
A) krossingover – ekvatsion metafaza
B) diploid to`plamli xromasomalar ekvator tekisligida joylashuvi – reduksion metafaza
C) n2c to`plamli yadroga ega hujayra paydo bo`lishi – ekvatsion telofaza
D) qutblarga xromasomalar tarqalishi – ekvatsion anafaza
90. Quyidagi jarayonlarni qaysi biri yuz beruvchi fazaga mos keladi?
A) krossingover – reduksion profaza
B) diploid to`plamli xromasomalar ekvator tekisligida joylashuvi – ekvatsion metafaza
C) n2c to`plamli yadroga ega hujayra paydo bo`lishi – ekvatsion telofaza
D) qutblarga xromasomalar tarqalishi – ekvatsion anafaza
91. Quyidagi jarayonlarni qaysi biri yuz beruvchi fazaga mos keladi?
A) krossingover – ekvatsion metafaza
B) gaploid to`plamli xromasomalar ekvator tekisligida joylashuvi – reduksion metafaza
C) nc to`plamli yadroga ega hujayra paydo bo`lishi – ekvatsion telofaza
D) qutblarga xromasomalar tarqalishi – ekvatsion anafaza
92. Quyidagi jarayonlarni qaysi biri yuz beruvchi fazaga mos keladi?
A) krossingover – ekvatsion metafaza
B) diploid to`plamli xromasomalar ekvator tekisligida joylashuvi – reduksion profaza
C) n2c to`plamli yadroga ega hujayra paydo bo`lishi – ekvatsion telofaza
D) qutblarga xromasomalar tarqalishi – reduksion anafaza
93. Molekula (a) hujayra (b) darajasidagi ko`payish jarayonlarini moslang.
1) DNK ning ikki xissa ortishi;
2) mitoxondriyaning bo`linib ko`payishi;
3) xloroplastning bo`linib ko`payishi;
4) meyoz;
5) mitoz.
A –
B –
94. Quyidagi ma`lumotlarga mos atamalarni moslang.
1) DNK yoki I - RNK dagi nukleotidlar izchilligi;
2) aminokislotalarni DNK dagi 4 xil (A,G,C,T) orqali ifodalanishi;
3) aminokislotalarning 3 tadan nukleotid orqali ifodalanishi.
A – gen - ______
B – triplet - ________
C – genetik kod - _____
95. Quyidagi ma`lumotlarni to`g`ri (+) va noto`g`riga (-) ajrating.
1. Bitta aminokislotani faqat bitta triplet kodlaydi:
2. Har bir triplet (kodon) bitta aminokislotani ifodalaydi :
3. Bitta aminokislotani bir necha triplet kodlashi mumkin:
4. Genetik kod barcha tirik organizmlar uchun universal:
5. Genetik kodning 64 tasi “ma’noli”, ya’ni ma’lum aminokislotalarni ifodalovchi :
96. Aminokislotalarni kodlamaydigan 3 ta tripletni yozing.
1)
2)
3)
97. Quyidagi jarayonlarni moslang.
1) DNK dan DNK sintezi;
2) DNK dan RNK sintezi;
3) RNK dan oqsil sintezi;
a) translyatsiya -
b) transkripsiya -
c) reduplikatsiya -
98. Jarayonlarni amalga oshiruvchi fermentlarga moslang.
a) DNK polimeraza
b) RNK polimeraza
1) transkripsiya -
2) reduplikatsiya –
99. GTCATGGATAGTCCTAAT nukleotidlar ketma-ketligidan iborat DNK molekulasi asosida sintezlangan iRNK dagi nukleotidlar ketma – ketligini yozing.
__________________________________
100. Bo`linish fazalari to`plamlarini yozing.
G1
|
|
S
|
|
G2
|
|
P
|
|
M
|
|
A
|
|
T
|
|
Interkinez
|
|
P I
|
|
P II
|
|
M I
|
|
M II
|
|
A I
|
|
A II
|
|
T I
|
|
T II
|
|
101. Jarayonlar yuz beruvchi fazalarni yozing.
Mitoxondriyalar bo`linadi, tubulin oqsili sintezlanadi
|
|
Sentriolalar ikki xissa ortadi
|
|
Xromosomalar ekvator tekisligiga joylashadi
|
|
Kariokinez va sitokinez jarayoni amalga oshadi
|
|
Sentromeralar uziladi
|
|
Xromasomalar despirallashib, xromatinga aylanadi
|
|
Xromatinlar spirallashib xromasoma aylanadi
|
|
Yadrocha yo`qoladi
|
|
Yadrocha paydo bo`ladi
|
|
102. Xromasomasi 38 ta bo`lgan organizmning quyidagi jadvalini to`g`ri to`ldiring.
Faza
|
Xromasoma
|
DNK
|
P
|
|
|
M
|
|
|
A
|
|
|
T
|
|
|
103. Rasmdan foydalanib mitoz jarayonini to`g`ri ketma – ketlikda joylashtiring.
J: _______________________
III BOB. HAYOTIY JARAYONLAR
1. Quyidagi ma`lumotlar qaysi ko`payish usuli haqida?
“mitozga asoslangan bo`lib, asosan soda hayvonlarda kuzatiladi”
A) shizogoniya B) binar bo`linish
C) kurtaklanish D) sporalar orqali ko`payish
2. Quyidagi ma`lumotlar qaysi ko`payish usuli haqida?
“suv o`tlarda yuz berib, mitoz usulida hosil bo`lgan gaploid hujayralar asosiy tarqaluvchilardir”
A) shizogoniya
B) binar bo`linish
C) kurtaklanish
D) sporalar orqali ko`payish
3. Quyidagi ma`lumotlar qaysi ko`payish usuli haqida?
“mitozga asoslangan jarayon bo`lib, Ona hujayrada yadroni saqlovchi bo‘rtma paydo bo‘lib, kattalashadi va mustaqil organizmga aylanadi”
A) shizogoniya B) binar bo`linish
C) kurtaklanish D) sporalar orqali ko`payish
4. Quyidagi ma`lumotlar qaysi ko`payish usuli haqida?
“Hujayra yadrosi bir necha marta mitoz bo‘linib, yosh hujayralarni hosil qiladi”
A) shizogoniya B) binar bo`linish
C) kurtaklanish D) sporalar orqali ko`payish
5. Hayvonlarda uchrovchi jinssiz ko`payish usullarini aniqlang.
A) shizogoniya, fragmentatsiya, sporalar orqali ko`payish
B) fragmentatsiya, kurtaklanish, poliembrioniya
C) oddiy binar bo`linish, kurtaklanish, partenogenez
D) sporalar orqali ko`payish, kurtaklanish, shizogoniya
6. Spermatozoid uchun tegishli to`g`ri fikrlarni aniqlang.
A) bosh qismida hujayra markazi va mitoxondriyalar bo‘ladi
B) amyobasimon shaklda
C) oziq modda - sariqlikka boy
D) dum harakatlanish organoidi hisoblanadi
7. Tuxum hujayra uchun tegishli ma`lumotlarni aniqlang.
A) bosh, bo‘yin, dumdan iborat
B) amyobasimon shaklda
C) harakatchan hujayra
D) bo‘yin qismida hujayra markazi va mitoxondriyalar bo‘ladi
8. Quyidagi atamalarga mos ma`lumotlarni aniqlang.
1) izogamiya;
2) geterogamiya;
3) oogamiya.
a) erkak va urg‘ochi gametalar harakatchan, lekin urg‘ochi gametalar erkak gametalarga nisbatan yirik
b) yirik, harakatsiz urg’ochi gametalar, mayda, harakatchan erkak gametalar bilan qo’shilishi orqali sodir bo’ladi
c) shakli va o‘lchami bir xil, harakatchan erkak va urg‘ochi gametalarning qo‘shilishi bilan boradigan jinsiy ko‘payish shakli
A) a – 2; b – 3; c - 1
B) a – 3; b – 2; c - 1
C) a – 1; b – 2; c - 3
D) a – 3; b – 1; c – 2
9. O`simliklarning jinsiy ko`payishida …
A) harakatchan erkak va urg‘ochi gametalar qatnashadi, lekin urg‘ochi gametalar erkak gametalarga nisbatan yirik bo`ladi
B) yirik, harakatsiz urg’ochi gametalar, mayda, harakatchan erkak gametalar bilan qo’shilishi orqali sodir bo’ladi
C) shakli va o‘lchami bir xil, harakatchan erkak va urg‘ochi gametalarning qo‘shilishi bilan boradi
D) harakatsiz yirik urg`ochi gameta va harakatsiz kichik erkak gametalar qo`shilishi bilan sodir bo`ladi
10. Yo`sining jinsiy ko`payishida …
A) harakatchan erkak va urg‘ochi gametalar qatnashadi, lekin urg‘ochi gametalar erkak gametalarga nisbatan yirik bo`ladi
B) yirik, harakatsiz urg’ochi gametalar, mayda, harakatchan erkak gametalar bilan qo’shilishi orqali sodir bo’ladi
C) shakli va o‘lchami bir xil, harakatchan erkak va urg‘ochi gametalarning qo‘shilishi bilan boradi
D) harakatsiz yirik urg`ochi gameta va harakatsiz kichik erkak gametalar qo`shilishi bilan sodir bo`ladi
11. Quyidagi sxemadan foydalanib a,b,c ga mos keluvchi tripletlarni aniqlang.
12. Spermiy hujayrasining spermatozoiddan farqi …
A) gaploid to`plamli bo`lishi
B) hayvonlarda gametogenez natijasida paydo bo`ladi
C) meyoz bo`linish natijasida hosil bo`ladi
D) harakatlanish organoidi yo`qligi
13. Rasmda o`simliklarning gulidagi jinsiy qismlar ifodalangan. Bunga ko`ra ikki jinsli (a), bir uyli (b) o`simlik qaysi raqamlar bilan ifodalangan?
(Ch - changchi; U - urug`chi)
A) a - 3; b – 1 B) a - 1; b - 2
C) a - 4; b – 3 D) a - 2; b – 4
14. Quyidagi gametogenezning yetilish zonasi keltirilgan. Rasmdan foydalangan holda I va II raqamli hujayralar genotipi to`g`ri ko`rsatilgan javobni belgilang.
A) I - 3; II – 2 B) I - 1; II - 2
C) I - 2; II – 3 D) I - 1; II – 3
15. Jinssiz ko`payish uchun tegishli ma`lumotlarni aniqlang.
1) avlod ona organizmdan farq qiladi; 2) tez va ko`p nasl qoldiradi; 3) gameta hosil bo`ladi; 4) ko`payishda faqat ona organizmni ishtirok etadi; 5) mexanizmni kombinativ o`zgaruvchanlik amalga oshadi; 6) yangi organizm somatik hujayradan rivojlanadi.
A) 2,3,6 B) 1,3,5 C) 2,4,5 D) 1,2,6
16. Quyidagi jinssiz ko`payish usullaridan qaysi birlari bir xujayralilarda uchraydi?
1) kurtaklanish; 2) poliembrioniya;
3) shizogoniya; 4) fragmentatsiya; 5) binar bo`linish.
A) 2,4,6 B) 1,3,5 C) 2,4,5 D) 1,2,6
16. Binar bo`linish (a), shizogoniya (b) qaysi organizmlar uchun tegishli?
A – _________________________________
B - __________________________________
17. Kurtaklanish usulida ko`payuvchi bir hujayrali (a), ko`p hujayrali (b) organizmlarni yozing.
A –
B –
18. Sun`iy ozuqa muhitining tarkibiy qismlarini guruhlariga moslang.
a) makroelement saqlovchi moddalar
b) microelement saqlovchi moddalar
c) vitamin va organik birikmalar
d) fitogormonlar
1) FeNaETDA; 2) piridoksin; 3) auksin; 4) agar – agar; 5) KNO
3 6) KJ; 7) tiamin.
A) a – 5; b – 1,6; c – 2,4,7; d – 3
B) a – 3; b – 1,5; c – 2,4,7; d – 6
C) a – 5; b – 2,4; c – 1,6,7; d – 3
D) a – 2; b – 1,5; c – 6,4,7; d – 3
19. FeNaETDA uchun tegishli ma`lumotlarni aniqlang.
1) o`simlik gormoni; 2) gidrofob (suvda erimaydi);
3) tarkibida natriy vat emir komponentlari bor;
4) o`simlikning mineral ozuqa tarkibiga kiradi.
A) 1,4 B) 2,3 C) 1,3 D) 3,4
20. Mog`or zamburug`ining mevatana (a), vegetativ (b), spora (c) ning kariotipini aniqlang.
A) a – n; b – 2n; c – 2n
B) a – n; b – n; c – n
C) a – 2n; b – 2n; c – 2n
D) a – 2n; b – 2n; c – n
21. Yo`sinlarning sporofiti (a) sporangiy (b), spora (c) uchun tegishli kariotiplarni aniqlang.
A) a – n; b – 2n; c – 2n
B) a – 2n; b – 2n; c – 2n
C) a – 2n; b – n; c – 2n
D) a – 2n; b – 2n; c – n
22. Fragmentatsiya usulida ko`payuvchi organizmlarni aniqlang.
1) zirhlilar; 2) gidra; 3) planariya;
4) g`ovaktanlilar; 5) ignaterililar; 6) odamlarda egizaklar;
A) 1,3,5 B) 2,6,4 C) 1,6 D) 2,3,4,5
23. . Rasmda keltirilgan jinsiy hujayra va uning qismiga mos ma`lumot qaysi javobda keltirilgan?
A) g – akrasoma, unda
hujayra markazi joylashadi
B) c – bo`yin, u harakatlanish organoidi hisoblanadi
C) f – dum, unda yadro joylashadi
D) g – akrasoma, unda fermentlar joylashadi
24. Fitogormon keltirilmagan qatorni aniqlang.
A) gonadotropin B) auksin
C) gibberellin D) sitokinin
25. Jinsiy ko`payishga xos xususiyatlar keltirilgan javobni aniqlang.
1) ko`payishda jinsiy hujayralar ishtirok etadi;
2) mitoz jarayoniga asoslangan; 3) somatik hujayralar tamonidan amalga oshadi; 4) genetik jihatdan ota va onaga oxshash bo`ladi;
5) partenogenez misol bo`ladi
A) 1,2,5 B) 2,3,4 C) 1,4,5 D) 2,4,5
26. Poliembrioniya hodisasiga berilgan to`g`ri misolni toping.
A) planariyaning tana bo‘laklari orqali ko‘payish
B) bir tuxumdan rivojlanuvchi egizaklar paydo bo`lishi
C) bezgak parazitida yadrosi bir necha marta mitoz bo‘linib, yosh hujayralarni hosil qilishi
D) infuzoriya tufelkaning binar bo‘linishi
27. Quyidagi jinssiz usulda ko`payish qaysi organizmlarga xos?
“Hujayra yadrosi bir necha marta mitoz bo‘linib, yosh hujayralarni hosil qiladi”
A) bezgak plazmodiyasi, xlorella, xlomidomanada
B) infuzoriya, evgelena, tufelka
C) achitqi zamburug`I, gidra, infuzoriya
D) spirogira, ulotriks, xara
28. Jadvalda keltirilgan jinssiz ko`payish usuliga mos kelmaydigan hayvon joylashtirilgan qatorni toping.
T/r
|
Ko`payish usuli
|
Organizm nomi
|
1
|
fragmentatsiya
|
planariya
|
2
|
binar bo`linish
|
Xlorella
|
3
|
poliembrioniya
|
zirhlilar
|
4
|
shizogoniya
|
Amyoba
|
A) 1,4 B) 2,3 C) 2,4 D) 1,3
29. Rasmda qaysi turdagi jinssiz ko`payish usuli keltirilgan?
A) binar bo`linish B) fragmentatsiya
C) shizogoniya D) poliembrioniya
30. Jadvalda keltirilgan jinsiy ko`payish usuliga mos keladigan hayvon joylashtirilgan qatorni toping.
T/r
|
Ko`payish usuli
|
Organizm nomi
|
1
|
Izogamiya
|
Xlorella
|
2
|
Geterogamiya
|
Xlomidomanada
|
3
|
Oogamiya
|
Zog`ora baliq
|
A) 1,3 B) 1,2
C) 1,2,3 D) 2,3
31. Rasmda qaysi turdagi jinssiz ko`payish usuli keltirilgan?
A) binar bo`linish B) fragmentatsiya
C) shizogoniya D) poliembrioniya
32. Jinsiy ko`payish qanday o`zgaruvchanlikka asoslangan?
A) kombinativ B) rekombinativ
C) ontogenetic D) mutatsion
33. Quyidagi atamalar qanday ko`payish turlarini ifodalaydi?
1) oogamiya; 2)izogamiya;
3) geterogamiya.
a) erkak va urg‘ochi gametalar harakatchan, lekin urg‘ochi gametalar erkak gametalarga nisbatan yirik bo‘lishi bilan xarakterlanadi;
b) jinsiy ko‘payishning bir shakli bo‘lib, urg‘ochi gametalar yirik, harakatsiz, tuxum hujayra deb ataladi, erkak gametalar mayda bo‘lib, harakatchan bo`lib spermatozoid deb ataladi;
c) shakli va o‘lchami bir xil, harakatchan erkak va urg‘ochi gametalarning qo‘shilishi bilan boradigan jinsiy ko‘payish shakli
A) a – 1; b – 2; c – 3 B) a – 1; b – 3; c – 2
C) a – 3; b – 1; c – 2 D) a – 2; b – 1; c – 3
34. Urg‘ochi gametalar yirik, harakatsiz, erkak gametalar mayda harakatsiz (a), harakatchan (b) organizmlarni aniqlang.
A) a – terak; b – zorka
B) a – ulotriks; b – norka
C) a – yo`sinlar; b – quyon
D) a – qirqquloq; b – qirqbo`g`im
35. O`simliklarda erkaklik gametalar yetilish ketma ketligini aniqlang.
1) generative hujayra ikkiga bo`linib sperma xosil qiladi;
2) chang xaltasidagi diploid mikrosporotsit hujayra meyoz yo‘li bilan bo‘linadi 3) mikrospora yirik vegetativ va mayda generativ hujayralar hosil qiladi
A) 1,2,3 B) 1,3,2 C) 2,3,1 D) 3,2,1
36. Gulli o‘simliklarda jinsiy hujayralar hosil bo`lishida qatnashuvchi hujayralar kariotipi to`g`ri berilgan qatorni aniqlang.
T/r
|
Hujayra nomi
|
kariotip
|
1
|
mikrosporotsit
|
2n
|
2
|
chang donasi
|
N
|
3
|
mikrospora
|
N
|
4
|
generativ hujayra
|
N
|
5
|
vegetativ hujayra
|
2n
|
6
|
spermiy
|
N
|
A) 1,3,6 B) 3,4,5 C) 2,5,6 D) 1,2,6
37. O`simliklarda urg`ochilik gametalar yetilish ketma ketligini aniqlang.
1) diploid to‘plamli megasporotsit hujayra meyoz bo‘linadi;
2) megaspora 3 marotaba mitoz yo‘li bilan bo‘linadi 3) murtak haltasi hosil bo`ladi; 4) tuxum hujayra va markaziy hujayra hosil bo`ladi
A) 1,2,3,4 B) 1,3,2,4 C) 1,2,4,3 D) 4,2,3,1
38. Gulli o‘simliklarda jinsiy hujayralar hosil bo`lishida qatnashuvchi hujayralar kariotipi to`g`ri berilgan qatorni aniqlang.
T/r
|
Hujayra nomi
|
Kariotip
|
1
|
megasporotsit
|
2n
|
2
|
tuxum hujayra
|
n
|
3
|
megaspore
|
2n
|
4
|
murtak haltasi
|
8n
|
5
|
markaziy hujayra
|
3n
|
A) 1,3,6 B) 3,4,5 C) 2,5,6 D) 1,2,4
39. Kopulyatsiya …
A) ko`p hujayayrali organizmlarda jinsiy ko`payish jarayoni
B) maxsus jinsiy xujayralar hosil qilmasdan ko`payish
C) infuzoriya tufelkasida kuzatiladi
D) bir hujayayrali organizmlarda jinsiy ko`payish jarayoni
40. Konyugatsiya …
A) bir hujayayrali organizmlarda jinsiy ko`payish jarayoni
B) maxsus jinsiy xujayralar - gametalar hosil qilib ko`payish
C) infuzoriya tufelkasida kuzatiladi
D) urug`lanmagan tuxum hujayradan ko`payish
41. Spermatogenezning turli zonalarida uchrovchi hujayralar nomlari to`g`ri berilgan qatorlarni aniqlang.
1) spermatid; 2) spermatogoniy; 3) birinchi tartib spermatotsit; 4) spermatozoid; 5) ikkilamchi tartib spermatotsit
|
Ko`payish
|
O`sish
|
Yetilish
|
Shakllanish
|
A
|
2
|
3,5
|
4
|
1
|
B
|
2
|
3
|
1,5
|
4
|
C
|
2
|
3,4
|
1
|
5
|
D
|
2
|
3,5
|
1
|
4
|
42. Spermatogenezning turli zonalarida uchrovchi hujayralar va ularning kariotipi to`g`ri berilgan qatorlarni aniqlang.
1) spermatid; 2) spermatogoniy; 3) birinchi tartib spermatotsit; 4) spermatozoid; 5) ikkilamchi tartib spermatotsit
|
1
|
2
|
3
|
4
|
5
|
A
|
n; c
|
2n;2c
|
2n;4c
|
n;c
|
n;2c
|
B
|
n; c
|
2n;2c
|
n;2c
|
n;c
|
2n;2c
|
C
|
n; c
|
2n;2c
|
2n;4c
|
n;c
|
n;c
|
D
|
n; 2c
|
2n;2c
|
n;2c
|
n;c
|
n;c
|
43. Ovogenezning turli zonalarida uchrovchi hujayralar nomlari to`g`ri berilgan qatorlarni aniqlang.
1) tuxum xujayra va yo`naltiruvchi tana;
2) ovogoniy; 3) birinchi tartib ovotsit;
4) ikkilamchi tartib ovotsit va yo`naltiruvchi tanachalar
|
Ko`payish
|
O`sish
|
Yetilish
|
A
|
2,4
|
3,4
|
1
|
B
|
2
|
3
|
1,4
|
C
|
2
|
1,3
|
4
|
D
|
2,3
|
4
|
1
|
44. Ovogenezning turli zonalarida uchrovchi hujayralar va ularning kariotipi to`g`ri berilgan qatorlarni aniqlang.
1) tuxum hujayra va yo`naltiruvchi tana;
2) ovogoniy; 3) birinchi tartib ovotsit;
4) ikkilamchi tartib ovotsit va yo`naltiruvchi tanachalar
|
1
|
2
|
3
|
4
|
A
|
n; c
|
2n;2c
|
2n;4c
|
n;2c
|
B
|
n; c
|
2n;2c
|
n;2c
|
n;c
|
C
|
n; c
|
2n;2c
|
2n;4c
|
n;c
|
D
|
n; 2c
|
2n;2c
|
n;2c
|
n;c
|
45. Trutenlar haqida tog`ri fikrni toping.
A) somatik hujayralari diploid to`plamli organizmlar
B) ishchi asalarilar
C) navkar chumolilar
D) erkak asalarilar
46. Sun’iy partenogenez yordamida erkak jinsli ipak qurtlarini yaratish usulini ishlab chiqqan olim kim?
A) Valdeyer
B) Fleming, Strasburger
C) B.L. Astaurov
D) S.G.Navashin
47. Quyidagi atamalarga mos ta`riflarni aniqlang.
a) Bir organizm irsiy molekulasi har qanday bo‘lagining ikkinchi organizm irsiy molekulasi tarkibiga birikishi;
b) Bitta bakteriyalar hujayrasidan ikkinchisiga faglar orqali genlarning o‘tishi;
c) bir bakteriya hujayrasidagi genetik materialni ikkinchi hujayraga ingichka ko`prikcha orqali o’tish usuli
1) transformatsiya;
2) konyugatsiya;
3) transduksiya.
A) 1 – a; 2 – c; 3 – b
B) 1 – b; 2 – c; 3 – a
C) 1 – a; 2 – b; 3 – c
D) 1 – b; 2 – a; 3 – c
48. Quyidagilar orasidan to`g`ri ma`lumotni aniqlang.
A) yo’sinlarda jinsiy, qirqquloqlarda esa jinssiz bo’g’in ustunlik qiladi
B) gulli o`simliklarda jinsiy bo`g`in jinssiz bo`gindan ustun hisoblanadi
C) gulli o’simliklarda jinsiy bo’g’in davrida chang donasi, poya va murtak halta hosil bo’ladi
D) daraxt, buta , yarim buta hamda bir va ko’p yillik o’tlar ko’rinishi gulli o`simliklarning jinsiy bo`g`ini hisoblanadi.
49. Bezgak plazmodiysi chivindan odamga (a), odamdan chivinga (b) qaysi ko`rinishida yuqadi?
A) a – sporozoit; b – gemetosit
B) a – sporozoit; b – sporozoite
C) a – gemetosit; b – gemetosit
D) a – gemetosit; b – sporozoite
50. Bezgak plazmodiysining shizogoniy usulda ko`payuvchi shakli va joyini aniqlang.
A) sporozoit/taloq
B) sporozoit/eritrosit va jigar
C) gemetosit/jigar va eritrosit
D) gemetosit/taloq
51. Bezgak plazmodiysining jinsiy usulda ko`payuvchi shakli va joyini aniqlang.
A) sporozoit/taloq
B) sporozoit/eritrosit va jigar
C) gemetosit/chivin gemolimfasi
D) gemetosit/taloq
52. Bezgak plazmodiysining hayot siklini ifodalovchi jarayonlarni to’g’ri ketma-ketlikda joylashtiring.
1
|
Gametosit qon bilan bezgak chiviniga qayta yuqadi 2n
|
2
|
Odamga yuqqan sporozoit 2n
|
3
|
Gametositlar chivinning ichagida meyoz natijasida gametalarga aylanadi n
|
4
|
Sporozoitlar jigarda shizogoniya yo’li bilan ko’payadi 2n
|
5
|
Chivinning ichagida gametalar qo’shilib zigota hosil qiladi 2n
|
6
|
Sporozoitlar eritrositlarda shizogoniya yo’li bilan ko’payadi 2n
|
7
|
Zigota chivinning qoni orqali uning so’lagiga boradi 2n
|
8
|
Sporozoitlar gametositlarga aylanadi 2n
|
J:
53. Quyidagi qaysi raqamlar bilan ko`rsatilgan hujayralarning
genetik tarkibi bir xil?
A) 3 va 2 B) 4 va 6
C) 1 va 2 D) 1 va 5
54. Quyidagi qaysi raqamlar bilan ko`rsatilgan hujayralarning
genetik tarkibi bir xil emas?
A) 3 va 4 B) 5 va 6 C) 3 va 5 D) 2 va 3
55. Quyidagi qaysi raqamlar bilan ko`rsatilgan hujayralar mitoz usulida hosil bo`lgan?
A) 1,2,3,4 B) 2,3,4,5
B) 3,4,5,6 D) 1,3,5,6
56. Quyidagi qaysi raqamlar bilan ko`rsatilgan hujayralar mitoz
usulida bo`linadi?
C) 1,2,3,4 B) 2,3,4,5
D) 3,4,5,6 D) 1,3,5,6
57. Quyidagi qaysi raqamlar bilan ko`rsatilgan hujayralar meyoz
usulida hosil bo`lgan?
A) 1 va 2 B) 3 va 4
B) 5 va 6 D) 2 va 4
58. Birinchi va ikkinchi atamalar muofiqligidan foydalanib, to`rtinchi atamaga mos keluvchi javobni aniqlang.
A) Sut kislotani aerob sharoitda parchalash
B) Oqsil sintezlash
C) Glukoza sintezlash
D) Polisaxaridlardan monosaxaridlarni hosil qilish
59. Birinchi va ikkinchi atamalar muofiqligidan foydalanib,
to`rtinchi atamaga mos keluvchi javobni aniqlang.
A) Sut kislotani aerob sharoitda parchalash
B) Oqsil sintezlash
C) Glukoza sintezlash
D) Polisaxaridlardan monosaxaridlarni hosil qilish
60. Birinchi va ikkinchi atamalar muofiqligidan foydalanib, to`rtinchi atamaga mos keluvchi javobni aniqlang.
A) ATF B) stroma
C) sentromera D) sitoskelet
61. Qora suvkesar hujayrasida ribosoma va DNK ning uchrash joylarini aniqlang.
A) Ribosoma - lizosomada, DNK - mitoxondriya va
xloroplastda
B) Ribosoma - endoplazmatik tor, xloroplast, mitoxondriyada,
DNK - xloroplast va mitoxondriyada
C) Ribosoma - sitoplazma, mitoxondriyada, DNK - yadro, mitoxondriyada
D)
Ribosoma - yadro, sitoplazma, mitoxondriyada, DNK - mitoxondriya va lizosomada
62. Yunona hujayrasida ribosoma va DNK ning uchrash
joylarini aniqlang.
A) Ribosoma - lizosomada, DNK - mitoxondriya va
xloroplastda
B) Ribosoma - endoplazmatik tor, xloroplast, mitoxondriyada,
DNK - xloroplast va mitoxondriyada
C) Ribosoma - sitoplazma, mitoxondriya, vakuolada, DNK - yadro, mitoxondriyada
D) Ribosoma - yadro, sitoplazma, mitoxondriyada, DNK - mitoxondriya va lizosomada
63. Batsillada ribosoma va DNK ning uchrash joylarini aniqlang.
A) Ribosoma - sitoplazmada, DNK - mitoxondriya va yadroda
B) Ribosoma - endoplazmatik tor, xloroplast, mitoxondriyada,
DNK - xloroplast va mitoxondriyada
C) Ribosoma - sitoplazma, mitoxondriyada, DNK - yadro, mitoxondriyada
D) Ikkisi ham sitoplazmada
64. Rasmda qaysi jarayon ko`rsatilgan?
A) Meyoz
B) Endospermning hosil bo`lishi
C) Mitoz
D) Urug`lanish
65. Rasmda qaysi jarayon ko`rsatilgan?
A) Meyoz
B) Endospermning hosil bo`lishi
C) Mitoz
D) Urug`lanish
66. Eyler - Venn diagrammasi asosida X,Y,Z ga mos keluvchi ma`lumotlarni aniqlang.
A) X - juft gomologik xromasomalar ajraladi; Y - irsiy xilma xillik yuzaga keladi; Z - sitoplazma bo`linadi
B) X - somatik hujayralar bo`linadi; Y - irsiy bir xillik yuzaga keladi; Z - juft gomologik xromasomalar ajraladi
C) X - sitokinez bir martta sodir bo`ladi; Y - jinsiy hujayralar
hosil bo`ladi; Z - interfaza davridan so`ng amalga oshadi
D) X - irsiy bir xillik yuzaga keladi; Y - interkinez sodir bo`ladi; Z - sitoplazma ikki martta bo`linadi
67. Meyozning birinchi bo`linishidan avval hujayrada xromasomalar soni - x, xromatidlar soni - m, DNK miqdori – d bo`lsa, ikkinchi bo`linishdan so`ng har bir hujayrada bu
ko`rsatkichlar qanday bo`ladi?
A) x, m, d
B) x/2, m/2, d/2
C) x, m/2, d/2
D) x/4, m/2, d/4
68. Mitozdan avval hujayrada xromasomalar soni - n va DNK soni - m bo`lsa, mitoz natijasida hosil bo`lgan hujayralarda ushbu ko`rsatkichlar qanday bo`ladi?
A) n/2 va m/2
B) n/2 va m
C) n va m
D) n va m/2
69. Hayvonlarda tuxum hujayra hosil bo`lishi keltirilgan
quyidagi sxemadan foydalanib A va B hujayralar uchun tegishli ma`lumotlarni aniqlang.
A) A mitoz, B meyoz natijasida hosil bo`ladi
B) B mitoz, A meyoz natijasida hosil bo`ladi
C) A va B da DNK miqdori teng
D) A va B da xromasomalar miqdori teng
IV BOB. IRSIYAT VA O‘ZGARUVCHANLIK
1. Quyidagi qaysi tushuncha allel gen atamasiga mos kelmaydi?
A) gomologik xromasomalarning bir xil lokuslarida joylashgan genlar
B) gomozigota yoki geterozigota bo`lishi mumkin
C) to`la dominantlik, chala dominantlik ko`rinishida irsiylanadi
D) epistaz va polimer ko`rinishida irsiylanuvchi turlari bor
2. Quyidagi qaysi javobda ota ona belgilariga ko`ra F1 avlod quyidagi qaysi javob bo`la olmaydi?
Qora rangli erkak sichqon
|
Jigarrangli urg`ochi sichqon
|
F1
|
A) barcha vakillar qora rangli
B) barcha vakillar jigarrang
C) 75% qora; 25% jigarrang
D) genotipik 1:2:1 nisbatda ajralish
3. Quyidagi qaysi javobda ota ona belgilariga ko`ra F1 avlod quyidagi qaysi javob bo`la oladi?
Qizil gultojbargli nomozshomgul
|
Oq gultojbargli nomozshomgul
|
F1
|
A) barcha vakillar qizil rangli
B) barcha vakillar pushti
C) 50% qizil; 50% oq
D) fenotipik va genotipik 1:2:1 nisbatda ajralish
4. Qora rangli quyonlari genotipini aniqlang.
1) ; 2) 3) ; 4)
; 5) cc; 6)
A) 3,5 B) 2,4
C) 1,2 D) 1,6
5. Oyoq panjalari, dum, quloq, burunning qora rangli quyonlargenotipini aniqlang.
A)
B)
C)
;
D) cc
6. Albinizm bilan kasallangan quyonlar genotipini aniqlang.
A)
B)
C)
;
D) cc
7. Shinshilla rangli quyonlar genotipini aniqlang.
A)
B)
C)
;
D) cc
8. Pleytropiya uchun tegishli ma`lumotni aniqlang.
1) genotipda allel genlar soni 2 tadan ko`p bo`ladi;
2) odamlarda qon guruhlarini irsiylanishi misol bo`ladi;
3) bir genning bir necha belgilarni nazorat qilishi;
4) birlamchi va ikkilamchi turlari bor;
5) har bir allel gen mustaqil holda o`z ta`sirini yuzaga chiqaradi;
6) quyonlarda jun rangini yuzaga chiqishini boshqaradi.
A) 1,6 B) 2,5
C) 3,4 D) 3,6
9. Kodominantlik uchun tegishli ma`lumotni aniqlang.
1) genotipda allel genlar soni 2 tadan ko`p bo`ladi;
2) odamlarda qon guruhlarini irsiylanishi misol bo`ladi;
3) bir genning bir necha belgilarni nazorat qilishi;
4) birlamchi va ikkilamchi turlari bor;
5) har bir allel gen mustaqil holda o`z ta`sirini yuzaga chiqaradi;
6) quyonlarda jun rangini yuzaga chiqishini boshqaradi.
A) 1,6 B) 2,5
C) 3,4 D) 3,6
10. Ko`p allellik uchun tegishli ma`lumotni aniqlang.
1) genotipda allel genlar soni 2 tadan ko`p bo`ladi;
2) odamlarda qon guruhlarini irsiylanishi misol bo`ladi;
3) bir genning bir necha belgilarni nazorat qilishi;
4) birlamchi va ikkilamchi turlari bor;
5) har bir allel gen mustaqil holda o`z ta`sirini yuzaga chiqaradi;
6) quyonlarda jun rangini yuzaga chiqishini boshqaradi.
A) 1,6 B) 2,5
C) 3,4 D) 3,6
11. Rasmda keltirilgan kasallik turning irsiylanish tipiga mos keluvchi javobni aniqlang.
A) kodominantlik
B) birlamchi pleytropiya
C) ikkilamchi pleytropiya
D) ko`pallelli
12. Quyidagi duragaylash jadvalidagi 1 va 5 - katakchalar uchun mos keluvchi javobni aniqlang.
P
|
Fenotip
|
Novvotrang
|
x
|
Novvot rang
|
Genotip
|
1
|
2
|
F1
|
malla
|
novvotrang
|
oq rang
|
%
|
3
|
4
|
5
|
Genotipik ajralish
|
1:2:1
|
Fenotipik ajralish
|
6
|
A) Aa; 25 B) Aa; 50
C) aa; 25 D) AA; 50
13. Quyidagi g`oza o`simligi duragaylash jadvalidagi 6- katakcha uchun mos keluvchi javobni aniqlang.
P
|
Fenotip
|
Novvotrang
|
X
|
Novvot rang
|
Genotip
|
1
|
2
|
F1
|
malla
|
novvotrang
|
oq rang
|
%
|
3
|
4
|
5
|
Genotipik ajralish
|
6
|
Fenotipik ajralish
|
1:2:1
|
A) avlodning 25 % I gomozigota organzimlar
B) avlodning 50 % I geterozigota organzimlar
C) ikki xil genotipli novvot rang organizmlar olinadi
D) avlodning 50 % keying avlodda ajralish bermaydi
14. Allel (a), noallel (b) genlarning o`zaro ta`siri turlarini aniqlang.
1) komplementar; 2) ko`p allelic; 3) epistaz;
4) koodominantlik; 5) to`la dominantlik;
6) polimeriya
A) a – 1,4,5; b – 2,3,6
B) a – 1,3,5; b – 2,4,6
C) a – 2,4,5; b – 1,3,6
D) a – 1,3,4; b – 2,4,6
15. Quyidagi qaysi irsiylanish turlarida bitta belgi bir nechta gen ta’sirida yuzaga chiqishi mumkin?
1) komplementar; 2) ko`p allelic; 3) epistaz;
4) koodominantlik; 5) to`la dominantlik;
6) polimeriya
A) 1,2,5 B) 2,3,4
C) 1,3,6 D) 2,4,5
16. Moslang.
1) neytral aminokislota tashuvchisi (B0AT1) mutatsiyasi misol bo`la oladi;
2) birlamchi pleytropiya deb ataladi;
3) belgilar navbat bilan yuzaga chiqadi;
4) odamlardagi o`roqsimon anemiya misol bo`ladi;
5) ikkilamchi pleytropiya deb ataladi;
6) belgilar bir vaqtda yuzaga chiqadi.
A) I – 1,2,3; II – 4,5,6
B) I – 1,3,5; II – 2,4,6
C) I – 1,3,6; II – 2,4,5
D) I – 1,2,6; II – 3,4,5
17. Quyidagi qaysi irsiylanish turlarida bitta gen bir nechta belgining yuzaga chiqishiga ta’sir qilishi mumkin?
1) komplementar; 2) ko`p allelic; 3) epistaz;
4) koodominantlik; 5) to`la dominantlik;
6) polimeriya
A) 1,2,5 B) 2,3,4
C) 1,3,6 D) 2,4,5
18. Quyidagi qaysi holat rasmdagi kabi irsiylanishni ifodalaydi?
A) chala dominantlik B) ko`p allelic
C) komplementlar ta`sir D) to`la dominantlik
19. Quyidagi qaysi holat rasmdagi kabi irsiylanishni ifodalaydi?
A) sichqonlarda yungning qora va kulrang bo`lishi
B) nomozshomgulda gul rangi irsiylanishi
C) odamlarda qon guruhi irsiyalanishi
D) odamlarda o`roqsimon anemiya
20. Quyidagi qaysi holat rasmdagi kabi irsiylanishni ifodalaydi?
A) sichqonlarda yungning qora va kulrang bo`lishi
B) nomozshomgulda gul rangi irsiylanishi
C) odamlarda qon guruhi irsiyalanishi
D) odamlarda o`roqsimon anemiya
21. Quyidagi qaysi holat rasmdagi kabi irsiylanishni ifodalaydi?
A) chala dominantlik B) ko`p allelic
C) koodominantlik` D) to`la dominantlik
22. Quyidagi qaysi holat rasmdagi kabi irsiylanishni ifodalaydi?
A) chala dominantlik B) ko`p allelic
C) koodominantlik` D) to`la dominantlik
23. Quyidagi qaysi holat rasmdagi kabi irsiylanishni ifodalaydi?
A) sichqonlarda yungning qora va kulrang bo`lishi
B) nomozshomgulda gul rangi irsiylanishi
C) odamlarda qon guruhi irsiyalanishi
D) odamlarda o`roqsimon anemiya
24. Jadvalga mos qon guruhlarni moslang.
|
1
|
2
|
3
|
4
|
A
|
I0I0
|
IAIA; IAI0
|
IBIB; IBI0
|
IAIB
|
B
|
IBIB; IBI0
|
I0I0
|
IAIA; IAI0
|
IAIB
|
C
|
IBIB; IBI0
|
IAIB
|
I0I0
|
IAIA; IAI0
|
D
|
IAIA; IAI0
|
IBIB; IBI0
|
IAIB
|
I0I0
|
25. Rasmda qaysi tipdagi irsiylanish tasvirlangan?
A) komplementar
B) to`la dominantlik
C) pleytropiya
D) polimeriya
26. Birlamchi jinsiy belgilarni aniqlang.
1) hasharotlarning erkaklarini mo`ylovlari uzun, qorni hipcha bo`lishi;
2) erkak chumchuqsimonlarning boshidagi bir to`p patlari bo`lishi;
3) baliqlarda tuxum hujayralar bir juft tuxumdonlarda yetilishi;
4) odamlarda tuxumdonlar kichik chanoq bo`shlig`ida joylashgan.
A) 1,2 B) 3,4
C) 2,3 D) 1,4
27. Ikkilamchi jinsiy belgilarni aniqlang.
1) hasharotlarning erkaklarini mo`ylovlari uzun, qorni hipcha bo`lishi;
2) erkak chumchuqsimonlarning boshidagi bir to`p patlari bo`lishi;
3) baliqlarda tuxum hujayralar bir juft tuxumdonlarda yetilishi;
4) odamlarda tuxumdonlar kichik chanoq bo`shlig`ida joylashgan.
A) 1,2 B) 3,4
C) 2,3 D) 1,4
28 Quyidagilar orasidan to`g`ri ma`lumotlarni aniqlang.
A) erkak va urg`ochilari farqlanuvchi organizmlarda jinsiy dimorfizm uchramaydi
B) ayrim jinsli organizmlarga nisbatan jinslar nisbati 1:1 deb hisoblab bo`lmaydi
C) erkak va urg`ochilarda farqlanuvchi xromasomalar autosomalar deyiladi
D) drozofilla kariotipida jinsiy xromasomalar soni 2 ta
29. Quyidagi ma`lumotlar orasidan to`g`rilarini aniqlang.
1) agar kariotipda jinsiy xromasomalar XX ko`rinishda bo`lsa gomogometali
organism hisoblanadi;
2) agar kariotipda jinsiy xromasomalar XY ko`rinishda bo`lsa gomogometali organism hisoblanadi;
3) erkak sutemizuvchilar geterogometalidir;
4) qushlarning erkaklarida jinsiy xromasomalar XY tarkibli bo`ladi.
A) 1,3 B) 2,4
C) 2,4 D) 1,4
30. Kariotipida 78 ta xromasoma bo`lgan ko`k kaptar uchun quyidagi qaysi jadval mos?
A)
Erkak kaptar
|
Somatic hujayra
|
Spermatozoid
|
76 + XX
|
38 + X
|
B)
Urg`ochi kaptar
|
Somatic hujayra
|
Tuxum hujayra
|
76 + XX
|
38 + X
|
C)
Erkak kaptar
|
Somatic hujayra
|
Spermatozoid
|
76 + XY
|
38 + X yoki 38 + Y
|
D)
Urg`ochi kaptar
|
Somatic hujayra
|
Tuxum hujayra
|
76 + XY
|
39 + X yoki 39 + Y
|
31. Kariotipida 42 ta xromasoma bo`lgan uy sichqoni uchun quyidagi qaysi jadval mos?
A)
Erkak
|
Somatic hujayra
|
Spermatozoid
|
42 + XX
|
21 + X
|
B)
Urg`ochi
|
Somatic hujayra
|
Tuxum hujayra
|
40 + XX
|
20 + X
|
C)
Erkak
|
Somatic hujayra
|
Spermatozoid
|
40 + XY
|
21 + X yoki 21 + Y
|
D)
Urg`ochi
|
Somatic hujayra
|
Tuxum hujayra
|
40 + XY
|
21 + X yoki 21 + Y
|
32. Qandala uchun mos javobni aniqlang.
A) erkaklari X yoki Y xromasoma saqlovchi spermatozoidlar hosil qiladi
B) urg`ochilarining somatic hujayrasi 12+XO holatda kariotipga ega
C) urg`ochilari faqat X xromasoma tutuvchi tuxum hujayralar hosil qiladi
D) erkak qandalalar kariotipida 12+XY ko`rinishda xromasomalar bo`ladi
33. Chigirtkalar uchun mos javobni aniqlang.
A) erkaklari X yoki Y xromasoma saqlovchi spermatozoidlar hosil qiladi
B) urg`ochilarining somatic hujayrasi 12+XO holatda kariotipga ega
C) urg`ochilari faqat X xromasoma tutuvchi tuxum hujayralar hosil qiladi
D) erkaklarining kariotipida 12+XY ko`rinishda xromasomalar bo`ladi
34. Qandala uchun quyidagi qaysi jadval mos?
A)
Erkak
|
Somatic hujayra
|
Spermatozoid
|
12 + XX
|
6 + X
|
B)
Urg`ochi
|
Somatic hujayra
|
Tuxum hujayra
|
12 + XX
|
6 + X
|
C)
Erkak
|
Somatic hujayra
|
Spermatozoid
|
12 + XO
|
6 + X yoki 6 + Y
|
D)
Urg`ochi
|
Somatic hujayra
|
Tuxum hujayra
|
12 + XO
|
6 + X yoki 6 + O
|
35. Chigirtka uchun quyidagi qaysi jadval mos?
A)
Erkak
|
Somatic hujayra
|
Spermatozoid
|
12 + XX
|
6 + X
|
B)
Urg`ochi
|
Somatic hujayra
|
Tuxum hujayra
|
12 + XX
|
6 + X
|
C)
Erkak
|
Somatic hujayra
|
Spermatozoid
|
12 + XO
|
6 + X yoki 6 + Y
|
D)
Urg`ochi
|
Somatic hujayra
|
Tuxum hujayra
|
12 + XO
|
6 + X yoki 6 + O
|
36. Qushlar uchun mos javobni aniqlang.
A) erkaklari Z yoki W xromasoma saqlovchi spermatozoidlar hosil qiladi
B) urg`ochilarining somatic hujayrasida jinsiy xromasomalar ZZ holatda kariotipga ega
C) urg`ochilari W yoki Z xromasoma tutuvchi tuxum hujayralar hosil qiladi
D) erkaklarining spermatozoidida ZZ ko`rinishda jinsiy xromasomalar bo`ladi
37. Jinsni aniqlashning progam usuli haqidagi to`g`ri fikrni aniqlang.
1) jins shakllanishi tashqi muhit omillariga bog‘liq;
2) jins tuhum hujayralar urugianish davrida ma’lum bo’ladi;
3) urug’lanish natijasida sitoplazmaga boy tuxum hujayradan urg‘ochi, sitoplazmasi kam tuxum hujayradan esa erkak organizmni hosil bo’ladi;
4) jins tuhum hujayra otalanmasdan oldin ma’lum bo’ladi;
5) ayrim chuvalchanglar urug`langan tuhum hujayrasi toshlarga yopishib erkin hayot kechirsa urg’ochi, urg’ochi organizmga yopishib parazitlik qilsa, erkak organizm rivojlanadi;
6) jinsni asosan jinsiy xromosomalar belgilaydi.
A) 3,4 B) 2,6 C) 1,5 D) 1,4
38. Jinsni aniqlashning epigam usuli haqidagi to`g`ri fikrni aniqlang.
1) jins shakllanishi tashqi muhit omillariga bog‘liq;
2) jins tuhum hujayralar urugianish davrida ma’lum bo’ladi;
3) urug’lanish natijasida sitoplazmaga boy tuxum hujayradan urg‘ochi, sitoplazmasi kam tuxum hujayradan esa erkak organizmni hosil bo’ladi;
4) jins tuhum hujayra otalanmasdan oldin ma’lum bo’ladi;
5) ayrim chuvalchanglar urug`langan tuhum hujayrasi toshlarga yopishib erkin hayot kechirsa urg’ochi, urg’ochi organizmga yopishib parazitlik qilsa, erkak organizm rivojlanadi;
6) jinsni asosan jinsiy xromosomalar belgilaydi.
A) 3,4 B) 2,6 C) 1,5 D) 1,4
39. Jinsni aniqlashning singam usuli haqidagi to`g`ri fikrni aniqlang.
1) jins shakllanishi tashqi muhit omillariga bog‘liq;
2) jins tuhum hujayralar urugianish davrida ma’lum bo’ladi;
3) urug’lanish natijasida sitoplazmaga boy tuxum hujayradan urg‘ochi, sitoplazmasi kam tuxum hujayradan esa erkak organizmni hosil bo’ladi;
4) jins tuhum hujayra otalanmasdan oldin ma’lum bo’ladi;
5) ayrim chuvalchanglar urug`langan tuhum hujayrasi toshlarga yopishib erkin hayot kechirsa urg’ochi, urg’ochi organizmga yopishib parazitlik qilsa, erkak organizm rivojlanadi;
6) jinsni asosan jinsiy xromosomalar belgilaydi.
A) 3,4 B) 2,6 C) 1,5 D) 1,4
40. Drozofila meva pashshasi uchun quyidagi qaysi duragaylash usuli tog`ri natija bergan?
A) qizil ko`zli erkak va urg`ochi drozofila pashshalaridan oq ko`zli erkak pashshalar tug`ilishi mumkin
B) oq ko`zli erkak va qizil ko`zli urg`ochi pashshalardan qizil oq ko`zli urg`ochi pashshalar olish mumkin emas
C) qizil ko`zli erkak va oq ko`zli urg`ochi pashshalar naslining 50 % i qizil ko`zli erkak pashshalar bo`ladi
D) qizil ko`zli urg`ochi va oq ko`zli erkak pashshalar naslining barchasi har doim qizil ko`zli bo`ladi.
41. Tovuqlarning duragaylashiga oid quyidagi qaysi chatishtirish natijasi to`g`ri?
A) qora patli urg`ochi va chipor patli erkak = chipor patli erkak va urg`ochi nasllar
B) chipor patli urg`ochi va qora patli erkak = chipor patli tovuq va qora patli xo`rozlar
C) chipor patli tovuq va xo`rozlar = bunday chatishtirish natijasida har doim chipor patli nasllar olinadi
D) qora patli xo`roz va tovuqlar = chipor patli nasllar
42. Quyidagi chatishtirish natijasi qaysi javobda to`g`ri keltirilgan?
“genotipik sog`lom ona x gemofilik ota”
A) farzandlarning 75% sog’lom, qizlarning 50% tashuvchi, o’gil bolalarning 50% kasal
B) Farzandlarning barchasi sog’lom, qizlarning barchasi tashuvchi
C) farzandlarning 50% sog’lom, qizlarning 50% tashuvchi, o’gil bolalarning 50% kasal
D) barcha farzandlar sog`lom
43. Quyidagi chatishtirish natijasi qaysi javobda to`g`ri keltirilgan?
“sog`lom (tashuvchi) ona x sog`lom ota”
A) farzandlarning 75% sog’lom, qizlarning 50% tashuvchi, o’gil bolalarning 50% kasal
B) Farzandlarning barchasi sog’lom, qizlarning barchasi tashuvchi
C) farzandlarning 50% sog’lom, qizlarning 50% tashuvchi, o’gil bolalarning 50% kasal
D) barcha farzandlar sog`lom
44. Quyidagi chatishtirish natijasi qaysi javobda to`g`ri keltirilgan?
“sog`lom (tashuvchi) ona x gemofilik ota”
A) farzandlarning 75% sog’lom, qizlarning 50% tashuvchi, o’gil bolalarning 50% kasal
B) Farzandlarning barchasi sog’lom, qizlarning barchasi tashuvchi
C) farzandlarning 50% sog’lom, qizlarning 50% tashuvchi, o’gil bolalarning 50% kasal
D) barcha farzandlar sog`lom
45. Quyidagi chatishtirish natijasi qaysi javobda to`g`ri keltirilgan?
“genotipik sog`lom ona x genotipik sog`lom ota”
A) farzandlarning 75% sog’lom, qizlarning 50% tashuvchi, o’gil bolalarning 50% kasal
B) Farzandlarning barchasi sog’lom, qizlarning barchasi tashuvchi
C) farzandlarning 50% sog’lom, qizlarning 50% tashuvchi, o’gil bolalarning 50% kasal
D) barcha farzandlar sog`lom
46. Quyidagi chatishtirish natijasi qaysi javobda to`g`ri keltirilgan?
“genotipik sog`lom ona x daltonik ota”
A) farzandlarning 75% sog’lom, qizlarning 50% tashuvchi, o’gil bolalarning 50% kasal
B) Farzandlarning barchasi sog’lom, qizlarning barchasi tashuvchi
C) farzandlarning 50% sog’lom, qizlarning 50% tashuvchi, o’gil bolalarning 50% kasal
D) barcha farzandlar sog`lom
47. X va Y xromasomada joylashgan genlarni ajrating.
1) gemofiliya; 2) ixtioz; 3) gipertrixoz;
4) daltonizm; 5) D vitamini bilan davolanmaydigan raxit; 6) ikkinchi kurak tishning yo`qligi; 7) qandsiz diabet; 8) tishlarning katta kichikligi.
48. Quyidagi qaysi qatorda genotipdan kelib chiqib drozofila pashshalari fenotipi to`g`ri ifodalangan?
A) X
aXX – oq ko`zli, o`ta gavdali urg`ochi
B) X
AXY – qizil ko`zli, o`ta gavdali erkak
C) X
AO – qizil ko`zli urg`ochi
D) YO – yashovchan erkak drozofila
49. Quyidagi qaysi belgilar qatori o`g`illarga otadan ham, onadan ham o`tishi mumkin?
A) gemofiliya, ixtioz, gipertrixoz
B) qandsiz diabet, daltonizm, gemofiliya
C) D vitamini bilan davolanmaydigan raxit, ixtioz
D) gipertrixoz, tishlarning katta kichikligi
50. Quyidagi qaysi belgilar qatori o`g`illarga faqat otadan o`tishi mumkin?
A) gemofiliya, ixtioz, gipertrixoz
B) qandsiz diabet, daltonizm, gemofiliya
C) D vitamini bilan davolanmaydigan raxit, ixtioz
D) gipertrixoz, tishlarning katta kichikligi
51. Ontogenetik o`zgaruvchanlik uchun tegishli ma`lumotlarni aniqlang.
1) fenotipik o`zgaruvchanlik;
2) tashqi muhit omillari ta`sirida yuzaga keladi;
3) sersuv va suvi kam joyda o`sgan ikki o`simlik farqi misolida ko`rsatish mumkin;
4) organism hayot davomida o`zgarishlarga uchrashi misolida tushuntirish mumkin.
A) 2,4 B) 3,4
C) 2,3 D) 1,4
52. Modifikatsion o`zgaruvchanlik uchun tegishli ma`lumotlarni aniqlang.
1) fenotipik o`zgaruvchanlik;
2) tashqi muhit omillari ta`sirida yuzaga keladi;
3) sersuv va suvi kam joyda o`sgan ikki o`simlik farqi misolida ko`rsatish mumkin;
4) organism hayot davomida o`zgarishlarga uchrashi misolida tushuntirish mumkin.
A) 2,4 B) 3,4
C) 2,3 D) 1,4
53. Quyidagi o`zgaruvchanlikni izohlang.
A) fenotipik – mofifikatsion
B) genotipik – mutatsion
C) fenotipik – ontogenetic
D) genotipik – kombinativ
54. Quyidagi o`zgaruvchanlikni izohlang.
A) fenotipik – mofifikatsion
B) genotipik – mutatsion
C) fenotipik – ontogenetic
D) genotipik – kombinativ
55. Tranzitsiya uchun tegishli ma`lumotlarni aniqlang.
1) gen mutatsiyasi hisoblanadi;
2) purin asoslarining purin asoslari bilan o`rin almashinishiga aytiladi;
3) purin asoslarining pirimidin asoslari bilan o`rin almashinishiga aytiladi;
4) o`roqsimon anemiyani yuzaga kelishi bilan tushuntirish mumkin;
5) xromasoma mutatsiyasi hisoblanadi.
A) 1,4,5 B) 2,3,5
C) 1,2,4 D) 1,3,5
56. Transversiya uchun tegishli ma`lumotlarni aniqlang.
1) gen mutatsiyasi hisoblanadi;
2) purin asoslarining purin asoslari bilan o`rin almashinishiga aytiladi;
3) purin asoslarining pirimidin asoslari bilan o`rin almashinishiga aytiladi;
4) o`roqsimon anemiyani yuzaga kelishi bilan tushuntirish mumkin;
5) xromasoma mutatsiyasi hisoblanadi.
A) 1,3,4 B) 2,4,5
C) 1,2,5 D) 3,4,5
57. Xromasoma mutatsiyalarini moslang.
A) deletsiya - xromosoma bir qismining yo‘qolishi;
Inversiya - xromosoma qismining 180oCga aylanib qolishi;
Duplikatsiya - xromosoma ayrim qismining ikki hissa ortishi
Translokatsiya - nogomologik xromosoma qismlarining almashinishi
B) inversiya - xromosoma bir qismining yo‘qolishi;
deletsiya - xromosoma qismining 180oCga aylanib qolishi;
Duplikatsiya - xromosoma ayrim qismining ikki hissa ortishi
Translokatsiya - nogomologik xromosoma qismlarining almashinishi
C) deletsiya - xromosoma bir qismining yo‘qolishi;
Inversiya - xromosoma qismining 180oCga aylanib qolishi;
deletsiya - xromosoma ayrim qismining ikki hissa ortishi
duplikatsiya - nogomologik xromosoma qismlarining almashinishi
D) deletsiya - xromosoma bir qismining yo‘qolishi;
duplikatsiya - xromosoma qismining 180oCga aylanib qolishi;
inversiya - xromosoma ayrim qismining ikki hissa ortishi
Translokatsiya - nogomologik xromosoma qismlarining almashinishi
58. Genom mutatsiyalarini moslang.
a) monosomiya; b) polisomiya; c)
poliploidiya;
d) trisomiya.
A) b – (2n+3), (2n+4); d - (n2), (n3), (n4)
B) a - (2n+1); c - (n2), (n3), (n4)
C) a - (2n-1); d - (2n+1);
D) c - (n2), (n3), (n4); d - (2n+3)
59. 2n = 25 xromasomali tamaki bu qaysi mutatsiya maxsuli hisoblanadi?
A) monosomiya B) trisomiya
C) poliploidiya D) polisomiya
60. Odamlarda Daun sindromining uchrashi bu qaysi mutatsiya maxsuli hisoblanadi?
A) monosomiya B) trisomiya
C) poliploidiya D) polisomiya
61. Go`zaning 26, 52 xromasomali turlarining uchrashi bu qaysi mutatsiya maxsuli hisoblanadi?
A) monosomiya B) trisomiya
C) poliploidiya D) polisomiya
62. Mutatsion nazariya muallifini aniqlang.
A) G. Mendel B) T. Morgan
C) G. de Friz D) Ch. Elton
63. Gibridiologik nazariya muallifini aniqlang.
A) G. Mendel B) T. Morgan
C) G. de Friz D) Ch. Elton
64. Quyida qaysi xromasoma mutatsiyasi berilgan?
A) deletsiya B) inversiya
C) duplikatsiya D) translokatsiya
65. Quyida qaysi xromasoma mutatsiyasi berilgan?
A) deletsiya B) inversiya
C) duplikatsiya D) translokatsi
66. Quyida qaysi xromasoma mutatsiyasi berilgan?
A) deletsiya B) inversiya
C) duplikatsiya D) translokatsiya
V BOB. GENETIK MUHANDISLIK VA BIOTEXNOLOGIYA
1. Plazmidlar haqidagi to`g`ri ma`lumotlarni aniqlang.
1) RNK zanjiridan iborat;
2) vector konstruksiya yaratishda foydalaniladi;
3) bakteriyalarni antibiotiklarga chidamliroq qiladi;
4) hech qachon asosiy DNK ga birikmaydi.
A) 1,4 B) 2,3 C) 2,4 D) 1,3
2. DNK – polimeraza uchun tegishli bo`lgan ma`lumotlarni aniqlang.
1) RNK matritsasi asosida DNK sintezlaydi;
2) 1958 – yilda Korenberg tomonidan kashf qilingan;
3) reduplikatsiya jarayonida qatnashadi;
4) retroviruslar tomonidan keng foydalaniladi;
A) 1,4 B) 2,3 C) 2,4 D) 1,3
3. Teskari transkriptaza (revertaza) uchun tegishli bo`lgan ma`lumotlarni aniqlang.
1) RNK matritsasi asosida DNK sintezlaydi;
2) 1958 – yilda Korenberg tomonidan kashf qilingan;
3) reduplikatsiya jarayonida qatnashadi;
4) retroviruslar tomonidan keng foydalaniladi;
A) 1,4 B) 2,3 C) 2,4 D) 1,3
4. Restriksiya sayti bu …
A) reduplikatsiya natijasida yuzaga kelgan molekula
B) revertaza ta`sirida hosil qilingan DNK
C) DNK dagi muayyan nuqta
D) bakteriyani antibiotikka chidamliligini oshiruvchi qism
5. EcoRI (a), EcoRV (b) uchun tegishli ma`lumotni
aniqlang.
1) DNKni yopishqoq uchlar hosil qilib kesadi;
2) DNK ni to`mtoq uchlar hosil qilib kesadi;
3) A – T orasini kesadi;
4) G – A orasini kesadi;
A) a – 1,2; b – 3,4 B) a – 2,3; b – 1,4
C) a – 2,4; b – 1,3 D) a – 1,3; b – 2,4
6. Elektroforez …
A) DNK ni ikki hissa oshiruvchi ferment
B) DNK ni bo`laklarini ajratuvchi qurilma
C) DNK ni bo`laklarga bo`luvchi ferment
D) DNK bo`laklarini ulovchi ferment
7. Ligaza …
A) DNK ni ikki hissa oshiruvchi ferment
B) DNK ni bo`laklarini ajratuvchi qurilma
C) DNK ni bo`laklarga bo`luvchi ferment
D) DNK bo`laklarini ulovchi ferment
8. Moslang.
9. Interferon bu …
A) bakteriya
B) DNK ni kesuvchi ferment
C) viruslarga qarshi preparat
D) plazmid
10. Genlarni klonlash qanday ketma – ketlikda olib boriladi?
1) vektor konstruksiya tayyorlash; 2) genni klonlash; 3) vektor genni retsipiyent hujayraga kiritish; 4) donor DNKga ega hujayralarni ajratib olish; 5) noyob genni aniqlash.
J:
11. Moslang.
1 - 2 - 3 - 4 - 5 –
6 - 7 - 8 - 9 - 10 –
12. Pvul haqidagi to`g`ri muloxazani toping.
A) DNK ni ulovchi ferment
B) DNK ni T va C oralig`ini aniqlab kesuvchi ferment
C) plazmid
D) DNK ni A va T oralig`ini aniqlab kesuvchi ferment
13. HpaI haqidagi to`g`ri muloxazani aniqlang.
A) A va T oralig`ini aniqlab, DNK ni yopishqoq uch xosil qilib kesadi
B) A va T oralig`ini aniqlab, DNK ni to`mtoq uch xosil qilib kesadi
C) C va G oralig`ini aniqlab, DNK ni yopishqoq uch xosil qilib kesadi
D) C va G oralig`ini aniqlab, DNK ni to`mtoq uch xosil qilib kesadi
14. Quyidagilarni aniqlang.
Bir martta EcoRI fermenti DNK ni kesganida…
I – uzilgan H bog`lar soni;
II – uzilgan fosfodiefir bog`lari soni
A) I – 2; II – 2 B) I – 4; II – 2
C) I – 0; II – 2 D) I – 8; II – 2
15. Quyidagilarni aniqlang.
Bir martta EcoRV fermenti DNK ni kesganida…
I – uzilgan H bog`lar soni;
II – uzilgan fosfodiefir bog`lari soni
A) I – 2; II – 2 B) I – 4; II – 2
C) I – 0; II – 2 D) I – 8; II – 2
16. Quyidagilarni aniqlang.
Bir martta PvuI fermenti DNK ni kesganida…
I – uzilgan H bog`lar soni;
II – uzilgan fosfodiefir bog`lari soni
A) I – 2; II – 2 B) I – 4; II – 2
C) I – 0; II – 2 D) I – 8; II – 2
17. Quyidagilarni aniqlang.
Bir martta HpaI fermenti DNK ni kesganida…
I – uzilgan H bog`lar soni;
II – uzilgan fosfodiefir bog`lari soni
A) I – 2; II – 2 B) I – 4; II – 2
C) I – 0; II – 2 D) I – 8; II – 2
18. Moslang.
A - B - C - D –
19. Ilk bor DNK va genlarni klonlagan olimlarni aniqlang.
A) Korenberg B) H.Boyer va S. Koen
C) G. de Friz D) G. Mendel
VI BOB. EKOSISTEMA
1. Ekosistema atamasini fanga kim kiritgan?
A) V. Vernadskiy B) E. Sukachev
C) A. Tensli D) E. Lerua
2. Quyidagi ekosistemalarni kattaligiga ko`ra qaysi
qatorda to`g`ri ko`rsatilgan.
a) tropic o`rmon – mezoekosistema;
b) archazor o`rmon – mezoekosistema;
c) tayga – makroekosistema;
d) ko`lmak suv – makroekosistema;
A) a,c B) b,d C) b,c D) a,d
3. Makroekosistemalarni aniqlang.
1) ko`lmak suv; 2) tropic o`rmon;
3) dala; 4) akvarium; 5) archazor o`rmon;
6) daryo; 7) ocean; 8) tayga
A) 2,7,8 B) 3,5,6 C) 1,4 D) 2,5,6
4. Mezoekosistemalarni aniqlang.
1) ko`lmak suv; 2) tropic o`rmon;
3) dala; 4) akvarium; 5) archazor o`rmon;
6) daryo; 7) ocean; 8) tayga
A) 2,7,8 B) 3,5,6 C) 1,4 D) 2,5,6
5. Mikroekosistemalarni aniqlang.
1) ko`lmak suv; 2) tropic o`rmon;
3) dala; 4) akvarium; 5) archazor o`rmon;
6) daryo; 7) ocean; 8) tayga
A) 2,7,8 B) 3,5,6 C) 1,4 D) 2,5,6
6. Biotsenoz tarkibini aniqlang.
A) fitotsenoz, zootsenoz B) edafatob, klimatop
C) fitotsenoz, biotope D) zootsenoz, edafatop
7. Ekotop tarkibini aniqlang.
A) fitotsenoz, zootsenoz B) edafatob, klimatop
C) fitotsenoz, biotope D) zootsenoz, edafatop
8. Klimatop tarkibiga kirmaydi?
A) harorat B) yorug`lik
C) namlik D) tuproq
9. Quyidagi organizmlarni ekosistema funksional
guruhlariga moslang.
a) produtsent; b) konsument; c) redutsent (destruktor).
1) saprofit zamburug`lar; 2) parazit o`simliklar;
3) terak; 4) xemasintezlovchi bakteriyalar;
5) yirtqich hayvonlar.
A) a – 3,4; b – 2,5; c – 1
B) a – 1,3; b – 5; c – 2,4
C) a – 2,4; b – 1,3; c – 5
D) a – 1,4; b – 3,5; c – 2
10. Rasmda biotsenozning qaysi guruhiga organizmlar keltirilgan?
A) autotroph B) redutsent
C) xemotrof D) konsument
11. Ekotop tarkibiy qismi berilgan javobni belgilang.
A) edafotop, klimatatop
B) mikosenoz, mikrobiosenoz
C) suv, tuproq, o`simlik
D) mikroorganizmlar, o‘simliklar, hayvonlar
12. V.N.Sukachev bo‘yicha biogeotsenoz strukturasida bo`sh qolgan qism o`rniga to`g`ri kelishi mumkin bo`lgan tuzilmani aniqlang.
A) mikosenoz B) klimatotop
C) harorat D) suv
13. Mikroekosistemalar keltirilgan javobni
aniqlang.
A) umurtqasiz hayvonlarga ega chiriyotgan
to‘nka
B) dala, archazor o‘rmon, hovuz
C) dasht, tayga, tropik o‘rmon
D) biosfera
14. Mezoekosistemalar keltirilgan javobni aniqlang.
A) umurtqasiz hayvonlarga ega chiriyotgan
to‘nka
B) dala, archazor o‘rmon, hovuz
C) dasht, tayga, tropik o‘rmon
D) biosfera
15. Makroekosistema keltirilgan javobni
aniqlang.
A) umurtqasiz hayvonlarga ega chiriyotgan
to‘nka
B) dala, archazor o‘rmon, hovuz
C) dasht, tayga, tropik o‘rmon
D) biosfera
16. Global ekosistemalar keltirilgan javobni aniqlang.
A) umurtqasiz hayvonlarga ega chiriyotgan
to‘nka
B) dala, archazor o‘rmon, hovuz
C) dasht, tayga, tropik o‘rmon
D) biosfera
17. Dengiz ekosistemalari Yer sharining necha foizini
egallagan?
A) 50 B) 30 C) 70 D) 90
18. Agroekosistema uchun tegishli ma`lumotlarni aniqlang.
1) o`z o`zini boshqaradi, o`z o`zini tiklay oladi;
2) energiya manbalaridan biri inson tomonidan beriladigan
qo`shimcha ozuqalar;
3) ekologik sukksetsiya yuz beradi;
4) faqat bir turdagi organizmlar jamoalari bo`ladi.
A) 1,4 B) 2,3 C) 2,4 D) 1,3
19. Quyidagi qaysi ekosistemalar ekologik sukksetsiya
jarayonini amalga oshirishi mumkin?
1) sahrolar; 2) tokzorlar; 3) limanlar;
4) bug`doyzor; 5) adir.
A) 1,2,4 B) 2,3,5 C) 1,2,3 D) 1,3,5
20. Quyidagi ekosistemaning funksional guruhlari o`zaro bog`liqligi keltirilgan rasmdan foydalanib a,b,c ifodalar uchun mos javobni belgilang.
A) a – produtsentlar hisoblanib, ularga parazit o`simliklar misol bo`ladi
B) c – xemosintezlovchi bakteriyalar
C) b – o`txorlar bilan oziqlanuvchi go`shtxo`rlardir
D) c – bu organizmlar guruhiga oq zamburug` misol bo`ladi
21. Abiotik omillarni moslang.
a) edafik omillar;
b) iqlim omillari;
c) topografik omillar;
1) balandlik; 2) namlik; 3)
tuproq zichligi;
4) shamol tezligi; 5) qiyalik ekspozitsiyasi.
A) a – 2; b – 3,4; c – 1,5
B) a – 3,4; b – 1; c – 2,5
C) a – 1,2; b – 3,5; c – 4
D) a – 3; b – 2,4; c – 1,5
22. Tabiiy ekosistemalar uchun tegishli ma`lumotlarni aniqlang.
1) barqaror;
2) o`zini o`zi boshqarmaydi;
3) faqat quyosh energiyasidan foydalanadi;
4) shakllanishi inson faoliyatiga bog`liq;
5) biomlar hisoblanadi;
6) ekinzor dalalar, tokzorlar hisoblanadi.
A) 2,4,6 B) 1,3,5
C) 1,2,6 D) 2,5,6
23. Sun`iy ekosistemalar uchun tegishli ma`lumotlarni aniqlang.
1) barqaror;
2) o`zini o`zi boshqarmaydi;
3) faqat quyosh energiyasidan foydalanadi;
4) shakllanishi inson faoliyatiga bog`liq;
5) biomlar hisoblanadi;
6) ekinzor dalalar, tokzorlar hisoblanadi.
A) 2,4,6 B) 1,3,5
C) 1,2,6 D) 2,5,6
24. Biomlar uchun tegishli ma`lumotlarni aniqlang.
1) barqaror;
2) o`zini o`zi boshqarmaydi;
3) faqat quyosh energiyasidan foydalanadi;
4) shakllanishi inson faoliyatiga bog`liq;
5) dashtlar, sahrolar hisoblanadi;
6) ekinzor dalalar, tokzorlar hisoblanadi.
A) 2,4,6 B) 1,3,5
C) 1,2,6 D) 2,5,6
25. Agrosenoz uchun tegishli ma`lumotlarni aniqlang.
1) barqaror;
2) o`zini o`zi boshqarmaydi;
3) faqat quyosh energiyasidan foydalanadi;
4) shakllanishi inson faoliyatiga bog`liq;
5) biomlar hisoblanadi;
6) ekinzor dalalar, tokzorlar hisoblanadi.
A) 2,4,6 B) 1,3,5
C) 1,2,6 D) 2,5,6
26. Moslang
1 - 2 - 3 - 4 - 5 - 6 - 7 –
8 - 9 - 10 –
27. Biotik omillarni aniqlang.
1) fitogen;
2) zoogen;
3) mikogen;
4) mikrobiogen.
A) 1 – o`simlik; 4 – zamburug` omili
B) 2 – hayvon; 3 – bakteriya omili
C) 1 – o`simlik; 3 – zamburug` omili
D) 2 – hayvon; 3 – bakteriya omili
28. Quyidagi ta`riflarda qaysi biri noto`g`ri
keltirilgan?
A) Klimatop - Ekosistemaning abiogen tarkibiy
qismi
B) Ekologik suksessiya - Biotsenozlarning o‘rin
almashishi
C) Edafotop - Organik birikmalarni hosil qiluvchilar
D) Konsumentlar - Biotop tarkibidagi tirik
Organizmlar
29. Minimum qonuni yoki cheklovchi omil qonuni
muallifi kim?
A) Y.F.Libix B) A. Tensli
C) N. Sukachyev D) N. Dokuchayev
30. Abiotik omillarga mos javoblar keltirilgan
qatornni toping.
A) iqlim omili – namlik; topografik omil – shamol
tezligi; edafik omil – tuproq zichligi; fizik omil –
ionlashtiruvchi nurlar
B) iqlim omili – yorug`lik; topografik omil –
balandlik; edafik omil – tuproq namligi; fizik omil – elektromagnit nurlanish
C) iqlim omili – shamol tezligi; topografik omil –
qiyalikning ekspozitsiyasi; edafik omil – tuproq
tarkibi; fizik omil – yorug`lik
D) iqlim omili – atmosfera bosimi; topografik omil – shamol tezligi; edafik omil – tuproq namligi; fizik omil – ionlashtiruvchi nurlar
31. Yashash muhitining mikogen omil ta`siriga mos javob keltirilgan qatorni toping.
A) sil tayoqchasining organizmga parazit ta`siri
B) bo`rilarning quyonlar bilan oziqlanishi
C) go`zaning vilt bilan kasallanishi
D) quyi yarusdagi o`simliklarga daraxtlar ta`siri
32. Atamalarga mos ta`rifni toping
a – cheklovchi omil; b – tolerantlik zonasi;
c - pessimum zona; d - biologik optimum.
1) ekologik omilning organizm hayot faoliyatiga
ko‘rsatadigan ta’sirining eng qulay chegarasi;
2) tirik organizm, tur, jamoaning hayotiy faoliyati
va rivojlanishini susaytirib yoki to‘xtatib
qo‘yadigan omil;
3) optimum zonasidan og‘ish, ya’ni chetga chiqish
noqulay hayot zonasi;
4) ekologik omil ko‘rsatkichlarining tirik
organizmlar yashashi mumkin bo‘lgan chidamlilik
chegaralari doirasi.
A) a – 2; b – 4; c – 3; d - 1
B) a – 4; b – 2; c – 1; d - 3
C) a – 4; b – 2; c – 3; d - 1
D) a – 2; b – 4; c – 1; d – 3
33. Uy pashshasi uchun . . .
A) tolerantlik zonasi - +7 -- + 50 0C; cheklovchi omil – + 60 0C ; optimal harorat -- + 15 0C; pessimum zona - +23 0C
B) tolerantlik zonasi - 0 -- +60 0C; cheklovchi omil – + 23 0C ; optimal harorat -- + 20 0C; pessimum zona - +30 0C
C) tolerantlik zonasi - +7 -- + 50 0C; cheklovchi omil – + 40 0C ; optimal harorat -- + 23 0C; pessimum zona - +20 0C
D) tolerantlik zonasi - +7 -- + 50 0C; cheklovchi omil – +3 0C ; optimal harorat -- + 22 0C; pessimum zona - +40 0C
34. Evribiontlar uchun tegishli ma`lumotlarni aniqlang.
1) chidamlilik chegarasi tor bo`lgan organimzlar;
2) kosmopolit turlar shu guruhga mansub;
3) keng ko‘lamda o‘zgaruvchan muhit sharoitida yashashga moslashgan organizmlar;
4) kolyushka shundan hayvon hisoblanadi;
5) forel va kambala shunday hayvonlar guruhiga mansub.
A) 2,3,4 B) 1,2,5
C) 1,3,4 D) 2,4,5
35. Stenobiont turlar uchun tegishli ma`lumotlarni aniqlang.
1) chidamlilik chegarasi tor bo`lgan organimzlar;
2) kosmopolit turlar shu guruhga mansub;
3) keng ko‘lamda o‘zgaruvchan muhit sharoitida yashashga moslashgan organizmlar;
4) kolyushka shundan hayvon hisoblanadi;
5) forel va kambala shunday hayvonlar guruhiga mansub.
A) 2,4 B) 1,5
C) 3,4 D) 1,3
36. Kulik uchun tegishli ma`lumotni aniqlang.
A) autotroph B) geterotrof
C) redutsent D) prokariot
37. Chibis uchun tegishli ma`lumotlarni aniqlang.
A) urg`ochilari geterogometali
B) erkaklari geterogometali
C) produtsent
D) redutsent
38. Quyidagi hayvnonlarni moslang.
a) birinchi tartib konsumentlar;
b) ikkinchi tartib konsumentlar;
c) uchinchi tartib konsumentlar;
d) hammaxo`r konsumentlar;
A) zebra – a; ilon – b; lochin – c; suvarak – d
B) chigirtka – a; bo`ri – b; jirafa – c;
suvarak – d
C) ilon – a; lochin – b; bargxo`r qo`ng`iz – c; qo`ng`ir ayiq – d
D) tuya – a; tuyaqush – b; lochin – c; kalamush – d
39. Detriofaglar uchun tegishli ma`lumotni aniqlang.
A) produtsent organizmlardir
B) redutsentlar guruhiga kiradi
C) oziq zanjirida konsument sifatida qatnashadi
D) o`simlikxo`r qo`ng`izlarni kiritish mumkin
40. O’tloq tipidagi oziq zanjiri quydagicha sxemada berilgan bo’lib, x ni toping
A) baqa B) kaltakesak
C) xonqizi D) suluv ninachi
41. Oziq zanjiri atamasini fanga kiritgan olimni aniqlang.
A) Y.F.Libix B) A. Tensli
C) N. Sukachyev D) Ch. Elton
42. Agar oziq zanjiri quyidagicha bo`lsa, laqqa nechanchi trofik daraja hisoblanadi?
fitoplankton → zooplankton → baliq chavoqlari → yirtqich baliq
A) I B) II C) III D) IV
43. Agar oziq zanjiri quyidagicha bo`lsa, cho`rtan nechanchi trofik daraja hisoblanadi?
fitoplankton → zooplankton → baliq chavoqlari → yirtqich baliq
A) I B) II C) III D) IV
44. Agar oziq zanjiri quyidagicha bo`lsa, qizilko`z baliq nechanchi trofik daraja hisoblanadi?
fitoplankton → zooplankton → baliq chavoqlari → yirtqich baliq
A) I B) II C) III D) IV
45. Agar oziq zanjiri quyidagicha bo`lsa, suvsar nechanchi trofik daraja va konsument hisoblanadi?
o‘simlik - mo‘ylovdor qo‘ng‘iz – qizilishton – lochin - suvsar
A) V; 5 B) IV; 4 C) V; 4 D) IV; 5
46. Agar oziq zanjiri quyidagicha bo`lsa, lochin nechanchi trofik daraja va konsument hisoblanadi?
o‘simlik - mo‘ylovdor qo‘ng‘iz – qizilishton – lochin - suvsar
A) V; 3 B) IV; 3 C) V; 4 D) IV; 4
47. Agar oziq zanjiri quyidagicha bo`lsa, dengiz qoploni nechanchi trofik daraja va konsument hisoblanadi?
Fitoplankton – zooplankton – pingvin - dengiz qoploni - kasatka
A) V; 3 B) IV; 3 C) V; 4 D) IV; 4
VII BOB. EVOLYUTSIYA
1. Tok shillig`ini belgilang.
A)
Vulpes lagopus
B)
Rangifer tarandus
C)
Eschrichtius gibbosus
D)
Helix pomatia
2. Shimol tulkisini belgilang.
A)
Vulpes lagopus
B)
Rangifer tarandus
C)
Eschrichtius gibbosus
D)
Helix pomatia
3. Shimol bug`usini belgilang.
A)
Vulpes lagopus
B)
Rangifer tarandus
C)
Eschrichtius gibbosus
D)
Helix pomatia
4. Ko`k kitni belgilang.
A)
Vulpes lagopus
B)
Rangifer tarandus
C)
Eschrichtius gibbosus
D)
Helix pomatia
5. Rasmdagi tajriba muallifi va jarayon nomini aniqlang.
A) genlar dreyfi; S.Rayt
B) populyatsiya to`lqini; S.Rayt
C) genlar dreyfi; S.Rayt
D) populyatsiya to`lqini; G.Hardi, V.Vaynberg
6. Quyidagi ta`rifga mos atamani aniqlang.
“Populyatsiya tarkibidagi organizmlarning son jihatdan ortib ketishi yoki nihoyatda kamayib ketishi”
A) genlar dreyfi
B) alohidalanish
C) mutatsiya
D) populyatsiya to`lqini
7. Quyidagi ta`rifga mos atamani aniqlang.
“Har xil populyatsiyalar individlarining qisman yoki to‘liq chatishmasligidir”
A) genlar dreyfi
B) alohidalanish
C) mutatsiya
D) populyatsiya to`lqini
8. Quyidagi ta`rifga mos atamani aniqlang.
“Bir necha avlodlar davomida gen allellarining populyatsiyada uchrash ehtimolining tasodifiy oʻzgarishi”
A) genlar dreyfi
B) alohidalanish
C) mutatsiya
D) populyatsiya to`lqini
9. Alohidalanishlarni moslang.
a)
geografik alohidalanish;
