• Автоматиканинг 1-асосчилари
  • Автоматиканинг элементлари ва техник воситалари
  • Ikki tekislikning o‘zarо kesishuv chizig‘ini yasash




    Download 1.72 Mb.
    bet1/2
    Sana30.05.2023
    Hajmi1.72 Mb.
    #67339
      1   2
    Bog'liq
    1-Atv maruza
    Darslik Buxoro toponimikasi 25.07.21, tapsirmalar toplami DI-21, Sertifikatlashtirish, aksonometrik proyeksiyalarda qirqim bajarish, 9-D ochiq dars, ЭТИКА МОРАЛЬ НРАВСТВЕННОСТЬ ЧЕМ РАЗЛИЧАЮТСЯ ЭТИ ПОНЯТИЯ , tarbiyasi qiyin o\'zmirlar, Hgjhljk, Laboratoriya mashg\'ulotlari11, 9-informatika-darslik, Individual loyha. KURBANBAYEVD, Korrupsiya, agrar oblojka, 23 24yyЖ Ш мактаб бажарилиши Yangilangan Tayyor
    • Fanning nomi:Avtomatlashtirishning texnik vositalari va raqamli avtomatika.
    • Fan o’qituvchi: Xudoynazarov Utkir
    • Кириш. Автоматлаштириш тарихи ҳақида тушунча. Автоматлаштиришнинг бугунги ҳолати, асосий мақсад ва вазифалари..
    • Р Е Ж А
    • 1. Умумий тушунчалар.
    • 2. Автоматиканинг техник воситалари турлари ва уларнинг асосий вазифалари.
    • 3. Автоматик назорат қилинадиган катталиклар гуруҳи.
    • Автоматика - фан ва техниканинг алоҳида соҳаси бўлиб, бу соҳа автоматик бошқариш назарияси, автоматик тизимлар яратиш принциплари ва бу тизимларда қўлланиладиган техник воситалар билан шуғулланади.
    • Автоматика сўзи грекча сўздан олинган бўлиб, ўзи харакатланувчан мосламани англатади. Автоматика фан сифатида 18-асрнинг иккинчи ярмида, яъни ип-йигирув, тикув станоклари ва буғ машиналари каби биринчи мураккаб машина - қурилмаларининг пайдо бўлиш даврида ишлатила бошланди.

    Автоматиканинг 1-асосчилари

    • Техника тарихида биринчи маълум бўлган автоматик қурилма Ползунов буғ машинаси (1765 й.) ҳисобланади. Бу машина оддий шамол ва гидравлик двигателларнинг ўрнига ишлатилган ва одам иштирокисиз сувнинг сатҳини ростлаган.
    • Автоматик ростлашнинг асосий принципларини инглиз олими Ф. Максвелл томонидан 1868 йилда ишлаб чиқилди.

    Автоматиканинг элементлари ва техник воситалари

    • Автоматика элементи деб ўлчанаётган физик катталикни бирламчи ўзгартирувчи мосламага айтилади.
    • Автоматиканинг элементлари ва техник воситалари:
    • датчиклар,
    • релелар,
    • кучайтиргичлар,
    • логик (мантиқий) элементлар,
    • ростлагичлар,
    • стабилизаторлар,
    • ижро механизмлари ва бошқалар.
    • Назорат қилинаётган ёки ростланаётган катталикни қулай кўринишдаги сигналга ўзгартириш - датчиклар;
    • 2. Бир энергия кўринишидаги сигнални бошқа энергия кўринишдаги сигналга ўзгартириш - электромеханик, термоэлектрик, пневмоэлектрик, фотоэлектрик ўзгартгичлари;
    • 3. Сигнал табиатини ўзгартирмасдан унинг катталикларини ўзгартириш кучайтиргичлар;
    • 4. Сигналнинг кўринишини ўзгартириш - аналог-рақам, рақам аналог ўзгарткичлари.
    • Автоматика элементлари ва воситаларининг асосий функциялари
    • 5. Сигналнинг формасини ўзгартириш - таққослаш воситалари,
    • 6. Мантиқий операцияларни бажариш - мантиқий элементлар,
    • 7. Сигналларни тақсимлаш - тақсимлагич ва коммутаторлар,
    • 8. Сигналларни сақлаш - хотира ва сақлаш элементлари.
    • 9. Программали сигналларни ҳосил қилиш - программали элементлар,
    • 10. Бевосита жараёнга таъсир қилувчи воситалар - ижрочи элементлар.
    • Автоматлаштириш турлари
    • Бажариладиган вазифаларига қараб автоматлаштиришни қуйидагиларга ажратиш мумкин: автоматик назорат, автоматик химоя, автоматик бошқариш, автоматик ростлаш.
    • Автоматик назорат ўз навбатида автоматик сигнализация, автоматик ўлчаш, автоматик саралаш ва автоматик ахборотни йиғишга ажратилади.
    • Автоматик сигнализация хизматчиларни, технологик жараён кўрсаткичлари чегаравий кўрсаткичларга яқинлашганлик ҳақида ахборот беради.
    • Автоматик саралаш махсулотни оғирлик ўлчамлари, ранги ва бошқа физико-механикавий хусусиятларига қараб ажратишга хизмат қилади.
    • Автоматик ҳимоя нонормал ва ҳалокат ҳолатларида қўлланилади
    • АВТОМАТИК НАЗОРАТ ҚИЛИНАДИГАН КЎРСАТКИЧЛАР ГУРУҲЛАРИ
    • Қишлоқ хўжалигини автоматлаш-тиришда барча назорат қилинадиган катталиклар ва кўрсаткичлар асосан беш гурухга бўлинади:
    • Теплоэнергетик кўрсаткичлар;
    • Электроэнергетик кўрсаткичлар;
    • Механик кўрсаткичлар;
    • Кимёвий таркиби;
    • Физикавий тузилиши.
    • АВТОМАТИК НАЗОРАТ ҚИЛИНАДИГАН КЎРСАТКИЧЛАР ГУРУҲЛАРИ
    • Теплоэнергетик кўрсаткичларга - ҳарорат, босим, сатх ва сарф каби катталиклар;
    • Электроэнергетик кўрсаткичларга - ўзгармас ва ўзгарувчан ток ва кучланиш, актив реактив ва тўла қувват, қувват коэффициенти, частота, изоляция қаршилиги;
    • Механик кўрсаткичларга - бурчак тезланиш, деформация, куч, айланиш моментлари, деталлар сони, материаллар қаттиқлиги, тебраниш, масса;
    • Кимёвий таркибига - концентрация, кимёвий тузилиши ва таркиби
    • Физикавий тузилишига - намлик, электр ўтказувчанлик, зичлик, юмшоқлик, ёритилганлик ва кабилар.

    Download 1.72 Mb.
      1   2




    Download 1.72 Mb.

    Bosh sahifa
    Aloqalar

        Bosh sahifa



    Ikki tekislikning o‘zarо kesishuv chizig‘ini yasash

    Download 1.72 Mb.