5-rasm. Erkaklar sorochkasini modеllash namunalari
G2 G G2 G
7-rasm. Ko‘ylak ort bo’lak model konstruktsiyasining chizmasi
a-taxlamasiz ort bo’lak; b-koketka ulash qirqimida taxlama modellash.
8-rasm. Erkaklar ko‘ylagi old bo’laklar model P2 а 1 а 1
П 2 а 3 а 3 П 2
P2
Т 4
Б 2
B 2 konstruktsiyasining
а
Т
Б
Н 0,5 0,7
6,3 ...7,3
Т
Б Н
B ...3,0
2,5 ...3,0
Т 4
Б 2
B 2
chizmasi
b
R 1 R 2
Åí ãï àñòêè ÷èçè\è
Yeng pastki chizig’i
9-rasm. Ko‘ylak yengini modellash N
«erkaklar ko‘ylagini modellash» bo‘yicha
texnologik xarita
Texnologiya asosida faoliyat turlari
1. Erkaklar ko‘ylagining texnik chizmasini (old va ort tomondan ko’rinishini) chizish
Tavsiya etiladigan moslama va uskunalar
Qalam, qog’o’z, jurnal.
Chizma
Standart asosida operatsiyani bajarish tartibi
Erkaklar ko‘ylagining tashqi ko’rinishini chizib olinadi.
2. Ko‘ylak chizmasiga yo’zma tavsif berish.
3. Ko‘ylakning asos konstruktsiya-sini tayyorlash.
Qalam, qog’o’z, jurnal.
Qalam, qog’o’z, chizg’ich, asos konstruk-tsiY.
Misolga qaralsin.
Erkaklar ko‘ylagi asos konstruktsiyasining chizmasi T-42 moduldan olinadi. Buning uchun old va ort bo’laklardan alohida nusxa qilinadi. Chap va o’ng old bo’laklar ham alohida qilib tushiriladi.
4. Ko‘ylak ort bo’lagini modellash.
Kalka qog’o’z, asos konstruk tsiY.
Ko‘ylak ort bo’lagi konstruktsiyasida koketka chizig’i ajratib, chizib olinadi. Ko‘ylak uzunligi modelga muvofiq belgilanadi va model uchun xos uzunlik ort boyin o’mizidan o’rta chiziq boylab qoyiladi. Etak chizig’i chiziladi.
(4, a-rasm). Ko‘ylak ort bo’lagida koketka qirqimi boylab taxlama loyihalansa, (4,b-rasm), ort bo’lak asos konstruktsiyasi o’rta chizig’i chap tomonga 2 sm. ga kengaytiriladi. (o’rta chiziq suriladi). Koketkani ulash qirqimida taxlama o’rni belgilanadi.
5. Chap old bo’lakda taqilmani modellash.
6. Chap old bo’lakda taqilma petlya (izma) o’rnini belgilash.
7. Ko‘ylak chap old bo’lagida cho’ntakni modellash.
Qalam, qog’o’z, chizg’ich, tasma.
Ûí ãçèé
Qalam, ×àï çèé qog’o’z,
chizg’ich, tasma.
Qalam, qog’o’z, chizg’ich, tasma.
Chap old bo’lakda taqilma plankasi modellanadi. Taqilma plankasi chap old bo’lak bilan yaxlit holda modellanadi. O’rta chiziqdan 6,5 sm o’lchab, planka chetki chizig’i chiziladi. Plankada chap va o’ng ziy chiziqlar o’rni, petlya o’rni belgilanadi. Planka chetidan o’ng ziygacha bo’lgan masofa 2,5 . . . 3,0 sm, chap ziygacha bo’lgan masofa
5,5 . . . 6,5 sm.
Ko‘ylak old bo’lagida petlyalar o’rni planka ziylari oralig’ida loyihalanadi. Buning uchun ziylar oralig’idagi masofaning o’rtasidan o’q chiziq o’tkaziladi. O’q chiziqda 6 ta izma vertikal holda belgilanadi. Petlya kattaligi tugma diametridan 0,3 . . 0,4 sm katta bo’lishi kerak.
Chap old bo’lakda qoplama cho’ntak loyihalanadi. Cho’ntak o’lchamlari unifikatsiyalangandir. Cho’ntak o’lchamlari model bo‘yicha aniqlanadi.
8. Ko‘ylak o’ng bo’lagida taqilma haqqini belgilash.
9. Ko‘ylak o’ng bo’lagida tugma o’rnini belgilash.
10. Ko‘ylak yeng asos konstruktsiya-sini tayyorlash.
Qalam, qog’o’z, chizg’ich, tasma.
Qalam, qog’o’z, chizg’ich, tasma.
Qalam, qog’o’z, chizg’ich, tasma.
Ko‘ylak o’ng old bo’lagi adip bilan yaxlit bichiladi. Adip o’rni o’rta chiziqdan chap tomonga 2,5-3,0 sm masofada belgilanadi. Adip konturi old bo’lak bilan yaxlit chizib olinadi.
Ko‘ylak o’ng old bo’lagida 6 ta tugma o’rni belgilanadi.
Ko‘ylak yeng asos konstruktsiyasi T-42 modulda ishlab chiqilgan. O’quvchilar yeng chizmasini qog’o’zga tushirib oladilar. Asosiy konstruktiv chiziqlar: okat chuqurligi, yeng cho’qqi nuqtasi, tirsak nuqtasi tirsak chizig’i ham albatta ko’chiriladi.
11. Ko‘ylak yeng konstruktsiya-sini texnik modellash.
Qalam, qog’o’z, chizg’ich, tasma.
Yeng chizmasida cho’qqidan yeng uzunligi o’lchab qoyiladi. Yeng manjeti yaxlit bichilgani uchun yeng uzunligiga manjet kengligi ham qo’shiladi. Manjet chizmasida ziylar o’rni
Åí ãï àñòêè ÷èçè\è belgilanadi va to’g’ri chiziqlar bilan ko’rsatiladi. (6-rasm).
12. Ko‘ylak yoqasi chizmasini qurish va texnik modellash.
13. Ko‘ylak bo’laklari konturlarini ando’za uchun tayyorlash.
Qalam, qog’o’z, chizg’ich, tasma.
Ko‘ylak yoqasi yaxlit bichilgan bo’lib, uning chizmasini chizish tartibi 7-rasmda va 1-jadvalda keltirilgan. Yoqa modeli misoldagidan farq qilishi ham mumkin. Bunday holda yoqa chizmasi mutaxassislik fanlaridan mavjud qo’llanmadan foydalanib chiziladi.
Ko‘ylak bo’laklari model konstruktsiyasining chizmalari yana bir bor tekshiriladi. Taxlama, ziylar o’rnini belgilovchi kertiklar, cho’ntakni o’rnatish chiziqlari, izma va tugmalar o’rni yana bir bor tekshiriladi, tanda ipi yo’nalishi chiziladi
Yuqorida aytilganidek ko‘ylak modeli tashqi ko’rinishi uning vazifasiga, mavsumiga, gazlama turiga, yosh guruhiga mos holda tanlanadi. Ando’za tayyorlash uchun ayniqsa gazlamaning texnologik xossalari, tikish uchun tavsiya etilgan jiho’z va uskunalar, modelning ommaviy yoki individual tartibda ishlab chiqarilganligi, ko‘ylak modelining xususiyatlarini inobatga olish zarur.
Ko‘ylak yon, yelka, yeng, o’miz qirqimlariga ishlov berish usuli bilan tikiladigan uskunalar, ishlab chiqarishda qabul qilingan texnologiya tartibi va ko‘ylak vazifasiga bevosita bog’liq ravishda belgilanishi kerak.
Ko‘ylak ando’zalarini tayyorlash uchun quyidagi dastlabki ma’lumotlar bo’lishi shart: model-konstruktsiyasining chizmasi kiyim bo’laklarini yig’ish chizmasi, tikish uchun tavsiya etilgan materiallar xossalari haqqidagi ma’lumotlar. Konstruktsiya chizmasida konstruktiv chiziqlar o’rni (ko’krak, bel, bo’ksa, o’rta chiziq, etak, yeng qiyamasi, chuqurligi, cho’ntak o’rni). Montaj kertiklar yon qirqimda (2 tadan) koketkani ort bo’lakka ulash qirqimida (tahlama o’rnini ko’rsatuvchi kertik), yeng qiyamasida, taqilma plankasida va yeng yon qirqimida, (manjet ziylarini bukish o’rni) belgilanadi.
Ando’za tayyorlash va bichish uchun tanlangan modelning tashqi ko’rinishi rasmda ko’rsatilgan.
Ko‘ylak uchun asosiy va qotirma ando’zalar ishlab chiqiladi.. Asosiy ando’zalar yoqa, koketka, yeng, manjet, cho’ntak bo’laklari uchun, qotirma ando’zalar esa yoqa va taqilma plankasi uchun ishlab chiqiladi. Erkaklar ko‘ylagi bo’laklarining ando’zalarini qurish va rasmiylashtirish tartibi 2-rasmlarda; chok haqlari qiymatlari 2-jadvalda, bo’laklarda tanda ipining yo’nalishi va undan mumkin bo’lgan chetga og’ish qiymatlari 3-jadvalda keltirilgan.
Ando’zalar qirqilgach, texnik shartlar asosida rasmiylashtiriladi: Har bir bo’lakka markirovka belgisi qoyib chiqiladi: kiyim nomi, razmeri, boyi, bo’lak nomi, bichilgan bo’laklar soni.
«Ko‘ylak» ando’za bo’laklari bichib tayyorlangandan keyin, ko‘ylak mayda bo’laklariga ishlov berish boshlanadi.
Erkaklar ko‘ylagi yo’zgi mavsumga mo’ljallangan bo’lib, yosh va o’rta yoshli erkaklarga tavsiya etiladi. Bu ko‘ylak paxta, shoyi, sun’iy, lavsan, polatnolar ishlatiladi. Ko‘ylakni yoqasi alohida yaxlit bichilgan bo’lib, yoqa chetlariga bezak baxyaqator yurgaziladi. Ko‘ylakni old bo’lak orqa qismi koketka bilan ishlangan. Old bo’lak chap ko’krak qismida yaxlit bichilgan qoplama cho’ntak mavjud. Yeng uchi qirqimi, o’zidan bukma manjet chiqarib tikiladi. Old bo’lak taqilma qismiga 6 dona tugma qadalgan. Ko‘ylakni etak qismi qirqimi ichiga olib bukib tikilgan.
Erkaklarning «ko‘ylak» sini tartib bilan tikishga kirishiladi. Avval taqilmasiga ishlov beriladi, so’ngra mayda qismlari – yoqa, manjetlar, yeng qirqimlari, yelka qirqimlari va yeng uchlariga ishlov beriladi. Yelka qirqimlari biriktirib, yoqa o’tkazib tikiladi. Yengni yeng o’mizining ochish va yopiq holatida ko’klab o’tkazish mumkin. Agar ochiq yeng o’miziga yengni ko’klab o’tkazilsa yeng qirqimlari bilan ko‘ylak yon qirqimi bir vaqtda tikiladi. Yengni o’mizga, yeng boshiga yengil burma bergan holda ko’klab o’tkaziladi va tikiladi. (Yeng o’miziga nisbatan yeng 2-3 sm kengroq bo’lishi kerak.). Agar yopiq yeng o’miziga yeng o’tkazilsa yengning biriktirma choki ko‘ylak yon qirqim choki bilan yonma-yon joylashtiriladi. O’mizga yeng bilan o’rab tikiladi (chok ko‘ylak ustida bo’ladi). Yelka, yon qirqimlarini tikishda orqa bo’lak bilan o’rab tikiladi. Ko‘ylakni quyidagi tartibda dazmollanadi: yoqa, bukma manjetlar, yeng va ko‘ylakni qolgan joylari.
Xulosa.
Kurs ishimiz Erkaklar ko'ylagi asos chizmasini konstruksiyalash va murakkab fasonda modellashtirish, maketlarni tayyorlash, texnologik xarita yaratish mavzusiga doir olingan nazariy bilimlarni amalda qoʻllashga doir malakalarni yanada va kelajakda albatta amliyotda qo’llash va o’quvchi yoshlarga ta’lim jarayinida o’rgatib boorishni o’zimizda shakllantirish. Bu mavzu boʻyicha nostandart, alohida yondoshish talab qilinadigan, nazariy ahamiyatga ega boʻlgan amaliy topshiriqlar, ijodiy yondashish talab qilinadigan ilmiy-ijodiy vazifalar, modellar, maketlar, namunalar yaratish vazifasi oldimizga vazifa qilib qo’yilgan . Erkaklar ko‘ylagi maketini namunasini tayyorlash va ularni texnologik xaritasiuni yartish bo‘yicha ma’lumotlarni o‘rganib uni tadbiq etish ko’nikmalarini oshiririldi.
Biz kurs ishimizning birinchi bobida erkaklar ko’ylagi haqida va uning turlari haqida yoritib ebrishga harakat qildik. Ikkinchi bobimizda esa erkalar ko’ylagining texnologik xaritasini yartish uni konstuksiyalash va modellashtirish haqida to’liq jadavllar va rasmlar yordsamizda ma’lumotlar berib o’tdik.
Xulosa qilib shuni aytish keraki kelajakda biz yetuk kadr bo’lib yetishshimiz o’z qo’limizda chunki biz o’z sohamizni mukammal o’rgansakgina bu sohada yuqori darjalarga erishamiz.
Foydalanilgan adbiyotlat ro’yhati.
Abdullayeva Q.M. Tikuvchilik buyumlarini loyihalash va modellashtirish asoslari. T.: 2012. O‘quv qo‘llanma
Abduqodirov G‘. Kasb ta`limi praktikumi .T.: 2012.O‘quv qo‘llan
Gaipova N.S.va boshqalar. Tikuvchilik texnologiyasi asoslari. T.: ―Adabiyot‖ 2006.O‘quv qo‘llanma
Davlatov K. Mehnat va kasb ta‘lim tarbiyasidan amaliy mashg‗ulotlar. – Toshkent: O‗qituvchi, 1995. - 206 b.
Ishmuhamedov R., Abduqodirov A., Pardayev A muallifligidagi Ta‘limda innovatsion texnologiyalar. -T.: O‗qituvchi, 2003. -189 b.
|
