3. O’zlashtirgan bilimlarni qayta ishlash uchun topshiriqlar berish.
O’quvchilarga mavzu to’liq berilgach, o’zlashtirib olgan mavzuni takrorlashlari uchun topshiriqlar berilishi zarur. Bunda ularning o’zlari axborotlar va ular bilan ishlash bo’yicha vazifalar tanlashlari mumkin. Bu ularda olgan bilimlarining sust bosqichidan faol bosqichiga o’tish uchun imkoniyat yaratadi.
4. Tahlil va sintez.
Har qaysi o’quvchi axborotlar to’g’risida olgan bilim va ma’lumotlarini qay tarzda qabul qilgan bo’lsa, shu tarzda tahlil qilinadi, chunki sintez orqali boshqa ilm-fan sohalari bilan bog’lanish hosil qilinadi.
5. Baholash.
Har bir topshiriq, vazifalar berilgandan keyin ularning ijrosini baholash kerak bo’ladi. Bunda o’qituvchi o’zi uchun maxsus baholash varag’i tutib, sust va faol berilgan fikrlarni baholab borishi shart, shundagina o’qituvchi ham, o’quvchi ham o’z maqsadiga erishgan, erishmaganligi ma’lum bo’ladi.
2-BOB. AKADEMIK LITSEYLARDA INFORMATIKA VA AXBOROT TEXNOLOGIYALARINI O’QITISHDA FAOLLASHTIRUVCHI USULLARDAN FOYDALANISH METODIKASI
2.1. Faollashtirish usullari va ularning mohiyati.
Dars o’tish jarayonida zamonaviy pedagogik texnologiyalar sirasi “Bumerang”, “Skarabey”, “FSMU”, “Blits o’yin”, “Fikrlar xujumi”, “Aqliy xujum”, “Muammoli vaziyat”, “Venn” diagrammasi, “Muloqot” treningi, “Tarmoqlar” kabi pedagogik interfaol usullardan foydalangan xolda darslarini olib bormoqda. Buning natijasi o’quvchilarning bilim olish jarayonini faollashtirish maqsadiga qaratildi.
O’qituvchilar oldida turgan eng muxim va dolzarb masala zamon talablariga mos ravishda ta’lim berish texnologiyasini yangilab borish va qo’llash, akademik litsey o’quvchilarining qiziqishlari va qobiliyatlarini hisobga olgan xolda interfaol usullardan foydalanib fanlarni chuqurlashtirib o’qitishning yo’lga qo’yishda iborat.
Fanlarni o’qitishda dars davomida yangi pedagogik texnologiyalardan foydalanishning afzalliklari quyidagilar:
- o’qituvchi har bir dars mavzusini oldindan loyihalashtirib ta’lim texnologiyasi va texnologik xaritasi tuzadi, darsni qiziqarli o’tishi uchun tayyorgarlik ko’radi;
- o’quv jarayoni zarur jihozlar, texnik vositalar, dasturlar bilan ta’minlanib, kompyuter va axborotlash amalga oshiriladi;
- o’qituvchi o’zining pedagogik maxorati va shaxsiy faoliyat tizimini ishlab chiqadi, ishga soladi; yoshlarga vatanparvarlik ruhida ta’lim-tarbiya berishni o’z oldiga maqsad qiladi;
- o’qituvchi bir xil usulda dars o’tishni cheklab, o’qitish metodlarini takomillashtirish uchun tinimsiz izlanadi;
- yoshlarning dunyoqarashini shakllantirishda ijtimoiy fanlarning, ayniqsa tarix fanining o’rni va roli dolzarb ekanligini bayon etadi; Vatan mustaqilligi xalqimizning chinakam baxti ekanligini, har bir asl farzand o’zini ona yurtining ajralmas bo’lagi deb xis etishini va bundan faxrlanish tuyg’usini shakllantiradi;
- yoshlarning mustaqil fikrlash qobiliyatlarini tarbiyalash, o’quv jarayonini insonparvarlashtirish, tashabbuskorlik qobiliyati, haqqoniylik, maqsadga intilish, tarix faniga qiziqsh ishtiyoqini uyg’otadi;
- o’qituvchining o’quvchilarga samimiy munosabatda bo’lishi, o’quvchilar bilimini xolisona baxolashi, o’z kasbiga hurmat, talabchanlik xususiyatlarini shakllantiradi;
- o’qituvchining ijodkorligi o’quvchining ijodkor bo’lishiga undaydi, yoshlarni vatanga sadoqat ruxida tarbiyalash, ularning ongi va qalbida eng ilg’or g’oyalarni singdiradi;
- yangi pedagogik ta’lim texnologiyasidan foydalanish o’quvchilarning egallayotgan bilimlarini o’zlari izlab topishlariga, mustaqil o’rganib munozaraga kirishlariga xulosa qilishga o’rgatadi;
- o’quvchilarni bilmli, etuk malakaga ega bo’lishlariga zamin yaratadi, ta’lim maqsadini samarali amalga oshirishga yordam beradi;
- dars jarayonida yangi usullardan foydalanish orqali o’quvchining bilim olishi shaxs bo’lib shakllanishiga va rahbarlik qobiliyati shakllanishiga yordam beradi;
- yangi pedagogik texnologiyalarni dars jarayonida qo’llashda o’quvchilar asosiy ishtirokchi hisoblanib, o’qituvchi boshqarib turadi;
- o’quvchilar jamoa bo’lib fmkr yuritishga, bir-birlarining fikrlarini mustaqil izoxlashga, bir-birlarining fikrlarini xolisona baxolashga o’rganadilar;
- har bir masalaga ijodiy yondoshib, mas’uliyatni sezish, jamoa bo’lib ishlash o’z faoliyati samarali bo’lishiga qiziqish, o’z qobiliyati va imkoniyatlarini tekshirishga yordam beradi;
- o’quvchilar o’z fikrlarini umumlashtirishga, erkin holda to’liq bayon etishga, muammoli vaziyatlarni turli xilda muhokama qilish mahoratiga ega bo’ladi.
O’qituvchi mavzularni puxta o’rgangan xolda ta’lim texnologiyasi, texnologik xaritasini ishlab chiqadi.
Texnologik xaritada mavzuni yoritishda qanday yangi pedagogik texnologiya turi yoki innovatsion usuldan foydalanish ko’rsatib o’tiladi. Bunda “Skarabey” interaktiv texnologiyadan foydalanish qulaydir. Chunki o’qituvchi rahbarligi ostida o’quvchilar guruhlarga bo’lingan holda, mustaqil tayyorlanib, o’z fikrlari bilan o’rtoqlashadilar, o’qituvchi oldindan o’quvchilarga mavzuni tayyorlab kelish vazifasini beradi. O’quvchilar esa ma’lumot to’plash uchun axborot-resurs markazidagi yangi adabiyotlardan, internet ma’lumotlaridan foydalanib, darsga tayyorlanib kelishadi. Bu usulning afzalligi shundaki, o’quvchi bir vaqtning o’zida xam mavzuga tayyorgarlik ko’radi, xam kompyuterdan foydalanishni o’rganadi, xam axborot-resurs markazidagi yangiadabiyotlarni o’qib chiqib, xulosalar to’plashga o’rganadi. Bundan tashqari o’rtoqlari fikrini ham tinglab qo’shimcha ma’lumotlar berishga harakat qiladi.
“Axborotlashgan jamiyat haqida tushuncha. informatikaning axborotlashgan jamiyatdagi o’rni” mavzusidagi 2 soatlik dars ishlanmasi
O’quv mashg’ulotida ta’lim texnologiyasi modeli
|
