yaxlitligiga kompyuter viruslari va mantiqiy bombalar, dasturlash xatolari va zararli
kod o‘zgarishlari, ma’lumotlarni soxtalashtirish, ruxsatsiz kirish, orqa eshiklar va
boshqalar tahdid solmoqda. Qasddan qilingan harakatlarga qo‘shimcha ravishda,
ko‘p hollarda nozik ma’lumotlarga ruxsatsiz o‘zgartirishlar
texnik nosozliklar
nazorat yoki professional tayyorgarlikning etishmasligi tufayli inson xatosidan kelib
chiqadi. Masalan, yaxlitlikning buzilishi fayllarni tasodifiy o‘chirish, noto‘g‘ri
qiymatlarni kiritish, sozlamalarni o‘zgartirish, oddiy foydalanuvchilar va tizim
ma’murlari tomonidan noto‘g‘ri buyruqlarni bajarish
kabi xatolarga olib
keladi
[56][57]
. Axborotning yaxlitligini himoya qilish uchun axborot va uni qayta
ishlash tizimlaridagi o‘zgarishlarni nazorat qilish va boshqarish bo‘yicha turli xil
choralarni qo‘llash lozim. Bunday chora-tadbirlarning odatiy misoli faqat o‘z xizmat
vazifalarini bajarish uchun bunday ruxsatga muhtoj bo‘lganlarni o‘zgartirish
huquqiga ega bo‘lgan shaxslar doirasini cheklashdir.
Shu bilan birga,
hokimiyatlarning bo‘linishi tamoyiliga rioya qilish kerak. Unga ko‘ra ma’lumotlar
yoki axborot tizimiga bir shaxs tomonidan o‘zgartirishlar kiritiladi, boshqa shaxs esa
ularni tasdiqlaydi yoki rad etadi. Bundan tashqari, axborot tizimlarining hayotiy
siklidagi har qanday o‘zgarishlar izchil bo‘lishi, axborot yaxlitligini ta’minlash
uchun sinovdan o‘tkazilishi va tizimga faqat to‘g‘ri tuzilgan tranzaksiyalar orqali
kiritilishi lozim. Dasturiy ta’minotni yangilash xavfsiz
tarzda amalga oshirilishi
kerak. O‘zgarishlarga olib keladigan har qanday harakatlar jurnalga yozilishi talab
etiladi
[56][57]
.
Mavjudligi
