|
Inson-kompyuter o’zaro ta’siri
|
| bet | 1/2 | | Sana | 04.11.2022 | | Hajmi | 100.42 Kb. | | #29054 |
Bog'liq behzodbek fayl 2007 20211006, Bobojonov Shodlik Conferensiya 202212 ERUS, Mustaqil ishi mavzulari 2023, IMPROVING DETAIL ACCURACY IN THE PROCESSING OF CYLINDRICAL DETAILS, 1, Креативный менежмент, 1-MAVZU, 2-Mavzu, 2 seminar topshiriq VII asrdan IX asrgacha bо‘lgan davrda maktab, Mavzu Sezgi va idrokning psixologik mohiyati, fiziologiyasi. Re, Muhojirlik majmua 2022, kundalik 2 курс, Ózbekstanda ámelge asırılıp atırǵan reformalardıń jańa basqıshı, 9 - маъруза|
TATU Farg’ona Filiali TT va KT fakulteti Dasturiy injiniring yo’nalishi
“Inson-kompyuter o’zaro ta’siri” fanidan 4- amaliy mashg’ulot
Yaxshi foydalanuvchi tajribasini taqdim etish uchun avvalo ularning ehtiyojlariga javob beradigan funksiyalarni bilib olishingiz kerak; ikkinchidan, ularga eng zarur bo'lgan maxsus funktsiyalarga yo'naltirishingiz kerak. Agar foydalanuvchilar “keyinchalik nima?” degan qaror qabul qilish jarayonida qolib ketishsa, ular sarosimaga tushishi, hafsalasi pir bo'lishi yoki veb-saytingizni tark etishi mumkin.
Hik qonuni oddiy g'oya bo'lib, foydalanuvchilarga qanchalik ko'p tanlov taqdim etsangiz, qaror qabul qilish uchun shunchalik uzoq vaqt kerak bo'ladi. Bu sog'lom fikr, lekin ko'pincha sayt yoki ilovaga haddan tashqari ko'p funksiyalarni kiritishga shoshilishda e'tibordan chetda qoladi. Dizayner sifatida siz Xik qonunidan veb-saytingizning istalgan qismida qancha funktsiyalarni taklif qilishingiz kerakligini va bu sizning foydalanuvchilaringizning qaror qabul qilishdagi umumiy yondashuviga qanday ta'sir qilishini o'rganish uchun foydalanasiz.
Hik qonuni nima?
Hik qonuni (yoki Hik-Ximan qonuni) ingliz va amerikalik psixologlar guruhi Uilyam Edmund Xik va Rey Ximan sharafiga nomlangan. 1952 yilda bu juftlik mavjud stimullar soni va har qanday stimulga shaxsning reaktsiya vaqti o'rtasidagi munosabatni o'rganishga kirishdi. Siz kutganingizdek, qancha ko'p stimulni tanlash kerak bo'lsa, foydalanuvchi qaysi biri bilan o'zaro munosabatda bo'lish to'g'risida qaror qabul qilish uchun shunchalik uzoq vaqt talab etadi. Tanlovlar bilan bombardimon qilingan foydalanuvchilar ularga o'zlari xohlamagan ishni berib, sharhlash va qaror qabul qilish uchun vaqt ajratishlari kerak.
Hik qonuni - qaror qabul qilish uchun vaqt va kuch talab qilinadigan variantlar soniga qarab ko'payishini bashorat qiladi.
Ushbu munosabatlar XIX asrning oxirida nemis psixologi I.Merkel tomonidan tasvirlangan, ammo o'sha paytda uni isbotlash uchun empirik asos yo'q edi. Ushbu bo'shliqni 1952 yilda ingliz tadqiqotchisi V.E.Xik to'ldirdi va bu qonuniyatni logaritmik funktsiya shaklida taqdim etdi. Hik qonuniga ko'ra, har qanday qaror ma'lum vaqtni talab qiladi - qaror qanchalik murakkab bo'lsa, uni qabul qilish uchun qancha vaqt kerak bo'ladi. Boshqacha qilib aytganda, bitta element har doim ikkitadan yaxshiroq: masalan, 8 ta tarkibli bitta element har biri 4 ta tarkibiy bo'lgan ikkita elementdan tezroq qabul qilinadi.
Logaritmik funktsiyani yaratish uchun foydalanilgan axborot nazariyasi usullari, uni teng bo'lmagan ehtimol signallari bo'lgan holatlarda ishlatishga imkon berdi. Hik qonunini amalga oshirishning asosiy yo'nalishi - bu muhandislik psixologiyasi va ergonomikasi. Ushbu qonun operatorning faoliyatini tahlil qilishga imkon beradi: unga ma'lum bir vazifani bajarish uchun zarur bo'lgan vaqtni hisoblash, uning psixofiziologik imkoniyatlarini hisobga olgan holda u tomonidan ma'lumot olish tezligini aniqlash.
Shuningdek, Xik qonuni hozirda axborot texnologiyalari sohasida keng qo'llanilmoqda: masalan, veb-sayt interfeysini ishlab chiqishda dasturchilar minimalizmga intilishadi, bir nechta tanlov uzoq qaror qabul qilish jarayoniga olib keladi degan asosiy printsipga amal qilishadi.
Hik qonuni shuni ko'rsatadiki, foydalanuvchiga bir vaqtning o'zida bir nechta tanlov berish, bu tanlovlarni ierarxik guruhlarga ajratishdan ko'ra samaraliroq.
n bir xil ehtimolli variantlardan birini tanlash uchun Hik qonunini shakllantirish:
tanlash vaqti (ms) = a+b*log2(n+1)
Keling, qonunning ushbu versiyasi bilan cheklanaylik.
a va b koeffitsientlari ko'plab shartlarga bog'liq; biz ushbu bog'liqliklarni qoldiramiz. Taxminiy hisob-kitoblar uchun Fitts qonuni bilan bir xil qiymatlardan foydalanish mumkin.
Masalan, 8 ta elementni o'z ichiga olgan bitta menyudan tanlash vaqtini va har biri 4 ta elementdan iborat ikkita menyudan tanlash vaqtini taqqoslaylik. Menyu elementlari bir xil.
• 8 punktli menyu uchun:
tanlash vaqti (ms) = a+b*log2(8+1) a+b*log2(8) = a+3*b
• 4 ta elementdan iborat ikkita menyu uchun:
tanlash vaqti (ms) = 2*(a+b*log2(4+1)) 2*(a+b*log2(4)) = 2*(a+2*b)
Bu erda, logarifma belgisi ostidagi ifodadagi birlikni e'tiborsiz qoldirib, ikkinchi holatda biz tanlov vaqtini birinchisiga qaraganda ancha kamaytirdik.
Shunga qaramay, a+3*b < 2*(a+2*b) tengsizlik yoki aynan shunday –a –b < 0 tengsizligi xaqqoniydir.
Ushbu o'ta taxminiy qo'pol baholashda ikkinchi holatda bitta menyu o'rniga ikkita menyu ochilish vaqti hisobga olinmagan. Shuningdek bunda diqqat markazi o'zgaradi va qisqa muddatli xotiraga yuk (нагрузка) ortadi.
Hik qonunining formulasi quyidagicha aniqlanadi:
|
| |
