Ion almashinish reaksiyalar.
Rеjа:
1.Iоn аlmаshinish rеаksiаlаri dеb nimаlаrgа аytilаdi.
2.Iоn аlmаshinish rеаksiаlаri qаndаy аmаlgа оshаdi.
3.Kislоtа, аsоs vа tuzlаrqаndаy iоnlаrgа dissоsiаlаnаdi.
Barcha elektrolitlar o`zaro aralshtirilsa yoki ularga boshqa moddalar ta`sir ettirilsa ion almashinish reaksiyalari sodir bo`ladi.
Ion almashinish reaksiyalari quyidagi hollarda amalga oshadi.
Kam dissosiyalanuvchi moddalar yoki suv hosil bo`lsa:
a) HNO3 +KON = KNO3 + H2O(molekula tenglamasi)
Bu reaksiyani inoli ko`rinishda yozamiz.
H++NO3- +K+ +OH = K+ +NO3 – +H2O
(to`liq ionli tenglamasi)
Tenglamaning ikkala tomonida ham mavjud bo`lgan ionlarni qisqartirib yozamiz. Chunki ion almashinish jarayonida ular ishtirok etmaydi:
H++OH- ® H2O (qisqa ionli tenglama)
Bu tenglam shu reaksiyaning mohiyatini, ya`ni reaksiya aynan qaysi ionlar o`rtasida borishini ko`rsatadi.
H+ va OH- ionlarning o`zaro birikib H2O (rH=7) hosil qilish reaksiyasi neytrallanish reaksiyalari deyiladi. Bu reaksiyalardan foydalanib eritmalardagi kislota, ishqor va gidrolizlanadigan tuzlar (Na2 CO3,NaHCO3,….) miqdori aniqlanadi.Bu usul neytrallash yoki kislota – asos titrlash usullari deyiladi.
b) HCI + NaOH = NaCl +H2O reaksiyasi
H+ + Cl- +Na+ +OH- = Na+ +CI- +H2O yoki
H + +OH- =H2O bo`ladi.
(kuchsiz elektrolit)
CH3 COO Na + HCl =CH3 COOH + NaCl reaksiyasi
CH3 COO- +Na+ + H ++ Cl- = CH3COOH + Na+ + Cl-
yoki CH3 COO- + H+ ® CH3COOH bo`ladi.
(kuchsiz elektrolit)
| 