Qishloq xo‘jaligi m ashinalariga sarflanadigan um um iy xarajatlam i
aniqlashda ko‘pgina hollarda:
1. Ekspluatatsiya xarajatlari —
Ex
2. Amortizatsiya xarajatlari —
Ax (tiklashdagi xarajatlar) hisobga
olinadi.
Ex — kategoriyasiga kiruvchi xarajatlar qiym ati
yildan yilga oshib
borm oqda va quyidagi ko ‘rinishdagi
Ex — Ax t n darajali funksiya
qonuniyatiga
b o ‘y s u n a d i.
Am ortizatsiya xarajatlari
h a r yili teng qism -
larda o ‘tkaziladi va ko‘pincha teskari proporsionallik bog‘lanish orqali
ifodalanadi. Bu xarajatlar ko ‘pincha 1.3-rasmdagi sxem ada tasvirlan-
gandek grafik ravishda ko‘rsatiladi.
U m um iy xarajatlar q iy m ati grafikdagi 1 va 2 egri chiziqlar
ord inatlarini q o 'sh ish hisobiga topilgan. X a ra ja tla rn in g m inim al
qiym ati 3 egri ch iziq o rd in atasin in g eng k ich ik q iy m ati b o ‘yicha
t
ga to ‘g ‘ri keladi. Bu to p sh iriq n i m atem atik
usulda ham yechish
mumkin.
X o‘jaliklardagi um um iy xarajatlarni
(Ux), b irin ch i yaqinlashish-
da, quyidagi tenglam a orqali ifodalash m um kin:
bu yerda
B — mashinalaming qiymati, so‘m; £ — ekspluatatsiya xara
jatlari, so‘m.
Bajarilgan birlik ish miqdordagi solishtirma sarflam i aniqlash uchun
yuqoridagi (1.6.) tenglam ani t ga b o ‘lamiz. U ho ld a
Agar (1.7) ko‘rinishdagi tenglam aga ega b o ‘linsa,
xarajatlarning
m inim al qiymati
3 egri chiziqning m inim al qiym atiga m os keladigan
eksperimental nuqta b o ‘yicha topiladi. Bu ( 1.7)
hosilaviy funksiya va
nolga tenglashtirish bilan aniqlanadi.
U holda quyidagi form ulaga ega bo ‘lamiz:
Ux = B + Ex = B + A x t ”,
(
1
.
6
.)
UX = B + AX -1"-1
(1 .7 .)
(
1
.
8
.)