|
Iv. Nazariy materiallar 18 – mavzu: giperbog‘lanishlarBog'liq курс ишиGipermatn deganda tarmoq tashkil etuvchi hamda o„zaro bir-biriga yo„naltirilgan bog„lanishlarni
birlashtiruvchi axborot ob‟ektlarining (bo„limlarining) tizimini tushunadilar. Har bir ob‟ekt ekranning
axborot paneli bilan bog„lab qo„yiladi. Bog„lanishlardan birini foydalanuvchi panelidan assotsiatv
ravishda tanlashi mumkin. Ob‟ektlar albatta matnlardan iborat bo„lishi shart emas, ular grafik, musiqa,
multiplikatsiya, audeo va videotexnika vositalarini ishlatgan bo„lishi mumkin. Gipermatnlarga ishlov
berish, odatdagidan sifati bilan farq qiluvchi, axborotni o„zlashtirishning yangi imkoniyatlarini ochib
berdi. Gipermatn texnologiyasi qidiruv kalitining mosligi bo„yicha axborotni qidirish o„rniga bir axborot
ob‟ektidan boshqasiga o„tish ular ma‟nosining, semantikasining bog„liqligini hisobga olish bilan
bajarilishini nazarda tutadi. Gipermatn texnologiyasida formal xulosalar qoidasi bo„yicha axborotlarga
ishlov berish gipermatn bo„yicha yurish yo„lini yodda saqlashga mos keladi.
Gipermatn texnologiyasi odam o„rniga axborotlarga ishlov berishga emas, odam bilan birga ishlov
berishga qaratilgan. Undan foydalanishning qulayligi shundan iboratki, foydalanuvchining o„zi materialni
o„rganishga yoki yaratishga bo„lgan yondoshuvni o„zining individual qobiliyatini bilimini, kvalifikatsiya
va tayyorgarlik darajasini hisobga olgan xolda aniqlaydi. Gipermatn faqat axborotni emas, balki uni
samarali qidiruv vositalarini ham o„z ichiga oladi.
Gipermatnli xujjatlarning asosiy ajralib turadigan qismi, bu xujjatlarga qo„yiladigan giperizohlardir.
Giperizohlar “jonli” ravishda namoyon bo„ladi. Ya‟ni oddiy matnlarga qo„yilgan, masalan, qo„yidagicha
izoh ”g„o„shimcha ma‟lumotni ikkinchi varaqdan olasiz” kabi izohda, siz uni ikkinchi varaqqa o„tsangiz
olasiz. Gipermatnlarda esa o„sha izohlarning o„zi ham harakatlanadi. HTML tili buyruqlarni buyruqlarni
o„z ichiga oladi. Boshqa xujjatlarga yo„l ko„rsatuvchi va olib boruvchi giperizohlar ham gipermatnli
aloqalarning asosiy qismi hisoblanadi. Gmperaloqalar faqat kalitli so„zlar orqaligina bo„lmay, balki turli
ob‟ektlar, hatto rasmlarning bo„laklari orqali ham amalga oshirilishi mumkin.
|
| |
