|
Jahon ijtimoiy-iqtisodiy geografiyasiBog'liq Jahon-ijtimoiy-iqtisodiy-geografiyasi-chegaralandi, xolos.
Davlatlarning makrotipologiyasida Lenin bu ikki guruh orasida turuvchi
oraliq davlatlarni ham ayirib tdi. Bu davlatlarni u ‘ nomzod” deb nomladi va bu
toifaga Ispaniya va Portugaliyani kiritdi. Lenin davlatning ezilgan toifadan chiqib
hatto “nomzod” toifasiga kirishining imkoni yq deb hisoblardi. Bunda u
Irlandiyani misol keltiradi: bu davlat imperiya gullab-yashnagan paytda
mustaqillikni qo’lga kiritdi. Lenin tomonidan ishlab chiqilgan tipologiya z
muhimligini XX asrda ham yqotmadi.
Ammo XX asrdan keyin уег shari ancha zgarishlarga duch keldi: kolonial
tizim zyakunini topdi. sotsial davlatlar paydo bo’lib z yana parchalandi. jamiyat
rivojining notekisligi dunyoning ikki tizimida ham siljishga olib keldi
Kplab zgarishlar endi rivojlanayotgan davlatlarda yuz berdi. Kolonial
tizimga chek qyilishi ‘uchunchi dunyo davlatlari’'da kapitalizmning tez sur’atlar
bilan rivojlanishiga sabab bldi va sobiq metropoliyalar rtasida yangi
munosabatlar rnatildi. Keyingi 20-30 yil ichida yangi rivojlanayotgan davlatlar
orasida ‘yangi tur” davlatlari paydo bldi.
Davlat turlari - dunyo tarixining shu bosqichida uning rolim va o rnim
aniqlaydigan nisbiy-turgan kompleks.
Davlat turlari - davlatning krsatkichlari yig indisi blib, uning boshqa
davlatlar bilan o’xshash yoki farqli tomonlarini aniqlab beradi. Davlat turlarining
mavjudligi kapitalizmning notekis rivojidan dalolat beradi. Shunga bir vaqtlar
Lenin e tibor bergandi: «kapitalizm rivojlangan davlatda har xil tezlik va uslubda
tadi» Tur paydo bo lish jarayoni millat shakllanishi bilan bir vaqtda boradi.
Davlat turi haqida faqat kapitalizm yuqori choqqiga yetib, hukmron iqtisodiy tizim
paydo blgandan keyingina gapirish mumkin.
|
| |
