Jahon ijtimoiy-iqtisodiy geografiyasi

ham aholi jon boshiga hisoblaganda), ishlab chiqarishning texnologik darajasi, 
mehnat samaradorligi, oltin-valyuta zaxiralari kabi omillar bo'yicha kplab 
mamlakatlardan oldin turadi. Ilmiy sig’imi yuqori blgan mahsulot ishlab 
chiqarishda AQShdan keyin, ilmiy izlanish va tajriba konstruktorlik ishlariga 
sarflanadigan mablag’ (2,5-3 foiz) byicha esa undan awal turadi.
Qora metallurgiya sanoati so’nggi yillarda xalqaro raqobat tufayli tushkunlik 
davrini boshidan kechirayotgan blsa-da, jumladan, 2005 yilda mamlakatdagi 
asosiy metallurgiya tarmoqlaridan biri hisoblangan plat eritish sanoati 112 
mln. t ga teng blgan mahsulot ishlab chiqardi.
Mashinasozlik yapon sanoatining yuragidir. Mazkur tarmoq mahsulotlari 
qiymati byicha Yaponiya AQShdan keyingi o’rinda bo’lib, biroq mashinasozlik 
mahsulotlari eksporti bo’yicha birinchi rinda turadi. Yaponiyada 
mashinasozlikning kemasozlik, avtomobilsozlik, stanoksozlik, robototexnika 
mahsulotlarini ishlab chiqarish, turli xil elektronika mahsulotlarini ishlab 
chiqarish tarmoqlari ayniqsa rivojlangan. Birgina dasturiy boshqaruv 
texnologiyalari joriy qilingan sanoat robotlaridan foydalanuvchi stanoksozlik 
tarmog’i ishlab chiqarilgan mahsufotlar qiymati byicha Yaponiyani dunyodagi 
yetakchi mamlakatga aylantirgan.
Avtomobilsozlik tarmog’i mamlakatning xalqaro miqyosdagi «yuzi» blib, 
uning hissasiga yapon yalpi ichki mahsulotining 1/10 qismi to’g’ri keladi. Yapon 
avtosanoati 2005 yilda 10,5 mln. avtomobil ishlab chiqardi. Turli avtomobillar 

Download 4.28 Mb.