|
rganishga eng katta hissa qo’shgan NlVavilov isbotlaganidek, xonakilashtirishBog'liq Jahon-ijtimoiy-iqtisodiy-geografiyasi- betlik3, nimatov-audit-oraliq, 17maktab Talabnoma, 1-mavzu, komil-xorazmiy-g-azalnavisligining-adabiy-estetik-omillari (1), 4, Builder, Kiberhuquq javoblari yakuniy, 1-maruza, 2-maruza, 19 ASRDA GIGIYENASI TARIXI, Mustaqillik yillarida davlat boshqaruvi tizimida amalga oshirilg-fayllar.orgrganishga eng katta hissa qo’shgan NlVavilov isbotlaganidek, xonakilashtirish
choqlari tropik va subtropik hududlarning, asosan tog\ to’goldi hududlaridagi
chegaraviy biotsenozlari asosida shakllangan. Bunda madaniyiashtirish ming
yillik yig’ib terish tajribasining bevosita davomiga aylandi. Odamlar eng kaloriyali
va hosildor, va ayni paytda saqlash qulay blgan g’alla va loviyaga oid ekinlar
tashkil eta boshiadi. Barcha joylarda ularga sabzavotlar, ildizmevali o’simliklar
issiqlik bilan ishlov berilgan holda yoki xom holda, o’simlik moylari manbalari
iste’mol qilingan. Har bir o’choqda ovqatga shirin, maza va xushbo'y baxsh
etadigan sabzavot va tlar simulyantlar va shifobaxsh ekinlar, roxatbaxsh meva
va simliklar paydo bo’lgan. Deyarli barcha joylarda ziga xos tolali ekinlar
paydo blib, ular asosida myna va terilardan matoga tish amalga oshirilgan.
Ayni paytda ushbu umumiy qonuniyatlar asosida domestikatsiya choqlari
rivojlanishiga parallel ravishda ushbu birikuvlarning noyobligi hosil bo’lgan,
dunyoning blajak makrohududlarining dastlabki xususiyatlari va asoslari
shakllana boshlaydi. Turli o’choqlarda ekinlarning takrorlanishi turli yowoyi oilalar
va urug’larga tegishli odamlar baholarning g’aroyib ravishda mos kelishini
ta’kidlaydi. Ammo kp asrlik seleksiya va ko’p marotabalik chatishtirishlar orqali
madaniylashtirilgan o’simlik va hayvonlar turlari turii choqda turlicha ko’rinish
kasb etgan. Bug’doy bir holda qattiq, ikkinchi holda - yumshoq, uchinchida -
dumaloq bo’lsa; guruch Uzoq Sharqda - dumaloq va krahmalli, Hindixitoyda -
yopishqoq, Hindistonda - uzunchoq, shishasimon va donador Dastlab paxta
tarqalgan trtta choq trtta turli endemic turga tegishli bolib, bir-biridan
|
| |