|
joylasha boshlagan va diniy markazlar paydo bo’lgan. Bunday markazlarda birBog'liq Jahon-ijtimoiy-iqtisodiy-geografiyasi- betlik3, nimatov-audit-oraliq, 17maktab Talabnoma, 1-mavzu, komil-xorazmiy-g-azalnavisligining-adabiy-estetik-omillari (1), 4, Builder, Kiberhuquq javoblari yakuniy, 1-maruza, 2-maruza, 19 ASRDA GIGIYENASI TARIXI, Mustaqillik yillarida davlat boshqaruvi tizimida amalga oshirilg-fayllar.orgjoylasha boshlagan va diniy markazlar paydo bo’lgan. Bunday markazlarda bir
paytda bir necha xudoga atalgan ibodatxona joy olar edi, harbiylar ham shu
yerda istiqomat qilgan, nariroqda esa - hunarmandlar, savdogarlar, ularning
atrofida va ayni paytda perimetriga ko’ra yaratilgan istihkomlarda - erkin
dehqonlar yashagan va ularning dalalari ufqgacha cho’zilib ketgan. Shu tarzda
davlat-shaharlar paydo bldi va ular Yer yuzidagi eng qadimgi madaniyatlarga
zamin yaratdi.
Amalda deyarli barcha avtoxton madaniyatlar simliklarni
madaniylashtirishning birinchi choqlarida paydo bo’lgan, ammo shaharlar
vujudga kelgach, dehqonchilik qulay joylarda jamlana boshladi. Qadim
Dunyoning buyuk tarixiy daryolari - Nil, Dajla va Furot, Hind va Gang, Xuanxe -
dehqonchilik madaniyatlari rivojlanishi va madaniyatlar shakllanishini
jadallashtiruvchi muhim omil bo’ldi.
Eramizdan avvalgi IV ming yillikda Misr va Mesopotamiyada (Shumer)
podsholik-shaharlar paydo bo’ldi. Eramizdan avvalgi III ming yillikda - egey-
ellin madaniyati va Xarappa va Moxenjo-Daro (Hind vodiysi) davlat -shaharlari,
eramizdan awalgi II ming yillikda - Xuanxe vodiysida In podsholigi paydo bldi.
Shubhasiz, eng qadimgi madaniyatlarning shakklanishida ularning
geografik joylashuvi muhim ahamiyatga ega blgan. Dastlabki uchta davlat
uchta qit’a tutashgan joyda, inson sapientatsiyasi chog’ida, xalqlar
harakatlanadigan asosiy chorrahalarda vujudga kelgan. Ushbu uchta
o’choqning bir-biriga yaqinligi va ular o’rtasida yirik tabbiy to’siqlaming yqligi
ajralib qolishni yengib tishga, innovatsiyalar va oziq-ovqat almashinuviga
rivojlanishning jadallashuviga xizmat qilgan. Misr davlati Nil daryosi boshlanish
joyida, dehqonchilik va chorvachilikning Efiopiya chog’idan o’z ekinlariga
|
| |