|
bo’ysundirilgan xalqlarga nisbatan past bo’lgan. Biroq, Vizantiyada ham, ArabBog'liq Jahon-ijtimoiy-iqtisodiy-geografiyasi- betlik3, nimatov-audit-oraliq, 17maktab Talabnoma, 1-mavzu, komil-xorazmiy-g-azalnavisligining-adabiy-estetik-omillari (1), 4, Builder, Kiberhuquq javoblari yakuniy, 1-maruza, 2-maruza, 19 ASRDA GIGIYENASI TARIXI, Mustaqillik yillarida davlat boshqaruvi tizimida amalga oshirilg-fayllar.orgbo’ysundirilgan xalqlarga nisbatan past bo’lgan. Biroq, Vizantiyada ham, Arab
xalifaligida ham boshlangan inqiroz sharoitida imperiyaning yaxshi tashkil
etilgan, yuqori darajada markazlashtirilgan va aqidaparast arbiy-feodal
mashinasi bysundirilgan xalqlarni cheksiz talash imkoniyatidan ruhlangan
holda deyarli uch asr mobaynida o’zining ekspansiyasini davom ettirdi. U eng
avvalo shimolga, g’ayridinlarga (xristianlarga) qarshi qaratilgan edi. Butun
Vizantiya Anatoliyasini bosib olib, usmoniy turklar Bolqon yarim oroliga bostirib
kirgan, Frakiya, Gretsiya, Bolgariyani egallagan, 1453 yilda esa hujum qilib,
Konstantinopolni egallab olgan va uni Istambulga, imperiya poytaxtiga
aylantirgan. Keyinchalik (Jsmon imperiyasi chegarasi Vena, Krakov, Kiev va Don
daryosi burilishiga yaqinlashib qolgan. Usmoniy turklar hujumi ostida IX-X
asrlarda xalifat tarqalganidan so’ng paydo blgan davlatlar imperiyaga qshib
olingan. Bular G’arbda Jazoirdan tortib, Sharqda Mesopotamiyagacha cho’zilgan.
Musulmonlarning musulmonlarga qarshi bu urushi Usmoniy turk imperiyasini
chuqurlashib boradigan tanazzulini boshlab berdi: turklar istibdodi
rivojlanishning stagnatsiyasiga va arab mamlakatlari madaniyatining tanazzuliga
olib keldi, shu bilan birga aynan shu yerda dehqonlaming turk Garbiy feodaflariga
qarshi chiqishlari va butun tizimning barbod blishi boshlandi. Yevropada ham
turklarning istilosi kp vayronagarchiliklarni keltirib chiqardi, biroq aynan u feodal
tarqoqlikni yengib tishga, kp sonli mamlakatlarning kuchini birlashtirish orqali
qarshilikni tashkillashtirishga olib keldi. Turk ekspansiyasi tobora kuchayib
borayotgan Rossiya imperiyasi tufayli ham ortga chekindi. Umuman olganda,
|
| |