JOURNAL OF NEW CENTURY INNOVATIONS
WSRJournal.com
Volume – 5_ Issue-4_May_2022
3
DONAXIN GIDROXLORID MODDASINI ISHLAB CHIQARISHNI
NAZORAT QILISH
Xurshidjon Yusupov Esojon o'g'li
Fargʻona Davlat universiteti Kimyo yo'nalishi
biorganik kimyo 1- kurs magistranti
ANNOTATSIYA: Donaxning havo qismidan donaksin gidroxlorid
olishning texnologik bosqichlarini nazorat qilish usuli ishlab chiqildi. O'simlik
materiallaridan asosiy mahsulot - donaksin alkaloidini ishlab chiqarishda hosildorlik
va asosiy yo'qotishlar aniqlandi.
Kalit so‘zlar: Donax, xomashyo, ekstrakt, modda, suvsiz titrlash, donaksin
gidroxloridi, texnologiya, afrodizyak.
Donaxning havo qismi donaksin gidroxlorid
moddasini sanoatda ishlab
chiqarish uchun asosiy xom ashyo hisoblanadi. O'simlik materiallaridan donaksin
gidroxlorid moddasini olish texnologiyasi ishlab chiqilgan . Donaxin indol
guruhining alkaloididir va 3-(dimetilaminometil)indol
kimyoviy nomiga ega,
tuzilish formulasi quyidagicha:
Donaksin (C11H14N2) rangsiz kristall modda, erish temperaturasi 138-139°
S. Donaksin gidroxlorid spirt, efir,
xloroformda oson eriydi, asetonda kam eriydi,
suvda va neft efirida yomon eriydi . O‘simlik
moddalari kimyosi instituti
farmakologlari tomonidan olib borilgan tadqiqotlar natijalariga ko‘ra, donaksin
alkaloidi tuzilishi jihatidan serotonin neyrotransmitteriga o‘xshaydi. Serotonin va
donaksinning qiyosiy farmakologik tadqiqotlari natijasida
ularning umumiy va
o'ziga xos xususiyatlari aniqlandi. Umumiy xususiyatlar shundaki, ular in situ va in
vitro holatda bachadon mushaklarining ohangini
va qisqarishini oshiradi, tomir
ichiga yuborilganda qon bosimini
oshiradi, sedativ-anksiyolitik ta'sirni oshiradi va
natriy etaminal tufayli uyqu vaqtini oshiradi. Serotonin va do-naksinning o'ziga xos
xususiyatlari quyidagilardan iborat: serotonin oq kalamushlarning yo'g'on
ichaklarida spazmni keltirib chiqaradi; donaxin buni yo'q qiladi spazm, serotonin
