|
JOURNAL OF NEW CENTURY INNOVATIONSBog'liq 28-18-PB (1) Axborot xati konf. ADU, Mayers- Briggs qo\'shimcha, 36-qo\'shma qaror, 27.04.2022, Oila tushunchasi, uning turlari va shakillari, fHy1I56Pj1m1Sqci4f9q3e28B9S0AiBM, dars ishlanma, 11-21-ALGORITMIK TILLAR VA DASTURLASH, Мустақил ишни ташкиллаштириш, Иқтибослик учун, Документ Microsoft Word, Calendar plan-RAQAMLI VA AXBOROT TEXNOLOGIYALARI (2), статья, Исмаилова Н С , Шагазатов У У Жахон иқтисодиёти ва халқаро (1), A5JOURNAL OF NEW CENTURY INNOVATIONS
WSRJournal.com
Volume – 5_ Issue-4_May_2022
210
Jurjoniya) ning sharqiy cho‘llarida Amudaryodan janubda, Elbrus va Pomir
tog‘laridan shimolda bo‘lgan hududlarda yashaganlarni trukmen yoki truxmen deb
nomlashgan
15
.
Qadimdan esa turkmanlarning ajdodlari Old Osiyo, Persiya (qadimgi Eronni
hududlarni shunaqa nomlashgan) va Suriya hududlarda yashashgan. O‘sha yerda
ham bu nom, ya’ni turkman paydo bo‘lgan. Musulmon etimologlari bu borada
yanglish mulohaza yuritib, noto‘g‘ri talqin qilganlarini ko‘rish mumkin. Ularning
ta’kidlashlaricha, musulmon etimologlari bu nom kelib chiqishiga ikki xil talqin
mavjud, ya’ni: a) bu qabilalar oldindan Orolbo‘yida o‘zlariga qavm jihatidan yaqin
bo‘lgan sarilardan ayro holda yashab kelgan turkiy tillar oilasiga mansub bo‘lib,
islomni qabul qilib azaldan ularni nomi turk – imon(turk dindonlari) bo‘lgan, b)
Eron tarixchilar esa ularni turk – monand (turklarga o‘xshash) O‘rta Osiyoda yashab
kelgan deyishadi. Bu ikki etimologiyani Yevropa olimlari ma’qulashmaydi
16
.
Uchinchi talqin esa yangilik ham emas va juda haqiqatga ham yaqin emas
Jaku de-Vitri turkman yoki turkoman so‘zlari turk hamda kuman qabilalar
nomlarining qisqartirib yozilishi deb ta’kidlaydi. Bu haqiqatga yaqin bo‘lmagan
ma’lumotni boshqa olimlar inkor etadi
17
.
Xususan, Osiyoda poloveslarni kumanlar deb qabul qilshgan. Haqiqatga
yaqini bu Orolbo‘yida yashagan o‘g‘uzlar bo‘lib, keyinchalik ular qipchoqlar deb
atalgan. Olimlarning takidlashicha, turk va kumanlar bu Ispaniyaning Kataloniya
provinsiyasida yashaganlarga ham nisabatan ishlatilganligi juda qiziq tuyuladi.
Lekin ularni bu yerga kelishiga gotlar va alanlar (Gotlandiya) sabab bo‘lganini
takidlashadi.
Agar turkmanlar bilan bog‘liq ma’lumotlarga diqqat qilinsa, turkmanlar
o‘zlarini oddiy qilib turk yoki turkman deb nomlashadi. Ba’zida ular chovdur,
yovmut, teke, qora-dashli va urug‘lar nomini tilga olib murojat qilishadi
18
.
15
ЎзР МА И 126-фонд, 4-рўйҳат, 7333-йиғма жилд, 101-варақ.
16
ЎзР МА И 126-фонд, 4-рўйҳат, 7333-йиғма жилд, 100-варақ.
17
ЎзР МА И 126-фонд, 4-рўйҳат, 7333-йиғма жилд, 100-варақ.
18
ЎзР МА И 1
-
фонд, 20-рўйҳат, 6785-йиғма жилд.; О названии “Туркмен”//Туркестанский ведомости, 1874,
№ 5 С.19
|
| |
