|
Kasbiy gnostik kompetensiya va uningBog'liq 1014-Текст статьи-3047-1-10-20220714 (2) 1786-Article Text-3726-1-10-20210826 (1), 12.Yol harakati qoidalari va harakat хavfsizligi, OLTIN QOIDALAR, Охирги версия 09.05.2023 Проф. комп. МОНТАЖНИК, проект макета для ОПОП МОНТАЖНИК 22 05 23, Marketing, 476845, Pedagogning umumkasbiy kompetensiyasi, SHOOBIDOV SH.A.Traktorlar va 1 qism, Internet uchun, Metodika, O‘quv ishlari bo‘yicha prorektor X. Sh-fayllar.org, Types of letters – xatlar turlari. Structures of letters – xat y-fayllar.org, 5.2Таълим ва инновацион тадқиқотлар (2021 йил Махсус
сон)
ISSN 2181-1709 (P)
68
Education and innovative research 2021 y. Sp.I.
orasida kommunikativ kompetentsiya samarali faoliyatni ta’minlashda muhim
rol о‘ynaydi. Demak, har qanday sohadagi kompetent mutaxassis ushbu sohadagi
о‘z harakatlarining samaradorligi bо‘yicha asosli mulohaza yuritishga imkon
beradigan tegishli kompetensiyaga ega bо‘ishi kerak. Ammo biz bilamizki,
kasbiy kompetentsiya deganda bilim, kasbiy tajriba va о‘qituvchining shaxsiy
psixologik tayyorgarligi bо‘gan individual psixologik ta’lim tushuniladi.
Y.E. Raximova: «Kasbiy kompetentsiya - bu bozorda raqobatdosh bо‘ishga
imkon beradigan tizimlashtirilgan bilim, kо‘nikma, malaka va shaxsiy
fazilatlarning birikmasi bо‘gan integrativ xususiyatdir» deya ta’kidlagan [3].
N.N. Azizxodjaevaning ta’kidlashicha: «Bitiruvchilarni о‘qitish modeli
nafaqat bitiruvchilarning kasbiy malakalarini, balki bilim, kо‘nikma va
malaka tizimi bilan, zamonaviy shaxsiy amaliyotda ustuvor kompetent sifatida
belgilanadigan asosiy shaxsiy fazilatlar va tizimli shakllangan universal kо‘nikma
va malakalarni о‘z ichiga oladi» [4]. «Kasbiykompetentlik– mutaxassistomonida
nkasbiyfaoliyatniamalgaoshirishuchunzarurbо‘ganbilim, kо‘nikmavamalakalarn
ingegallanishivaularniamaldayuqoridarajadaqо‘layolinishi» [5].
«kompetentsiya» - insonning yuqori sifatli va samarali faoliyati uchun
alohida ehtiyojga ega bо‘gan obyektlar va jarayonlarning muayyan toifasiga
tegishli bо‘gan shaxsiy fazilatlar majmui, masalan, vakolatlar va faoliyat usullari
«kompetenet» - maxsus egalik hisoblanib, tegishli kompetent shaxsiyatga
ega bо‘ish faoliyat subyektiga shaxsan ahamiyatli munosabatni о‘z ichiga oladi.
N. D. Galskova chet tili о‘qituvchisi ega bо‘ishi kerak bо‘gan quyidagi
kasbiy bilimlarni aniqlagan:
- til tizimi va asosiy lingvistik va lingvodidaktik kategoriyalar, shuningdek
mamlakatning maqsadli til madaniyati, tarixi, zamonaviy rivojlanish muammolari;
- davlat umumiy ta’lim siyosati, shu jumladan chet tilida ham jamiyat
rivojlanishining muayyan bosqichida umumiy ta’lim kontseptsiyasining asosiy
qoidalari;
- uning rivojlanishining har bir о‘ziga xos «davri» da о‘quvchi shaxsiyatining
psixologiyasi, ta’lim sharoitida chet tilini о‘zlashtirish qonuniyatlari;
- jamiyat va fan о‘qituvchiga qо‘yadigan asosiy talablar, uning kasbiy
mahorati va shaxsiy fazilatlari;
- chet tilini о‘qitishning asosiy qonuniyatlari, о‘quv jarayonining barcha
tarkibiy qismlarining xususiyatlari: hozirgi holati nuqtai nazaridan maqsadlar,
mazmun, metodlar, о‘quv qо‘lanmalar ularning tarixiy rivojlanishi.
Kasbiy ahamiyatli kо‘nikmalarni «о‘quvchilarda madaniyatlararo aloqada
ishtirok etishni oldindan belgilab beradigan ikkinchi darajali tilshunoslik
fazilatlarini shakllantirishga qaratilgan kasbiy faoliyatini pedagogik, psixologik
va metodologik jihatdan tо‘g’ri bajarish qobiliyati» deb tushunish mumkin.
Bundan tashqari, chet tili о‘qituvchisi quyidagi bilimlarga ega bо‘ishi kerak:
ijtimoiy hodisa sifatida til, uning tafakkuri, xalq madaniyati bilan bog’liqligi,
tilning paydo bо‘ishi va rivojlanishi va faoliyatidagi lingvistik va ekstralingvistik
omillar о‘rtasidagi bog’liqlik tо‘g’risida asosiy nazariy qoidalarni bilish; uning
barcha darajalari, tuzilmalari va bо‘inmalarining murakkab о‘zaro ta’sirida tilni
tizimli tashkil etish tо‘g’risida bilish; tilshunoslikning zamonaviy tendentsiyalari
va ularni tanqidiy baholash qobiliyatini bilish; maqsadli tilning rivojlanish
tarixining asosiy bosqichlarini bilish; og’zaki va yozma shakllarda о‘rganilayotgan
tilning funktsional uslublari xususiyatlarini bilish; maqsadli tilning imlosining
asosiy tamoyillarini bilish [50].
Ingliz tili о‘qituvchisining kasbiy-pedagogik kompetentsiyasining tarkibiy
|
| |
