|
Kasbiy gnostik kompetensiya va uningBog'liq 1014-Текст статьи-3047-1-10-20220714 (2) 1786-Article Text-3726-1-10-20210826 (1), 12.Yol harakati qoidalari va harakat хavfsizligi, OLTIN QOIDALAR, Охирги версия 09.05.2023 Проф. комп. МОНТАЖНИК, проект макета для ОПОП МОНТАЖНИК 22 05 23, Marketing, 476845, Pedagogning umumkasbiy kompetensiyasi, SHOOBIDOV SH.A.Traktorlar va 1 qism, Internet uchun, Metodika, O‘quv ishlari bo‘yicha prorektor X. Sh-fayllar.org, Types of letters – xatlar turlari. Structures of letters – xat y-fayllar.org, 5.2 Образование и инновационные исследования (2021 год
Сп.вып.)
ISSN 2181-1717 (E)
69
http://interscience.uz
qismlarini aniqlash muammosiga bag’ishlangan ilmiy ishlarning о‘tkazilgan
nazariy tahlili asosida biz hozirgi paytda kasbiy va gnostik kompetensiyaning
ahamiyati tо‘g’risida yakdil fikr mavjud emas degan xulosaga keldik.
Tadqiqotchilar kasbiy-pedagogik kompetensiyaning tarkibiy qismiga kiruvchi
turli subkompetentsiyalarni ajratib turadilar («kasbiy-gnostik kompetensiya»
tushunchasi tadqiqotimizning mohiyatini yanada chuqurroq va maqsadga
muvofiq aks ettiradi, shu sababli biz avvalo uni qо‘ladik).
Kasbiy va gnostik kompetensiyaning har bir shaxsning rivojlanishi uchun
muhit sifatida о‘rni juda katta. Shaxsni tarbiyalash shaxsning kо‘p madaniyatli
jamiyat bilan о‘zaro ta’siri jarayonida shakllanadi. Shaxsning lingvistik
madaniyat bilan aloqasi qanchalik xilma-xil va kengroq bо‘sa, uning individual
ta’lim olish istiqbollari ham shunchalik boy bо‘adi. Ushbu aloqalarni tashkil
qilishda uzoq vaqt davomida asosiy rol ingliz tili о‘qituvchisiga tegishli edi.
Ingliz tilini о‘qitishning asosiy maqsadi aniq faoliyat bilan tanishishdir - ingliz
tilidan foydalangan holda ma’lumotlarni uzatish va qabul qilish, ya’ni aloqa
jarayonida qatnashish. Ingliz tili darsi ingliz tili о‘qituvchisi faoliyati davomida
hisobga olish kerak bо‘gan о‘ziga xos xususiyatga ega.
Professional-gnostik (bilimlarni egallash va ulardan foydalanish qobiliyati)
(N.V. Kuzmina). Bundan tashqari, bu: a) gipotezalarni qurish va sinash qobiliyati;
b) sezish va bir-biriga mos kelmaslik; v) olingan natijalarni tanqidiy baholash.
О‘qituvchining kasbiy-gnostik (bilim faoliyati): 1) atrofdagi dunyoni chuqur
va har tomonlama anglash; 2) о‘z shaxsiyatining fazilatlariga qarab jarayonlar va
tadqiqot natijalarini tahlil qilish; 3) qiyinchiliklarni aniqlash va muvaffaqiyatli
ilmiy ish olib borish uchun sharoit yaratish maqsadida talabalar, magistrantlar,
doktorantlarning ilmiy faoliyatini tahlil qilish.
Kasbiy va gnostik kompetensiya: a) pedagogik vaziyatlarni tahlil qilish; b)
pedagogik vazifalarni shakllantirish; v) yangi bilimlarni egallash; d) muammolarni
hal qilish jarayonini tahlil qilish; f) natijalar va real vaziyatni taqqoslash; g)
belgilangan maqsadlardan natijalarni ajratish; h) og’ishlarning sabablarini tahlil
qilish; i) ushbu sabablarni bartaraf etish choralarini ishlab chiqish; j) yangi
о‘qitish usullarini izlash (O.S. Dubovik).
Kasbiy-gnostik kompetensiya tuzilmasini kо‘rib chiqishga bag’ishlangan
bir qator ishlarni tahlil qilib, ingliz tili о‘qituvchisining professional-gnostik
kompetensiyasining q tarkibiga aniqlik kiritish zarur deb hisoblaymiz. Biz ingliz
tili о‘qituvchisining kasbiy-gnostik malakasini shakllantirish va takomillashtirish
uning barcha tarkibiy qismlarining birligida sodir bо‘adi deb о‘ylaymiz.
- nutq kompetentsiyasi (asosiy nutq faoliyatida - gapirish, tinglash, о‘qish
va yozishda muloqot qobiliyatlarini amalda qо‘lash va tahlil qilish qobiliyatida
namoyon bо‘adi);
- diskursiv kompetensiya (berilgan kommunikatsion vaziyatga muvofiq
bayonot tuzish, yangi vaziyatlarni shakllantirish qobiliyatida ifodalanadi);
- lingvistik kompetensiya (til tizimini (fonetika, lug’at, grammatika) bilish,
undan foydalanishning grammatik qoidalari, lingvistik birliklarni kasbiy va
gnostik maqsadlarda ishlatish kо‘nikmalarini shakllantirishdan iborat);
- ijtimoiy-madaniy kompetensiya (ona tilida sо‘zlashuvchilarning ijtimoiy
va nutqiy xulq-atvorining milliy madaniy xususiyatlari, ushbu bilimlardan chet
tili bilan muloqot jarayonida foydalanish yо‘lari va ona tilida tarjima qilingan
mamlakat madaniyati bо‘yicha umumiy va о‘ziga xos xususiyatlarni ta’kidlash
kо‘nikmalarini shakllantirish);
|
| |
