|
Kasbiy gnostik kompetensiya va uningBog'liq 1014-Текст статьи-3047-1-10-20220714 (2) 1786-Article Text-3726-1-10-20210826 (1), 12.Yol harakati qoidalari va harakat хavfsizligi, OLTIN QOIDALAR, Охирги версия 09.05.2023 Проф. комп. МОНТАЖНИК, проект макета для ОПОП МОНТАЖНИК 22 05 23, Marketing, 476845, Pedagogning umumkasbiy kompetensiyasi, SHOOBIDOV SH.A.Traktorlar va 1 qism, Internet uchun, Metodika, O‘quv ishlari bo‘yicha prorektor X. Sh-fayllar.org, Types of letters – xatlar turlari. Structures of letters – xat y-fayllar.org, 5.2Таълим ва инновацион тадқиқотлар (2021 йил Махсус
сон)
ISSN 2181-1709 (P)
70
Education and innovative research 2021 y. Sp.I.
- kompensatorlik kompetensiyasi (madaniyatlararo muloqot jarayonida
til vositalari, mintaqaviy bilimlar, jamiyatdagi ijtimoiy-madaniy xulq-atvor
normalari, chet tili jamiyatining hayotining turli sohalari yetishmasligi bilan
bog’liq bо‘gan qiyin vaziyatdan chiqib ketishga tayyorligi va qobiliyatidan
iborat. Ushbu kompetentsiya tarkibiga quyidagilar kiradi: 1) tarkibiy elementlarni
bilish ingliz tilida muloqot qilish uchun zarur bо‘gan til (grammatik, leksik,
fonetik) va ularni og’zaki va yozma muloqot holatlarida ishlatish kо‘nikmalari
va qobiliyatlari; 2) ingliz tilida muloqot qilishda zarur bо‘gan qayta tashkil
etiladigan formulalar tо‘plamini bilish va egallash; 3) kо‘p tilli sheriklar о‘rtasida
aloqa va о‘zaro tushunishni о‘rnatishga imkon beradigan nutqni amalga oshirish
qobiliyati; 4) til va nutq hodisalarining milliy va madaniy xususiyatlarini bilish;
5) chet tilidagi muloqot jarayonida kommunikativ qiyinchiliklar sharoitida
og’zaki kompensatsiya vositalari tо‘g’risida bilish; 6) о‘rganilayotgan chet tili
madaniyati vakillarining kommunikativ xatti-harakatlarining og’zaki bо‘magan
elementlari, lingvistik, pragmatik va ijtimoiy-madaniy bо‘shliqlarni tо‘dirish
uchun ishlatiladi;
Kasbiy va gnostik funktsiya nuqtai nazaridan barcha kompetensiyalar о‘quv
natijalariga ta’sir kо‘rsatadigan shart-sharoitlarni aniqlashi, til va pedagogik
vaziyatlarni tahlil qilishi, vazifalarni shakllantirishi, о‘quvchi va guruhning
shaxsini о‘rganishi kerak.
Shunday qilib, turli xil kasbiy vaziyatlarda nazariy bilimlarni amaliy ishlarda
muvaffaqiyatli qо‘lay oladigan, turli xil nutq muammolarini hal qilish uchun
zarur bо‘gan kasbiy fazilatlarga ega bо‘gan nutqning о‘zaro ta’sirini amalga
oshirish uchun turli xil professional vaziyatlarda nazariy bilimlarni amaliy
ravishda ishlatishga qodir bо‘gan ingliz tili о‘qituvchisi shaxsini rivojlantirish
juda zarur, bu bizning fikrimizcha, lingvistik, nutqiy, diskursiv, ijtimoiy-madaniy
va kompensatsion kompetensiyalarni, ma’lum bir mintaqaviy va sotsiolingvistik
bilim va kо‘nikmalarni о‘zlashtirishni nazarda tutadigan kо‘p faktorli integral
yaxlitlik sifatida kasbiy va gnostik kompetensiyani maqsadga muvofiq
shakllantirish deganidir.
Ingliz tili о‘qituvchisining kasbiy va gnostik kompetentsiyasini amalga
oshirishkasbiy-pedagogik faoliyat funksiyalarida namoyon bо‘adi. Uslubiy
adabiyotlarda ingliz tili о‘qituvchisining kasbiy faoliyatiga xos bо‘gan quyidagi
funktsiyalar ajratiladi: rivojlanayotgan, tarbiya beradigan, kommunikativ,
gnostik, konstruktiv, tashkiliy, safarbarlik, yо‘naltiruvchi. Biz nomlagan
ingliz tili о‘qituvchisining kasbiy kompetentsiyasining tarkibiy qismlari ushbu
funktsiyalarning bajarilishiga ta’sir qiladi. Biz sanab о‘tgan funktsiyalarni ikki
guruhga bо‘ish mumkin: maqsadni belgilaydigan funktsiyalar va operatsion-
tarkibiy funktsiyalar. Tanlangan pedagogik funktsiyalarni muvaffaqiyatli amalga
oshirish tegishli umumiy pedagogic-uslubiy kompetensiya tizimiga ega bо‘ishni
va zaruriy bilim hajmini talab qiladi. Tadqiqotda biz asosan operatsion-tarkibiy
funktsiyalarga, xususan, kasbiy va gnostik funktsiyalarga e’tibor qaratamiz.
Kasbiy va gnostik funktsiya. Ushbu funktsiyani muvaffaqiyatli amalga
oshirish ingliz tilini о‘qitishning yakuniy maqsadlarini chuqur anglashga, nutq
faoliyatining har xil turlarini о‘zlashtirishning о‘ziga xos xususiyatlarini bilishga,
ma’lum bir о‘quv predmeti mazmunining о‘ziga xos xususiyatlari va tuzilishini
va uni о‘qitish usullarini о‘rganishga, assimilyatsiya obyektlarining muhim
xususiyatlarini ta’kidlab, shuningdek, gnostik qobiliyatlarini bilishga asoslanadi.
Gnostik kо‘nikmalardir oshqa barcha tarkibiy-operatsion funktsiyalarni ijodiy
|
| |
