Kimyoviy kinetika. Reaksiya tezligi reaksiyalarni kinetik sinflanishi

Demak, tezlik konstantasi (k) reakstiyaga kirishuchi moddalarning konstentrastiyalari birga teng bo’lgandagi reakstiya tezligidir. Shuning uchun ba’zan k ni solishtirma tezlik deb ham ataladi. Reakstiyalar tezligi kuzatilgan tezlik bilan emas, tezlik konstantasi bilan solishtiriladi. Tezlik konstantasining qiymati reakstiyaga kirishuvchi moddalarning tabiatiga, temperaturaga va katalizatorga bog’liq bo’lib, reakstiyaga kirishuvchi moddalarning konstentrastiyasiga (yoki parstial bosimga) bog’liq emas

Kimyoviy reaksiyalar kinetik klassifikastiyasi.

Kimyoviy reaksiyalar kinetik klassifikastiyasi.

Kinetik nuqtai nazardan kimyoviy reakstiyalarning bir qancha gruppalarga bo’lish mumkin, ya’ni ma’lum reastiyalar orasida umumiylik borligini ko’ramiz. Kimyoviy reakstiyalarning kinetik jihatdan sinflashni birinchi bo’lib Vant-Goff taklif etdi. Bu sinflanishga (klassifikastiyaga) binoan kimyoviy reakstiyalar ikki xil alomatiga ko’ra molekulyarligiga va tartibiga ko’ra sinflanadi.

Reaksiyalarning molekulyarligi bir vaqtda to’qnashib kimyoviy reakstiyaga kirishgan molekulalar turining soni bilan belgilanadi. Bu jixatdan bir reakstiyalar bir molekulyar (monomolekulyar), ikki molekulyar (bimolekulyar), uch molekulyar va shu kabi siflarga bo’linadi. Amaliyotda uch va undan ko’p molekulyar reakstiyalar juda kam uchraydi.

Oddiy reaksiyalar.

Oddiy reaksiyalar.

Bir vaqtda bitta reakstiya borsa, oddiy reakstiyalar deyiladi. Oddiy reastiyalar mono-, bi-, ko’p molekulyaar bo’lishi mumkin.

Monomolekulyar reakstiyalarni sxematik ravishda quyidagicha ko’rsatish mumkin A  VS...

Bu toifa ajralish reakstiyalari, molekulalar ichida atomlarning qayta gruppalanishi, izomerlanish reakstiyalari, radioaktiv parchalanish misol bo’la oladi.

Umuman olganda monomolekular reakstiyalarning tezligi VkC ga teng bo’ladi, bu yerda Sreakstiyaga kirishuvchi moddaning konstentrastiyasi bo’lib uni vaqt mobaynida kamayishini hisobga olsak