(yoki protsessor) kompyuterning asosiy qismidir. U axborotni qayta
ishlaydi, dasturlarni bajaradi va tizimdagi boshqa qurilmalarni
boshqaradi. Dasturlarning qanchalik tez bajarilishi protsessor kuchiga
bog'liq. Yadro.Yadro har qanday mikroprotsessorning asosidir. U
kremniy chipida joylashgan millionlab tranzistorlardan iborat.
Mikroprotsessor umumiy maqsadli registrlar (UMR) deb nomlangan
maxsus yacheykalarga bo'linadi. Hammasi bo'lib protsessorning ishi
buyruqlar va ma'lumotlarni xotiradan ma'lum ketma-ketlikda olish va
ularni bajarishdan iborat. Bundan tashqari, kompyuterning ishlashini
yaxshilash uchun mikroprotsessor ichki kesh xotirasi bilan jihozlangan.
Kesh xotirasi – buffer sifatida ishlatiladigan protsessorning ichki
xotirasi (operativ xotira bilan aloqada uzilishlardan himoya qilish
uchun). Hisoblash texnologiyasining rivojlanish sur'atini osongina
kuzatish mumkin: soniyada bir necha ming operatsiyani bajaradigan
ENIAC (umumiy maqsadlar uchun birinchi elektron raqamli kompyuter)
dan Tianhe-2 superkompyuteriga (sekundiga 1000 trillion suzuvchi
nuqta operatsiyalari). Bu shuni anglatadiki, hisoblash tezligi 60yil
ichida trillion marta oshgan. Yuqori samarali hisoblash tizimlarini
yaratish eng qiyin ilmiy va texnik muammolardan biridir. Hisoblash
texnikasining tezligi atigi bir necha million marta ko'paygan bo'lsa,
hisoblashning umumiy tezligi trillionlab marta oshdi. Ushbu ta'sir
hisoblashning barcha bosqichlarida parallellikdan foydalanish orqali
erishiladi. Parallel hisoblash xotirani oqilona taqsimlashni,
ma'lumotlarni uzatishning ishonchli usullarini va hisoblash
jarayonlarini muvofiqlashtirishni izlashni talab qiladi.
