|
Elektr sxemalarini qanday o'qish kerak
|
| bet | 4/8 | | Sana | 08.01.2024 | | Hajmi | 37,37 Kb. | | #131976 |
Bog'liq Kompyuter injeneringi” fakulteti 710-21 guruh talabasi yuldashev-fayllar.org3.Elektr sxemalarini qanday o'qish kerak.
Elektronik sxemalar hozirgi zamon mashinalari, stanoklari, apparaturalari va asboblarining ko'pchiligida mexanikaviy, pnevm atik ham da elektr konstruksiyalar mavjud. Mashinalarning ish prinsipini ularning yi g'ish chizmalariga va u mumiy ko'rinishlar с hiz-malariga qarab o'rganish juda qiyin, shuning uchun ko'pincha soddalashtirilgan maxsus tasvirlar, ya'ni sxemalar bajariladi. Bunday sxemalar nnashinalarning ish prinsipini tezda tushunib olishga imkon beradi.
1.Sxema element— sxemaning tarkibiy qismiga kiruvchi va ma'lum bir vazifani bajaruvchi, ammo mustaqil ish bajaruvchi, masalan, nasos, transform ator, kom pressor, mufta kabilar.
2.Moslama— yagona konstruksiyaga ega bo'lgan elementlar
yig'indisi, apparat, mexanizm biror buyumda aniq birvazifaga ega bo'lmasligi mumkin.
3.Funksional guruh— yagona konstruksiyaga kirm asada,buyum da m a'lum bir vazifani bajaradigan elem entlar yig'in disi.
4.Funksional qlsm— ma'lum vazifani bajaruvchi funksional guruh va moslama elementi.
5.Funksional zanjir— ma'lum yo'nalishda ish bajaradigan chiziq, kanal, trakt.
6.O ‘zaro bog'lanish chizig'i— buyumdagi funksional qismlarorasidagi bog'lanishni ko'rsatuvchi chiziq bo'lagi.
7.O'rnatish— energetik inshootlarda sxemasi chiziladigan obyektning shartli nomi.
Sxemalarning turi va ko 'rinishlari ( 0 ' z DSt 2.701).
Standart barcha sanoat tarm oqlari b o'yicha sxema turlari va ko'rinishlarini chizish uchun tasdiqlagan.
Sxemalar buyumning tarkibiy elem entlari ham da ularning o'zaro bog'lanishlariga qarab harflar bilan belgilanadi
Strukturali sxema— buyum qism ining asosiy funksiyasini, o'zaro bog'lanishi va vazifasini aniqlaydi. Funksional
qismlarini to 'g'ri to 'rtburchak shakllarda tasvirlash qabul qilingan bo'lib, ularga sxema elem entlarining raqami,
belgisi, turi yoziladi. Ba'zi elementlarni shartli grafik belgilarda tasvirlashga yo'l qo 'yiladi.
2.Funksional sxemada— buyum funksional qismlarining ayrimlari yoki barchasida ro'y beradigan jarayonlar tasvirlanadi. Buyumning ish jarayonini o'rganishda va buyumni sozlashda, nazorat qilishda va ta 'mirlashda foydalaniladi.
3.Prinsipial sxemada— buyumning tarkibiy elementlari hamda ular orasidagi bog'lanishlarning barchasi ko'rsatiladi.
Shunga ko'ra, sxemaning bu turi buyumning ishlash jarayoni to'g'risida to 'la m a'lumot beradi.
4.Birlashtirish (montaj) sxemasi— buyum qismlari orasidagi o'zaro birlashishlar ko'rsatiladi. U nda shunday
birlashishlarni amalga oshirish vositasi bo`lgan o`tkazgich, kabel, truboprovod kabilar aks ettiriladi. Ulash sxemasida buyumning tashqi tom oni bilan boshqa buyumga birlashish (ulanish) joyi ko'rsatiladi.
6.Umumiy sxemada kompleksning tarkibiy qismlari tasvirlanib), foydalanish joyida qanday nnontaj qilish haqida m a'lumot beradi.
Buyum elementlarining o'zaro joylashishi sxemada taxminan to 'g'ri tasvirlanadi.
7.Joylashtirish sxemasida buyum tarkibiy qismlarining bir-biriga nisbatan qanday joylashtirilganligi ko'rsatiladi.
8.Birlashtirilgan sxemada biror maqsadni ko'zlab, ikki- uch xil sxemalar turi birlashtirilib tasvirlanishi mumkin. Masalan, prinsip>ial va montaj (birlashtirish), biriktirish va ulash sxemalari. Bunday biriktirishlar sxema turi va ko'rinish hujjati bilan aniqlanishi lozinn. Masalan, elektr prinsip>ial sxemasi va ulash sxemasi.
9.Kombinatsiyalashtirilgan sxemada buyum tarkibiga turli elementlarning ko'rinishlari kiritilishi munosabati bilan, buyum uchun bir turdagi sxemalarning bir qanchasini tuzish talab qilinadi. Bunday sxemalarni bitta kombinatsiyalashtirilgan sxema bilan aim ashtirish lozinn bo'ladi, m asalan, elektr-gidravlik prinsipial sxema.
10.Turli ko 'rinish va turlar sxemalari. Bunday sxemalar tarmoq standartlari tomonidan joriy etilgan kod, tur va ko'rinishlarda bajariladi. Sxemalarning shifri, ularni o'qish, bajarishga qo'yiladigan talablar ularda qo'llaniladigan shartli grafik belgilar standartlarda ko'rsatilgan. Ish jarayonida standartlarning talabiga qat'iy rioya qilish talab etiladi. Sxemaning shifri standartga muvofiq uning turini ko'rsa-tuvchi harf va turini belgilovchi raqamdan tashkil topadi. Masala n, pnevmatik strukturali sxema —P1, kinematik funksional sxema —K 2 va h.k. Sxemalarda tasvirlanayotgan buyum elementlari ustnna- ust tushmasligi va o'qish oson bo'lishi uchun mazkur elementlar qulay vaziyatda joylashtiriladi. Bundan tashqari, grafik belgilarni bog'lovchi chiziqlar imkoni boricha kam sinadigan va kesi-shadigan bo'lishi hamda parallel bog'lovchi chiziqlar orasidag masofa 3 mm.dan kam bo`lmasligi lozim. Elektr sxemalarda qo'llaniladigan shartli grafik belgilarning o'lchamlari standartda berilgani holda boshqa turdagi sxemalar elementlarining o'lchamlari nisbati ularning haqiqiy o'lchamlari nisbatiga taxminan mos kelishi lozinn. Sxemalarda buyumning tarkibiy elementlari raqamlar bilan belgilanadi, ya'ni ularning vaziyat raqam belgilari qo'yiladi. Har bir elementning tartib raqami harakat boshlanadigan joydan boshlab chiqarish chizig'i tokchasiga qo'yiladi. Tokcha ostiga, kerak bo'lganda, element to'g'risida tushuntirish yoziladi. Sxemalar harakatga keltiriladigan joydan boshlab o'qiladi. O'qish paytida har bir elementning shartli tasvirlanishini o'qish qiyinlik qilsa, ularni shartli belgilar bilan taqqoslab o'qish tavsiya etiladi.
Xulosa
Men ushbu mustaqil ish jarayonida Turli sxemalar va elektr asboblarni tahlil qilish.
Ni va shu bilan bir qatorda ush asboblardan foydalanishni koplab adabiy kitoblardan
oqib chiqdim youtbe dan darslar kurdim va selkasini joyladim shu mavzuga oid testlar tuzdim va ishladim.
|
| |
