12
Yorkdagi yoki Frantsiyadagi eng so`nggi xabarlarni Toshkentga etkazib berish, gazeta va o`kuv
darsliklarni tayyorlash, nashr kilish, xamda ularni keng o`kuvchilar
ommasiga tarkatish,
Xozirgi mavjud usullardan bir necha o`n barobar arzon, tez va samaralirok bo`ladi.
Ma`lumot uchun: Xozirgi kunda 240 saxifali tayyor o`kuv ko`llanmani tipografik usulda
10000 nusxada chop etish va uni tarkatish 910 million so`m mablag talab kilsa, uning elektron
nusxasini tayyorlash va internet saxifasiga joylashtirish uchun esa 78 yuz ming so`m mablag
zarur bo`ladi, binobarin undan foydalanuvchilar sonining chegarasi bo`lmaydi.
Internetning kommunikatsion funktsiyasi foydalanuvchilarning masofadan turib o`zaro
mulokot kilish imkoniyatini yaratib berilishi bilan ifodalanadi. Bunga misol tarikasida internet
elektron pochtasi, internet telefon va real vakt oraligidagi bevosita xabar almashish, Chat
konferentsiya yordamida amalga oshirilayotgan mulokotlarni keltirishimiz mumkin.
Bundan
tashkari internetning kommunikatsion funktsiyasi uning foydalanuvchilariga videomulokot
kilish, videokonferentsiyalar uyushtirish, bir shaxardan turib ikkinchi shaxar ko`chalarini
(masofadagi Web kameralar yordamida) tomosha kilish va muzeylariga tashrif buyurish,
xamda tabiat manzaralaridan roxatlanish imkoniyatlarini yaratib beradi.
Yukori da ko`rib chikkan internetning informatsion va kommunikatsion funktsiyalari
umuman olganda odatdagi mavjud mulokot vositalari va
ommaviy axborot tizimlari
funktsiyalarini takrorlayotgandek tuyuladi. Aslida xam shunday, fakat endi u mutlako yangi
imkoniyat doirasida: tez, kulay va sifatli, eng muxim i esa iktisodiy jixatdan arzon ko`rinishda
amalga oshiriladi. Ushbu texnologiyaning yana eng muxim xususiyatlaridan biri, bunda axborot
manbalari, aloka kanallari va texnik vositalardan bir vaktning o`zida jamoa bo`lib
foydalanish
imkoniyatining mavjudligidir. Internetda mulokot kilish, axborotlarni yigish va e`lon (nashr)
kilishning arzonligi sababi xam ana shundadir. Bunday imkoniyatlar moxiyatini chukurrok bilish
uchun internetning o`zi kanday ishlashini, axborotlar kaysi printsiplar va usullar yordamida
uzatilishi, kayta ishlanishini o`rganishimiz zarur bo`ladi.
Buni kuyidagi misol yordamida tushuntirishga xarakat kilamiz. Nima uchun Amerika bilan
telefon orkali gaplashishning xar dakikasi 34 $ turadiyu, xuddi
shu mulokot internet orkali
amalga oshirilsa bir necha o`n barobar kam xarajat talab kiladi?
Internet bir - biriga boglangan komp`yuterlar yagona tarmogidir. Komp`yuterlar bir - biri
bilan kanday borlanadi degan savol turilishi tabiiydir. Internetga boglanishning bir nechta usuli
mavjud. Boglanish turlari o`zaro imkoniyatlari va ma`lumotlarni uzatish tezligi bilan farklanadi.
Boglanish imkoniyati va tezligi Internetdan foydalanish narxini belgilaydi. Sifat va tezlik oshishi
bilan narx ko`tariladi. Boglanish turlarini narxi kamayishi tartibida keltiramiz:
• Tugridan to`gri kirish (pryamoe podsoedinenie vkdelennaya liniya).
• SLIR va RRR yordamida
• Chakiruv yordamida boglanish (Dialur Access, Dialur)
• UUCR yordamida.
Chakiruv bo`yicha boglanishning sifatli usuli ISDN dir.