Kompyuterni yoqish va o’chirish usullari
KOMPYUTER SAVODXONLIGI BARCHA QO\'LLAMALAR
6 – DARS Smartart dasturi NUTQ USLUBLARI HAQIDA MA’LUMOT O’TILGAN MAVZUGA OID SAVOL VA TOPSHIRIQLAR (rabochi stol) ishchi stolda papku (jild) yarating va nomlang. Word dasturiga kirish usullari nechta va amalda ko’rsating. «Kontekst menyu» nima? «Moy kompyuter» obyekti vazifasi nimalardan iborat? «Pusk» tugmasi» vazifasi ? Kompyuterning Ishchi Stoli (Rabochi Stol) nechchi qismdan iborat? Ms Word dasturida Shift + F3 klavishlari qanday vazifani bajaradi? Ms Word dasturida qaysi menyu yordamida sahifani albomnaya holatiga o’tkazsa bo’ladi? Ms Word dasturida Svedeniya bo’limining qaysi qismi orqali maxfiy hujjat hosil qilish mumkin? Sichqoncha qurilmasining o’ng tugmasini vazifasi nima? Tizimli blokni o’chirishning necha xil usuli bor? 7 – DARS EXCEL DASTURI EXCEL dasturida hisob kitoblar hamda murakkab jadvallar blan ishlaymiz. EXCEL dasturida kirishning 3 xil usuli mavjud. (pusk) menyusining qidiruv qismiga dastur nomini yozish orqali. (rabochi stol) ishchi stoldagi yorliq orqali. (rabochi stol) ning bo’sh joyida sichqonchaning o’ng tugmasi bosiladi va sozdat bo’limiga o’tiladi uy yerdan kerakli office dasturini tanlaymiz va nom beramiz. WINDOWS MUHITIGA OID BA’ZI TUSHUNCHALAR Windows1 – Microsoft kompaniyasi tomonidan opirasion Sistema nomiga asos qilib olingan atama. Sababi, foydalanuvchi grafik interfeysi, ya’ni dasturlar bilan muloqot elementlari qulay va ko’rgazmali bo’lishi uchun dasturlarning boshqaruv, ish sohalar va boshqa qisimlari oyna deb ataluvchi o’ziga xos ko’rinish ichida, qisqacha aytganda, oynada namayon bo’ladi. Ishlanayotgan oyna faol oyna2 deb ataladi. Fayl3 ma’lumotlarni xotirada dastur tomonidan maxsus saqlash usulidur. Fayil, asosan, nuqta bilan ajratilgan ikki qismdan iborat nomga yega bo’ladi; birinchi qisim (xusiy nom ) foydalanuvchi tomonidan beriladi, ikkinchi qisim (fayl kengaytmasi) yesa dastur tomonidan qo’shiladi. Masalan: MS Word 97-2003 dasturida tayyorlangan xujjatlar Kuz.doc kabi, MS Word 2007,2010,2013, dasturida tayyorlangan xujjatlar Kuz.docx kabi , MS Yexcyel 92-2003 dasturida tayyorlangan hujjatlar Yil.xls kabi MS Yexcyel 2007,2010,2013 dasturida tayyorlangan xujjatlar Yil.xlsx kabi nomga yega. Odatda, saqlangan fayillarni nomidan qanday ma’lumot saqlashini bilish mumkin. Masalan, Qish sanatasi.avi (kino), Bahor.bmp (rasm) dilxroj.mp3 (musiqa). F ayl belgisi faylni ifodolovchi belgi bo’lib, o’zida fayil nomi va bu fayl xosil qilgan dasturga (MS Wordga , MS excelga ) mos belgini aks yettiradi. Papka4 – Windowsning (fayl, papka, yorliq kabi) obektlarini xotirada bitta ro’yxatga biror nom bilan birlashtiruvchi yelement. Bitta papkada bir xil nomdagi (ya’ni xususiy nomi va kengaytmasi bir xil bo’lgan) fayllar ro’yxatdan o’tishi mumkin yemas. 1 Ingilizcha so’z bo’lib, derazalar, oynalar degan ma’noni anglatadi; ruscha okno. 2Inglizcha active window; ruscha aktivnoye okno. Foydalanuvchi bevosita ishlayotgan amaliy dastur oynasi tushuniladi. Windows oynalarni “ustma-ust” aks ettiradi va faol oyna oynalarning yeng ustida joylashgan bo’ladi. 3Informatikada: Fayl- biror nomga yega bo’lgan va kompyuterning xotirasida joylashgan baytlar majmuyi. Inglizchadan tarchimasi: ma’lumot. 4Inglizcha folder, ruscha papka. Informatikada katalog ( obektlarni biror xususiyatiga ko’ra izlash oson bo’lishi uchun hosil qilingan ro’yxat ), direktoriya ( inglizchada ma’lumotnoma, manzilli kitob) atamalari Windows muhitidagi papkaga ekvivalent atamadir. Faylning to’liq nomi fayl saqlangan xotiraning manzili bo’lib, u o’zida disk, papkalar va fayl nomini aks yettiradi. Masalan e:\Downloads\Musiqa\SHarq taronalari\Dilxiroj.mp3 kabi ifodalanadi. Misoldagi manzilda Dilxiroj.mp3 fayl nomi , fayl saqlangan papka nomi SHarq taronalari. O’z navbatida, SHarq taronalari papkasi Musiqa papkasi ichida, Musiqa papkasi Downloads Papkasi ichida, DOWNLOADS papkasi yesa e: diskda joylashgan. Yorliq5 – fayl va papkaning ( manzili va xususiyatlari )ko’rsatkichi bo’lib xizmat qiluvchi fayil. Odatda, “noqulay” manzillarda joylashgan fayl yoki papkani tez ishga tushirish uchun Ish stolida hosil qilinadi. Ko’rinishi jihatdan mos fayil belgisi yoki papkaan nomi va chap burchagidagi strelka belgisi bilan farqlanadi. Ishga yushirilgan MS Yexcyel 2010, 2013 dasturlarida intirfeyslari ko’rinishi quydagi rasimlarda ifodalangan. Dasturlar interfeysida sarlovha satri (rasmda 1 ), tezkor panel (rasmda 2 ), menyular satri (rasm 3 ), tasma (rasm 4 ): shtrix chegarali to’rtburchak ichida ko’rsatilgan), nom maydoni (rasm 5 ), formula satri (rasm 6 ), jadval maydoni (rasm 7 ), varaqlar satri (rasm 8 ) V 1 1 2 3 a holat satri aks etadi. Odatda, Sarlovha satrida hujjatning va dasturning va dasturining nomi, oynani boshqarish (mos ravishda “oynani yig’ib qo’yish “, “Oyna o’lchamini o’zgartirish”, Oynani yopish “ ) tugmalarini aks etgan bo’ladi. Agar hujjatga nom berilmagan bo’lsa, sarlovha satrida Kniga 1 (tarjimasi: Kitob 1 ) nomi aks yetib turibdi. 3 5 7 2 9 2 6 8 MS excel 2007,2010,va 2013 naqillari interfeysining asosiy elementi sarlovha satri tagida gorizantal bo’ylab cho’zilgan tasma ko’rinishida bo’ladi, an’anaviy menyular va uskunalar panellari o’rniga qo’llaniladi. Tasmalar menyular satirdagi nomlarga bog’langan. Masalan, Download 10,08 Mb.
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||