|
“ZAMONAVIY TA‟LIM TIZIMINI RIVOJLANTIRISH VA UNGA QARATILGAN KREATIV G‟OYALARBog'liq 63ed0704130b8 19 respublika ilmiy onlayn 10-TA шахриёр диссертация, МАЖМУА 2022-23, 1-qoldirilgan dars maruza, Лабаротория № 2, togri javoblar, Erkinov Muhammadali, fizika 2 mavzu 10, KATTA ASHULA VA UNING IJROCHILIK ANANALARI, Sobirjon KURS ISHI, 3-topshiriq, IQTISODIYOTDA AXBOROT-KOMMUNIKATSIYA TEXNOLOGIYALAR VA TIZIMLAR“ZAMONAVIY TA‟LIM TIZIMINI RIVOJLANTIRISH VA UNGA QARATILGAN KREATIV G‟OYALAR,
TAKLIFLAR VA YECHIMLAR” MAVZUSIDAGI 19-SONLI RESPUBLIKA ILMIY-AMALIY ON-LINE
KONFERENSIYASI
www
.
bestpublishing.
org
172
Shunday qilib, bilish jarayonida deduktiv va induktiv mulo- hazalar o‗zaro bog'langan
bo'lib chiqadi.
Induktiv mulohazalar har doim to‗g‗ri xulosalarga olib kelavermaydi ham, lekin
matematika va boshqa fanlarni o‗rganishda ularning roli juda katta. Induktiv mulohazalar
yuritish davomida xususiy hollarda umumiylikni ko‗ra bilish, o‗z taxminlarini ayta olish
malakalari shakllanadi.
Pedagogika kollejlarida toiiqsiz induktiv xulosa tez-tez qoi- laniladi. Odatda, barcha
umumiy qonuniyatlar bu yerda induktiv yo‗1 bilan keltirilib chiqariladi. Qo‗shish va
ko‗paytirishning o‗rin almashtirish qonuni 0 + a = a, l - a = a, a: 1 = a, 0 • a = 0 tengliklar va
boshqa qonuniyatlar shunday asoslanadi.
Pedagogika kollejlarida toiiqsiz induktiv xulosadan tashqari analogiya bo‗yicha
(taqqoslab) xulosa chiqarishdan keng foydalaniladi, bunda bilimlarni o‗rganilgan
obyektlarga ko‗- chirish amalga oshiriladi. Ko‗chirish uchun bu obyektlaming o‗xshashlik
va farq qilishi alomatlari (belgilari) haqidagi bilimlar asos bo‗lib xizmat qiladi. Analogiya
matematik induksiyani rivojlantirish imkonini beradi, u fanni chuqur o‗zlashtirishga imkon
bemvchi muhim manba bo‗ladi.
Biroq shuni unutmaslik kerakki, analogiya bo‗yicha hosil qilingan xulosalar rost
bo'lishi ham, yolg'on bo‗lishi ham mumkin. Analogiya bo‗yicha hosil qilingan xulosalar
deduktiv metod bilan isbot qilinishi kerak.
Algoritm — bajariladigan ishning tartibini belgilash.
Algoritm tushunchasi matematik tushunchalardan bo‗lib, matematikaning
«Algoritmlar nazariyasi» deb ataluvchi maxsus bo‗limining tadqiqot obyekti hisoblanadi.
Algoritm biror jarayonni aniq tasvirlash va uni bajarish uchun ko'rsatmadir.
«Algoritm» so'zi IX asrda yashagan 0‗rta osiyolik matematik al-Xorazmiyning ismini
Yevropa tillariga tarjima qilish natijasida kelib chiqqan. Al-Xorazmiy arifmetik amallarni
bajarish qoidasi (algoritm)ni ko'rsatib bergan.
Algoritmlashtirishning vazifasi algoritmlarni tuzish (yozish)ga o'rgatishdan iborat
bo‗lib, bajaruvchi (odam, robot, EHM) algoritmlarni bajarish qoidasiga rioya qilgan holda
yagona natijaga erishmog‗i lozim. Bu esa algoritmlarni yozish qoidasiga ba‘zi talablar
qo‗yadi. Bular quyidagi xossalar ko‗rinishida ifodalanadi:
Aniqlik xossasi. Algoritm ko‗rsatmalari bir ma'noli boiishi zarur. Algoritm
bajariladigan amallarning zarur ketma-ketligini aniq belgilab beradi. Algoritmning amalga
oshish jarayoni konkret hisobchiga bogiiq boimaydi.
Ommaviylik xossasi. Algoritmning boshlangich maiumot- laming mxsat etilgan
ixtiyoriy qiymatlarida yaroqli boiishi zarur.
Natijaviylik xossasi. Izlanayotgan natijani boshlang'ich maiumotlarning ruxsat etilgan
qiymatlari uchun chekli sondagi yetarlicha raqamlardan so'ng olishi mumkin boiishi kerak.
|
| |
